ساختمان‌های اداری بم، اثر بهروز احمدی، محمد مهدی نیک طبع
ساختمان امدادگران، اثر محسن تاجالدینکتابخانه و مسجد حیکما روستای دانداجی، نیجر، اثر یاسمن اسماعیلی و مریم کامرا، نوشته‌ی رکسانا خانی‌زاد
فعالیت استودیو چهار، با ساخت مسجدی جدید و تبدیل مسجدی قدیمی به کتابخانه در روستای دانداجی ادامه یافت. دانداجی روستایی است با آب و هوایی گرم و خشک در غرب کشور نیجر با جمعیت بسیار جوان ۳۰۰۰ نفری از قبیله‌ی هوسا، نرخ سواد پایین و درصد بالایی از آسیب‌پذیری اقتصادی. مدرسه‌ی ابتدایی و راهنمایی دانداجی نه تنھا برای خود روستا بلکه برای 5 روستای اطراف آن تنها محل کسب سواد بوده و تنها دبیرستان منطقه در حال ساخت است.
زمانیکه اعضای استودیو چهار از تصمیم مسئولین دانداجی برای تخریب مسجد قدیمی و ساخت مسجدی جدید مطلع شدند، برای حفظ بنای قدیمی پیشنهاد دیگری مطرح کردند. مسجد خشتی دانداجی که توسط معمار سنتی، الحاجی فارکه بارمو حدود 50 سال پیش ساخته شده دارای معماری منحصر‌به‌فرد در منطقه است. بارمو در سال 1365 برای ساخت مسجدی مشابه در شهر یاما موفق به دریافت جایزه‌ی آقا‌خان شده بود. پیشنهاد استودیو چهار، حفظ و بازسازی مسجد قدیمی به عنوان نمونه‌ای از معماری سنتی نیجر و تبدیل آن به کتابخانه بود.
مسئولین روستا با این پیشنهاد در صورت ساخت مسجدی جدیدتر در مجاورت بنای قدیمی موافقت کردند و هزینه‌ی ساخت بناها و بازسازی توسط خیرین محلی فراهم گردید. برای تعیین فضاهای کارکردی مسجد قدیمی، اهالی روستا به جلساتی برای بحث و برنامه‌ریزی دعوت شدند. برای دانش‌آموزان داشتن فضایی برای خواندن، یادگرفتن و بازی در اولویت بود، معلمان مدرسه نیاز به فضاهایی برای درس خواندن گروهی دانش‌آموزان داشته و زنان روستا علاقه‌مند به وجود محلی برای برگزاری کلاسهای سواد‌آموزی، حسابداری و کارگاه‌های صنایع‌دستی و پرورش محصولات کشاورزی بودند. پس از برگزاری کارگاه‌های گفتگو با اهالی روستا، برنامه فیزیکی جامعی برای طراحی مجموعه‌ای فرهنگی در روستای دانداجی طرح شد.
حیکما با الهام از نمونه‌های تاریخی مسجد و کتابخانه که به نام بیت‌الحکمت یا خانه‌ی دانش مشهور بوده‌اند طراحی شده است. این مرکز شامل کتابخانه و مرکز تحقیق در مجاورت مسجد برای مطالعات علمی و مذهبی بوده و فضایی برای عبادت، آموزش و تبادل اطلاعات فراهم می‌کند. کتابخانه‌ی جدید شامل فضاهایی برای یادگیری، کلاسهای آموزشی و بازی است و مسجد جدید ظرفیت 1000 نفری داشته و فضایی انعطاف‌پذیر برای تبادلات اجتماعی در روستا فراهم می‌کند. معماری مسجد جدید با الهام از مساجد تاریخی منطقه شامل دو فضای عبادت اصلی است که توسط راهرویی سرباز به هم متصل شده‌اند. دیوارهای بلند، سقف گنبدی و ورودی‌ها و دریچه‌های عمودی نور در چهار نمای هر دو فضا امکان تهویه‌ی چهار فصل را در بنا شکل داده است. دو وضوخانه و یک مناره در مجاورت محل اسکان امام مسجد، حیاط بیرونی و ارتباط مسیر با کتابخانه و روستا را شکل داده‌اند. با ساخت نیم‌طبقه‌ای در مسجد قدیمی، فضاهایی نو و مدرن با درجات متفاوتی از اختصاصی بودن برای مطالعه به وجود آورده است. ترکیب ساده‌ی هندسی فضاها و معماری خشتی بناها برداشتی معاصر و هماهنگ با اقلیم و سنت را پدید آورده است.
