کتابخانهی مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شیراز – 1975 م. (1354 ه.ش)
شیراز، ایران/ محمدرضا مقتدر (مهندسین مشاور مدام، مقتدر-آندرف-مندا)
دانشگاه شیراز وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های ایران است که در سال ۱۳۲۵ خورشیدی تأسیس شد. دانشگاه شیراز یکی از ۵ دانشگاه مادر در رشته‌های مهندسی به‌شمار می‌آید.دانشگاه شیراز اولین دانشگاه کشور است که مدرک آن اعتبار بین‌المللی یافت و همچنین اولین دانشگاه ایران است که برنده‌ی جایزه‌ی نوبل در آن سخنرانی کرد. پردیس ارم و یا خوابگاه ارم، دانشکدهی مهندسی، دانشکدهی علوم، دانشکدهی علوم تربیتی و روانشناسی و دانشکدهی آموزشهای الکترونیکی از جمله فضاهای آموزشی و کاربردی این دانشگاه هستند. یکی از مهم‌ترین ساختمان‌های دانشگاه شیراز، بنای کتابخانه و خوابگاه دانشجویانش می‌باشد که در سال 1354 تکمیل شد.
ساختمان کتابخانه و مرکز اسناد دانشگاه شیراز در سایت دانشگاه و محل تقاطع دو بلوار دانشگاه و دانشجو و بین ساختمان‌های دانشکدهی علم و هنر، موزه، پارکینگ و میدان مرکزی قرار دارد که چنین موقعیتی، دسترسی‌های آسان سواره و حمل‌ونقل عمومی به این بنا را فراهم آورده است. این بنا در زمینی مستطیل‌شکل به مساحت 4000 متر مربع، با زیربنای 8,400 متر مربع و سطح اشغال 60% احداث شده که شیبی 8 درصدی از شرق به غرب دارد. پلان کتابخانه در راستای جنوب‌شرق-شمال‌غرب امتداد یافته و محور اصلی نسبت به محور شمال-جنوب، چرخشی سی‌درجه‌ای به سمت شرق دارد.
کتابخانهی دانشگاه شیراز به طراحی محمد رضا مقتدر (دفتر مهندسان مشاور مدام، مقتدر-آندرف-مندا) در بین سال‌های 1353 تا 1358 خورشیدی ساخته شد. حجم واحد و تندیس‌گرای این بنا یادآور احجام معماری سبک بین‌الملل اروپاست که البته، تکنولوژی بتنی و مفصل‌بندی حجم نیز این مطلب را تأیید می‌کند. فرم‌تندیس‌وار ساختمان کتابخانه، متأثر از نهضت تندیس‌گرایی و بروتالیسم اروپای دهه‌ی 1960 میلادی است.
مشاهده‌ی عواملی همچون طراحی آزاد پلان، فقدان محدودیت‌های سازه‌ای برای عناصر فضایی، تفکیک فضا با مبلمان و تیغه‌های متحرک، ایجاد فضایی گسترده و یکپارچه، عدم تقارن نماها، بیان خشن مصالح، ممانعت در استفاده از عناصر معماری سنتی و مانند اینها، حقیقتِ گرایش به معماری مدرن در این بنا را فاش می‌سازد.
طرح کتابخانه بر پایه‌ی ایده‌های پیشرفته‌ی آموزشی و تعامل اساتید و دانشجویان شکل گرفته تا در ارتقای سطح علمی، یاری‌رسان باشد و عدم تفکیک بنای کتابخانه از قسمت‌های آموزشی موجب شد تا این مجموعه‌ی مطالعاتی به بخشی از فضای دانشکدهی علوم انسانی تبدیل شود.
ساختمان مجسمه‌گون کتابخانهی دانشگاه شیراز شکل ترکیبی از احجام بنا شده که بیشتر آنها منشورهایی شش‌ضلعی هستند. عنصر سازه‌ای، بتن مسلح است و بتن نمایان در ترکیب با آجر و شیشه، پوسته‌ی بیرونی نما را به‌وجود آورده‌اند. فضایی برای نگهداری 500,000 جلد کتاب، سالن مطالعه‌ی عمومی، سالن اجتماعات، مطالعه‌ی انفرادی، بخش اداری و خدمات و پشتیبانی از ملزوماتی بودند که در طرحی به هفت‌طبقه گنجانده و توزیع شدند.
مدارک فنی
مطالب مرتبط
