تئاتر آگورا لِلیاستات، هلند/ یو.اِن.استودیو، 2007
Agora Theater

تئاتر آگورا مکانی است رنگارنگ و سرشار از امیدواری. این بنا بخشی از طرح جامع شهر اِستات است که به وسیلهی شرکت West+8 تنظیم شده و در صدد است جان تازهای به مرکز سازماندهی شده و عملکردگرای شهر بدهد. پروژه در نظر دارد تا با تمرکز بر وظیفه و عملکرد کهن و آغازین تئاتر، یعنی آفریدن یک نمونهی مصنوعی بهتر از جهان، در کار احیا و بازسازی شهرهای دورهی پس از جنگ جهانی هلند موفق عمل کند. دیوارها، هم در بیرون و هم در درون، به گونهای پوشش یافتهاند که حالت شهر فرنگ دنیای تئاتر را القا کنند، دنیایی که در آن شما هیچگاه نمیتوانید مطمئن باشید چه چیز حقیقی است و چه چیز نمایشی و غیرواقعی. در تئاتر آگورا نمایش فقط به روی صحنه و هنگام عصر محدود نمیشود، بلکه تا بافت شهر و اوقات روز نیز بسط پیدا میکند.
تئاتر به خودی خود برای معماران، پروژهی خیال انگیزی به شمار میرود، اما فان بِرکِل که به مسئلهی ایجاد ارتباط ساختمانها با مردم توجه ویژهای نشان میدهد، این هدف را دنبال میکند که از جنبهی نمایشی تئاتر و معماری آن بسیار بیش از عملکردهای رایج بهرهبرداری کند.
نماهای برش خوردهی تئاتر سابقهی دیرینی در پروژههای یو.ان.استودیو و دفتر معماری فان برکل و بُس دارند. در این پروژه شیوهی اجرای پوشش بیرونی تا اندازهای ناشی از این ضرورت بود که دو تالار اجتماعات، بنا به دلایل آکوستیکی، تا حد امکان بیشترین فاصلهی ممکن را از یکدیگر داشته باشند.
از این رو، دو فضای کوچک و بزرگ تئاتر، یک برج صحنه، چند سرسرای متصل و مجزا، رختکنهای متعدد، اتاقهای چندمنظوره، یک کافه تریا و یک رستوران، همگی درون حجم واحدی قرار گرفتهاند که به شکلی تماشایی دارای بیرون زدگیهایی در جهتهای مختلف است. این پوشش برش خورده همچنین به ایجاد ظاهری ملایم و یکنواخت کمک میکند. برای مثال، بلوک فنی برافراشتهای که ماشین آلات صحنه را در خود جای داده و با پوششی به غیر از این، ممکن بود در نمای شهر به یک مانع بصری تبدیل شود، اکنون به ملایمت در کل طرح تحلیل میرود. همهی نماها زوایای تند و سطوح بیرون زدهای دارند که با صفحات فلزی و شیشه پوشیده شدهاند و اغلب لایه لایه و به رنگهای زرد و نارنجی هستند. این بیرون زدگیها فضاهایی را به وجود میآورند که نمایش در آنها تا بیرون از صحنه نیز ادامه پیدا میکند و نقش بازیگران و تماشاچیان ممکن است جابه جا شود. برای مثال، سرسرای بازیگران در بالای ورودی تئاتر قرار گرفته است و آنها میتوانند از یک پنجرهی بزرگ مورب، مردم را هنگام ورود به تئاتر تماشا کنند. تنوع فضای بیرونی تئاتر، در داخل بسیار شدیدتر است. دستگیرهای به شکل یک نوار مارپیچ صورتی، همچون آبشاری در طول پلکان اصلی پایین میآید، با پیچ وخم هایی حول فضای خالی موجود در مرکز سرسرای بزرگ طبقهی اول میچرخد و سپس در طول دیوار تا سقف بالا میرود و در تمام طول مسیر خود تغییر رنگ میدهد و از بنفش و زرشکی و آلبالویی، سرانجام تقریباً به سفید تبدیل میشود.
فضای اصلی تئاتر سراسر قرمز است. صحنه آنقدر بزرگ است که برای شهری در این اندازه، غیرعادی مینماید و روی صحنه بردن برنامههای عظیم و بینالمللی نیز در آن امکان دارد. از سوی دیگر، ابعاد نسبتاً کوچک و خصوصی فضای نشستن تماشاچیان به واسطهی بالکن نعل اسبی و شکل و رنگ صفحات آکوستیک بیشتر به چشم میآید.
این تئاتر آخرین نقطهی اوج توجهی است که بن فان برکل اغلب به مسئلهی گیرایی فضا نشان میدهد. وی تئاتر آگورا را یکی از پردردسرترین پروژههایی میداند که تا به حال اجرا کرده است.
مدارک فنی