برای بازسازی مسجد قدیمی از معماران سنتی اصلی بنا دعوت به همکاری شد. با همکاری معماران سنتی و آجرکارانی از شهر نیامی فضایی برای تبادل اطلاعات سنتی و مدرن پدید آمد و روش‌های جدیدی برای ایمن‌سازی خشت و حفظ آن در برابر رطوبت اعمال شد. مصالح اصلی استفاده شده برای ساخت بنای جدید، خشت فرسوده است که از خاک برداشت شده در نزدیکی سایت به‌وجود آمده است. خشت فشرده با ظرفیت گرمایی قابل ملاحظه، تاثیر بسزایی در خنک نگه‌داشتن فضاها در برابر گرمای تند استوایی دارد، علاوه بر آن استفاده از مصالح موجود در محل، هزینه‌ی ساخت را تا حد بسزایی کاهش داد. برای ساخت فضاهای جدید کتابخانه نیز از فولاد بازیافتی تولید شده در منطقه استفاده گردید و میزها و صندلی‌ها، پارتیشن‌ها و چراغ‌های کتابخانه و مسجد نیز توسط اهالی طراحی و ساخته شدند.
برای یاسمن اسماعیلی، فرایند طراحی با نوشتن و کشیدن آغاز می‌شود. نوشتن روایت‌هایی که سرمنشا بسیاری از آنها خود منطقه و کتاب‌هایی مانند شهرهای نامرئی اثر ایتالو کالوینو هستند. نوشتن‌هایی که با درک نیازها و خواسته‌های جامعه شروع شده و در پایان به راه‌حلی جامع منتهی می‌شود که در دل خود پاسخ تمامی نیازهای کاربران را داراست.
معماری معاصر جهان: عمومی
_______________________________________
نام پروژه: مجموعه فرهنگی حیکما / عملکرد: فرهنگی
دفتر طراحی: استودیو چهار (تهران، ایران)، آتلیه ماسومی( نیامی، نیجر)
معماران: یاسمن اسماعیلی، مریم کامارا
آدرس پروژه: روستای دانداجی در نیجر
مساحت زمین-زیربنا: 2243 متر مربع / کارفرما: روستای دانداجی
تاریخ پایان ساخت: 1397
عکاسی پروژه: جیمز ونگ
ایمیل: Info@studiochahar.com
اینستاگرام: studiochahar
جوایز:
• LafargeHolcime Regional Gold Award 2017
تندیس طلای خاورمیانه و آفریقا Lafarge Holcim در سال 1396
• LafargeHolcim Global Silver Award 2018
تندیس نقره جهانی Lafarge Holcim در سال 1397
HIKMA RELIGIOUS AND SECULAR COMPLEX,Yasaman Esmaili ,Mariam Kamara
HIKMA – A Religious and Secular Complex
Project Credits
Client: Dandaji Village
Architecture Firm: atelier masōmī + studio chahar
Design Team: Yasaman Esmaili (studio shahar), Mariam Kamara (atelier masōmī)
Building Contractor: Entreprise Salou Alpha et Fils
Engineering: URBATEC
Metal Fabrication: Atelier de Technologie Métallique
Award
• LafargeHolcime Regional Gold Award 2017
• LafargeHolcim Global Silver Award 2018
In the 9th century AD, Muslim scholars made remarkable contributions to the sciences and humanities in Bagdad’s Bayt al-Hikma, or House of Wisdom, a library and research center housing the world’s largest collection of books for scholars to engage both theological and scientific matters. Today’s religious climate could use such freedom to pursue knowledge alongside religious practice. With the support of local leaders, women and youth, the Hikma project re-introduces these values embedded in Islam itself, by transforming a derelict mosque into a library that shares its site with a new mosque for the village of Dandaji in Niger. The project is a culture and education hub where the secular and religious peacefully co-exist to cultivate minds and strengthen the community.
To renovate the old building to its previous glory, the original masons are invited to join the project’s team. In the process, they learn about adobe-enhancing additives and erosion protection techniques. Instead of the region’s traditional but scarce wood, the interior renovation uses metal for study spaces, partitions, stairs and a mezzanine level, as a contemporary touch to a traditional space. The new building in turn re-interprets traditional Hausa mosque organization with contemporary structural support and detailing. Its two blocs and outdoor prayer space are suited to daily prayers, Friday assemblies, or large Eid celebrations. The dialog between the formal structures of the old and new leads to further collaboration between the traditional masons and the construction crew.
The project provides spaces for learning, reading, studying, workshop, play and worship. The outdoor spaces are set to be flexible enough to accommodate community events or simply lend itself to quiet contemplation. The cultural complex acts as a community hub for the region. The programmed complex includes a 1000-person mosque including two main worship spaces, two ablution spaces and a Minaret, 2 bedroom lodgings for the Imam of the mosque, a library, classrooms, reading and studying spaces, a hands-on workshop area, children’s play area and a garden. The main construction material for the project is Compressed Earth Bricks (CEB) made from soil that is found near the site, which provides better thermal performance and lowers energy consumption. It also lowers the cost of construction.
مدارک فنی
مطالب مرتبط
