کتابخانه­‌ی دانشگاه هنر تاما، توکیو، ژاپن، 2007
Library of Tama Art University, Tokyo, Japan, 2007

این کتابخانه به وسیله­‌ی تویو ایتو برای دانشگاه هنر تاما در حومه­‌ی توکیو ساخته شده است. این دانشگاه که در سال 1935 تأسیس شده، مؤسسه­‌ای خصوصی در زمینه­‌ی آموزش هنر و طراحی صنعتی است. در حال حاضر حدود 4700 دانشجو در آن مشغول به تحصیل هستند.
با گذشتن از ورودی اصلی و باغ جلویی که دارای درختان کوچک و بزرگی است، باید از شیب ملایمی بالا بروید. پیش از ساخته شدن کتابخانه، کافه‌­تریا تنها محلی در دانشگاه بود که دانشجویان و کارمندان و استادان همگی در استفاده از آن سهیم بودند. از این رو نخستین پرسشی که ذهن معماران را به خود مشغول کرد، آن بود که چگونه مرکزی تخصصی مانند کتابخانه می­‌تواند به گرد هم آوردن و معاشرت بیشتر اعضای دانشگاه کمک کند. ایده‌­ی نخست آنان، یک دالان باز و وسیع در طبقه­‌ی همکف بود که برای افرادی که در محوطه­‌ی شهرک دانشجویی رفت­‌وآمد می­‌کنند (حتی اگر قصد ورود به کتابخانه را نداشته باشند)، همانند یک مسیر اصلی عبور و مرور عمل کند. معماران به منظور آنکه برای جریان رفت­‌وآمد، امکان ورود آزادانه به محوطه­‌ی کتابخانه را فراهم آورند به فکر سازه‌­ای افتادند با طاق‌هایی که به شکل تصادفی در گوشه و کنار قرار گرفته‌­اند و این تصور را پدید می‌­آورند که زمین شیب­‌دار و باغ جلویی تا داخل بنا نیز امتداد می‌­یابد. این طاق‌ها از صفحات فولادی و روکش بتنی ساخته شده‌اند. آنها در پلان در امتداد خط‌های خمیده‌­ای کشیده شده‌­اند که در نقاط متعددی با هم تلاقی پیدا می­‌کنند. معمار به کمک همین تقاطع‌ها توانست پایه­‌ی طاق‌ها را نسبتاً باریک نگه دارد و در عین حال، بار سنگین طبقات بالا را روی آنها تحمل کند. دهانه‌­ی طاق‌ها بین 8/1 تا 16 متر متغیر است، ولی پهنای آنها در همه جا معادل 200 میلی­متر نگه داشته شده است. پی این طاق‌ها به گونه‌­ای طراحی شده است که بتواند در برابر زمین­‌لرزه مقاومت کند. پی‌ها روی صفحات لاستیکی مدوری تکیه کرده‌­اند که می‌­توانند جنبش‌های لرزه‌­ای را جذب کنند و در همان حال به ساختمان امکان می­‌دهند با ملایمت به نوسان درآید. تقاطع ردیف‌های طاق‌ها این امکان را پدید می‌­آورد که درون همین فضای واحد، محوطه­‌های نسبتاً مجزایی ایجاد کرد. قفسه‌­ها و میزهای مطالعه در شکل‌های مختلف، جداسازهای شیشه‌­ای که عملکردی همانند تابلو اعلانات دارند و غیره، هم به این محوطه‌ها گونه‌­ای هویت مستقل می­‌دهند و هم موجب یکپارچگی فضایی آنها می‌­شوند. در طبقه­‌ی همکف یک مرکز ویدیویی، کافه­‌تریا و میز شیشه­‌ای عظیمی برای نمایش جدیدترین مطبوعات منتشرشده، دانشجویان را دعوت می­‌کنند تا زمان انتظار خود برای اتوبوس را در کتابخانه سپری کنند.
بیننده ضمن گردش در لابه‌­لای طاق‌هایی با دهانه‌­ها و ارتفاع‌های مختلف، نوعی گونه­‌گونی فضایی را تجربه می­‌کند که هم شبیه به رواق‌های سرشار از نور طبیعی است و هم حال و هوای تونلی بسته و نفوذناپذیر را دارد. کتابخانه‌­ی جدید محلی است که در آن هرکس می­‌تواند به شیوه­‌ی مورد علاقه­‌ی خود با کتاب و فیلم ارتباط برقرار کند.