کتابخانه‌ی کالج ترینیتی دوبلین ، ایرلند/ تامس بورگ، 1733
Trinity College Library, 1733
کالج ترینیتی ایرلند در سال 1592 میلادی به وسیله‌ی ملکه الیزابت اول تأسیس شد و پس از مدت نسبتاً کوتاهی، یعنی در سال 1601، صاحب کتابخانه‌ی کوچکی شامل 30 کتاب چاپی و 10 نسخه‌ی دست‌نویس شد. شمار کتاب‌ها به سرعت افزایش می‌یافت، اما از آنجا که محل کتابخانه از آغاز برای این کار پیشبینی نشده بود، حدود یک قرن بعد چنان دچار بی‌نظمی و نابسامانی شد که استفاده از آن عملاً ممکن نبود. درسال 1709مقامات دانشگاه تصمیم گرفتند ساختمان جدیدی برای کتابخانه بسازند. اما در سال 1733 بود که 70 پوند به فردی به نام هادسن پرداخت شد تا «کتاب‌ها را در قفسه‌های جدیدی بچیند». ساخت بنا به تامس بورگ، تنها معمار ایرلندی که برای خود اسم و رسمی داشت، محول شد. کتابخانه‌ی ترینیتی یگانه شاهکار اوست.
بورگ، بنا به همان ملاحظاتی که رِن در ساخت کتابخانه‌ی کالج ترینیتی در کیمبریج با آنها مواجه بود (در امان نگه داشتن کتاب‌ها از رطوبت، در زمانهای که ساختمانها امکانات گرمایشی نداشتند)، ساختمان چهارگوش کشیده‌ای ساخت که فاقد آرایه‌ی خاصی بود و آن را روی طاقگان دوگانه‌ی نیرومندی بنا کرد که در حقیقت نقش پایه را بازی می‌کرد.
اتاق بلند و کشیده‌ی مطالعه و نگهداری کتاب‌ها که به «اتاق طویل» معروف است، 8/63 متر طول، 3/2 متر عرض و 15 متر ارتفاع دارد. برای آنکه بدون گرفتن نور پنجره‌ها، بتوان کتاب‌های بیشتری را در این فضا گرد آورد، بورگ قفسه‌های کتاب را به صورت عمود بر دیوارهای بلند اتاق طراحی کرد و به این شکل در هر طرف، مجموعه‌ای از بیست شاهنشین یا اتاقک پدید آورد. هراتاقک دارای چند نیمکت و یک میز با صفحه‌ی مورب بود. تصاویر قدیمی نمایانگر کتابخانه‌ای غرق در نور هستند. در حقیقت نیز مدیران کالج تا سال 1960 لزومی به نصب نورپردازی الکتریکی نمی‌دیدند.
از آغاز سده‌ی نوزدهم و پس از تصویب قانون کپیرایت به وسیله‌ی مجلس بریتانیا، سالانه بین 1000 تا 2000 کتاب به مجموعه‌ی کتابخانه اضافه می‌شد و مشکلاتی را پدید می‌آورد. تدابیری از قبیل شیوه‌های غیرمعمول انبار کردن کتاب به‌کار گرفته شد، اما در سال 1856 گزارش هشدارآمیزی در مورد پایداری سقف بنا، مدیران کتابخانه را وادار کرد تا دست به اقدام قاطعی بزنند. دو معمار به نامه‌ای دین و ؤودؤارد پیشنهاد کردند سقف تخت اولیه و ابزار آن را بردارند و برای دستیابی به فضای بیشتر، یک طاق گهواره‌ای چوبی در ارتفاع نسبتاً قابل توجهی بالاتر از گالری فوقانی جایگزین آن کنند. این پیشنهاد بلافاصله عملی شد و البته بسیار هم مورد انتقاد مدیران قرار گرفت. امروزه این طاق زبان‌زد همگان است و بیشتر مردم آگاه نیستند که قدمت آن به سده‌ی نوزدهم باز می‌گردد. ستون‌های مرکزی نیز که پشت طاقگان طبقه‌ی همکف از نظر پنهان بودند به تقویت نیاز داشتند و بلافاصله پر شدند. این مرمت‌های اساسی به کتابخانه امکان داد مجموعه‌ی خود را تا 86,000 جلد افزایش دهد.
بین سال‌های 1963 تا 1967 بخش الحاقی مهمی به کتابخانه اضافه شد. امروزه «اتاق طویل» فقط به نگهداری کتاب‌های قدیمی که به‌ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند اختصاص دارد، اما با این حال سالانه پانصدهزار گردشگر برای دیدن نسخه‌های نفیس از آن دیدن می‌کنند.
مطالب مرتبط
