پل پاویون
کـاری از شرکت معمـاران زاهـا حـدید، اکسپو ثاراگوثا، ثاراگوثا، اسپانیا، 2008
ترجمه‌ی حمید خُداپنـاهی

Bridge Pavilion
By Zaha Hadid Architects
Photograph: Courtesy of Expo Zaragoza 2008 (©eNuelo, S.L.)
EXPO ZARAGOZA, Zaragoza, Spain, 2008

این پُل به شکلِ مورّب روی رود اِبْرو (Ebro) در نزدیکی پُلِ ثِـرد میلِنـیم (Third Millennium) [هزاره‌ی سوّم] ساخته شده که جادّه‌ی کمربندیِ رابال (Rabal Ring Road) از روی آن می‌گذرد. پُل انحنای مُلایمی دارد. و در حالی که از روی یک جزیره‌ی کوچک می‌گذرد، به‌نرمی و پیوستگی، بولوارِ اصلیِ ایستگاهِ اینترمُدالِ دِلیـثیاس (Delicias Intermodal Station) را به مرکز کُنوانسیون (Convention Center) در سایتِ نمایشگاه مُتّـصل می‌کند.
از ابتدا، این پُل جسورانه‌ترین ساختمان و عظیم‌ترین چالشِ ساخت‌وساز، در کلِّ مجموعه‌ی نمایشگاه بود. دلیل این امر مشکلاتِ موجود در روند ساخت و نیز محدودیّتهایی بود که شرایط آب و هوایی منطقه تحمیل می‌کردند، و نیز این واقعیت که پُل می‌بایست در مدّت زمانی بسیار کوتاه ساخته می‌شد. این تنها پُلِ مسکونی در تمام اسپانیا و یکی از معدود پُلهای تمام دنیاست که چنین ویژگی‌هایی دارد. فضایی برای نمایشگاه یک‌منظوره تحت عنوان «آب، منبعی منحصر به فرد» (“Water, a Unique Resource”) در پُل تعبیه شده است.
این پلِ عابرِ درّه‌گذرِ (viaduct) بسیار عظیم سطحی برابر با 000/7 متر مربّع را اشغال کرده و طولِ آن به 260 متر می‌رسد. فُرمی بافته‌شده، اُرگانیک و شبیه به گلِ گلایول دارد که باز و بسته می‌شود. ارتفاع آن بین 13 تا 15 متر، و عرض آن بین 8 تا 30 متر در نوسان است. گشادترین دهانه‌ی آن (یعنی بیشترین فاصله‌ی بینِ حمّالها) 185 متر است. اگر نگاهی به مقطع پُل بیاندازید، در خواهید یافت که شبیه به الماس است و چهار عدد غلاف دارد که اِلِمـانهای سازه‌ای هستند و نمایشگاهها را نیز در خود جای داده‌اند.
قابهای پلِ پاویون از فولاد ساخته شده‌اند. پوسته‌ی آن از فلسِ ریزِ کوسه الهام گرفته و لی‌آؤت آن اُلگویی از پانلهای منطبق بر یکدیگر دارد که در فضای داخلی‌شان یک «خُرداقلیم» خلق کرده‌اند. این، در واقع، یک سیستم خُنک‌کننده است که هوا را از طریق پوسته‌ی متخلخلِ ساختمان مبادله می‌کند. به همین خاطر پوسته‌ی ساختمان در تعریف ارتباط پُل با نواحی اطراف و ایجاد تنوّع آب و هوایی نقشی حیاتی ایفاء می‌کند.
حمّال اصلی روی جزیره‌ی کوچکِ روی رودخانه قرار گرفته تا تداخل پل با جریان آب رودخانه را به حدّاقل برساند. این جزیره در فاصله‌ی دو سوّم عرض رودخانه از کرانه‌ی شرقی آن واقع شده. شکل خمیده و هیدرودینامیکِ حمّالِ مخروطی‌شکل، که روی جزیره‌ی مذکور واقع شده، احتمال گرفتگی و ایجاد هرگونه مشکلی در هنگام طغیان رود را به حدِّاقل می‌رساند. به همین ترتیب، به لطف شکل هندسیِ الماس‌مانند پُل، باد هم می‌تواند بی‌هیچ مانعی در عرض پُل بِوَزَد. حمّال اصلی تقریباً نیمی از بار سازه را حمل می‌کند ــ وزنی در حدود 7,000 تُن. شالوده‌ی بنا روی 22 شمع قرار گرفته، که ده تای آنها در جزیره‌ی مرکزی، چهار شمع در کرانه‌ی شرقی، و هشت شمع دیگر در کرانه‌ی غربی واقع هستند.
در کرانه‌ی شرقی، یک تکّه زمینِ گُوه‌مانند پُل را حمل می‌کند، به طوری که ورودی آن بالاتر از سطح ایمن در برابر سیلاب قرار گرفته. طرّاحیِ منظر توپولوژی فعلی را در نواحیِ حاشیه‌ای حفظ کرده تا ریخت‌شناسیِ طبیعیِ دو کرانه‌ی رود را مورد تأکید قرار دهد.
در کرانه‌ی غربی، لی‌آؤت زمینْ به شکلِ نوارهایی عریض است. یک نوار کمی از دیگر نوارها بالاتر آورده شده تا سازه‌های کوچکی را از نظر پنهان سازد که سیستمهای تأسیساتی و خدماتی (اتاق کنترل اصلی، انبار و غیره) را، که می‌بایست در خشکی قرار بگیرند، در خود جای داده‌اند. این نوار در مناطق نزدیکتر به پُل عملاً در پاویون ادغام می‌شود، و با خود چمن سبز سقف را به داخل فضای نمایشگاه می‌آورد.
بازدیدکنندگان با گذشتن از چشم‌اندازی زیبا و آرام، که پایه‌ی پُل را در میان گرفته و بی‌هیچ درز و مرزی به سمت پارک آبی متروپولیتن، در مجاورت سایتِ نمایشگاه، جاری‌ست به قسمت جنوبی پُل می‌رسند.
قسمت ورودی (محلِّ فروش بلیط)، که به داخل جریان سیّال منظر ادغام شده، مستقیماً هم به جادّه‌ای که از ایستگاه اینترمُدالِ دِلیثیاس می‌آید متّصل است و هم به پلِ پاویون.
بعد از ورود به پاویون مسیر راهگذر هرچه بیشتر محصور، و تا رسیدن به سطحِ همکفِ نمایشگاه سایه‌دار می‌شود. در اینجا نور ساطع از پروژکتورها، همچون جریان یک رود، در قسمت ورودی فیلتر و پس از برخورد با افراد و اشیاء در جهات مختلف متفرّق می‌شود، و افه‌ی بصری خارق‌العادّه‌ای خلق می‌کند.
افراد بازدیدکننده از نمایشگاه، دینامیکِ فیزیکی آب و تأثیر انسان بر مسیر آن را تجربه خواهند کرد. اینستلیشن نمایشگاهِ داخلِ پلِ پاویون، آگاهیِ بازیدکنندگان نسبت به آب به عنوان منبعی اساسی را ارتقاء خواهد داد، و این یعنی پیش‌بینیِ موضوعِ «جهانیِ» نمایشگاهِ اکسپو ثاراگوثا در سال 2008: «آب و توسعه‌ی پایدار».

مدارک فنی