نمایشگاه بین المللی شهر آفتاب تهران اثر نقش جهان پارس با همکاری GMP

طرح مقدماتی احداث نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب در دهه 70 شمسی مورد توجه مدیریت شهری قرار گرفت که با مصوبه شورای اسلامی شهر تهران در سال 1384ش. شهرداری مکلف ‌به انجام امور مقدماتی ایجاد این نمایشگاه گردید. اقدامات اولیه در این زمینه از سال 1385ش. آغاز و در سال 1387ش.، طرح این مجموعه که با همکاری مشترک مهندسین مشاور نقش جهان-پارس و مشاور آلمانی GMP طراحی شده بود، به‌ تصویب رسید و در نهایت پس از بازبینی‌های مکرر، از ابتدای سال 1390ش. عملیات اجرایی آن زیر نظر سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهر تهران و با همکاری شرکت یادمان سازه به عنوان مجری طرح، شرکت کاشالوت پیمانکار ساختمانی، شرکت‌ آهاب پیمانکار محوطه و تاسیسات زیربنایی، شرکت کلان دشت البرز به عنوان پیمانکار فضای سبز و شرکت ماشین‌سازی اراک به عنوان پیمانکار سازه‌های فلزی، آغاز شد.
اراضی طرح نمایشگاه شهر آفتاب در زمینی به مساحت حدوداً 158 هکتار قرار دارد. از امتیازات و ویژگی‌های موقعیت نمایشگاه می‌توان به فاصله نزدیک به فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، امکان اتصال به خطوط متروی و راه‌آهن شهر تهران، فاصله نزدیک به حرم مطهر امام خمینی (ره) و دسترسی به محورهای کشوری از جمله اتوبان تهران-قم و تهران-ساوه اشاره کرد.

مجموعه نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب از سه بخش اصلی نمایشگاه‌ها، محور چهار باغ به عنوان یک محور شهری محل گذران اوقات فراغت و مجموعه‌های وابسته شامل مرکز تجارت، مرکز همایش‌ها، هتل‌ها، مسجد، ساختمان‌های اداری و سمینار، بخش‌های خدماتی و تاسیساتی، پارکینگ‌های طبقاتی زیرزمینی و دیگر بخش‌های خدماتی و پشتیبانی تشکیل شده است. محور چهارباغ به صورت محوری شرقی-غربی شامل دسترسی‌های پیاده و سواره تفکیک شده می‌باشد که دسترسی‌های پیاده جانبی آن با رواق پوشیده شده است. این محور کل زمین را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند که مجموعه نمایشگاه و بخش‌های وابسته و پشتیبانی آن در شمال و بقیه بخش‌ها در جنوب آن قرار گرفته‌اند. محور چهارباغ به مثابه ستون فقرات مجموعه از ورودی شرقی (اتوبان تهران-قم) و ایستگاه مترو و پایانه‌های اتوبوس شروع و تا ورودی غربی (رینگ اول کمربندی شهر آفتاب) ادامه دارد. در مرکز این محور یک میدان وسیع پیاده پیش‌بینی شده که ورودی اصلی مجموعه در آن واقع گردیده است.

زیربنای کل مجموعه نمایشگاه حدود 930000 مترمربع، سطح اشغال آن حدود 20% از کل سایت و تراکم آن حدود 38% می‌باشد و مابقی آن را فضاهای سبز و روباز شکل می‌دهد. قابل ذکر است که مجموعه نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب یکی از سبزترین نمایشگاه‌های بین‌المللی در سطح جهانی است.
طرح مجموعه نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب دارای دو ویژگی اساسی است:
1. ویژگی‌های معماری: مبانی طراحی نمایشگاه شهر آفتاب تهران، احیاء اصول غنی معماری ایرانی و اسلامی در قالبی نوین است تا بتواند شرایط پیشرفت کشور را همگام با پیشرفته‌ترین تکنولوژی روز دنیا به وجود آورد. تبلور ساختاری هندسی در عین یکپارچگی و تنوع فضایی در طراحی این مجموعه و محوطه آن نقشی اساسی داشته و مفاهیم و الگوهای فضایی-کالبدی معماری گذشته ایران در قالب و صورتی نو و بدیع به نمایش گذارده شده است. الگوی شکل‌گیری این مجموعه متکی بر یک محور خطی (محور چهارباغ) با الهام از معماری کهن این سرزمین و توسعه آن متکی بر یک هسته زاینده (میدان اصلی مجموعه و عملکردهای اطراف آن) می‌باشد.
احیاء مفاهیم معماری گذشته ایران همچون استفاده از الگوی طاق گهواره‌ای در فرم فضاهای نمایشگاهی، بکارگیری الگوی کاربندی و نورگیرهای سقفی در سقف فضاهای نمایشگاهی ناشی از ضرورت‌ها و اقتضاعاتی که سازه مدرن این مجموعه ایجاب می‌کند، محور اصلی مجموعه با الهام از چهار باغ‌های قدیم، اقتباس از الگوی تالار صد ستون در هال اصلی نمایشگاه (سالن ملل) و بهره‌گیری از تالارهای ستوندار در معماری گذشته ایران در ترکیب با محور حرکت آب، گودال باغچه و باغ ایرانی، میدان و …، همگی در قالبی امروزین تبلور یافته و در ترکیب با سازه‌ای مدرن معماری مجموعه را تشخصی دیگر می‌دهد. منظور از ترکیب این عوامل ضمن پاسخگویی به برنامه عملکردی ساختمان، بیان مفاهیمی بوده است که در تداوم معماری این مرز و بوم باشد.
2. ویژگی‌های فنی: در این پروژه برای پوشش دهانه‌های وسیع فضاهای نمایشگاهی (نمایشگاه میانی با دهانه 80 متر و سایر فضاهای نمایشگاهی با دهانه 50 متر و طول 120 متر) از پیشرفته‌ترین روش‌های سازه‌ای و متناسب با بالاترین استانداردهای بین‌المللی استفاده شده است. علاوه بر این، مجموعه دارای سیستم‌های تاسیساتی زیر ساختی مدرن، تونل‌های تاسیساتی، سیستم‌های هوشمندسازی، نظارت تصویری و کنترل دسترسی، سیستم مدیریت ساختمان (B.M.S) و … می‌باشد. این مجموعه از نظر فناوری‌های جدید ساختمانی یکی از پیشروترین نمایشگاه‌های بینالمللی در مقیاس منطقه و جهانی شناخته می‌شود. لازم به یادآوری است که سازه مجموعه نمایشگاه بین‌المللی شهرآفتاب به عنوان سازه برتر کشور در سال 1392ش. انتخاب شده است.
اجرای این مجموعه که یکی از بزرگترین نمایشگاه‌های بین‌المللی در سطح آسیا است، به صورت تدریجی و با برنامه‌ریزی مرحله‌ای به گونه‌ای پیش‌بینی شده که در هر مرحله مجموعه کامل به نظر رسیده و پاسخگوی نیازهای هر مقطع زمانی تا توسعه کامل و افق نهایی طرح باشد. فرایند ساخت و تکمیل مجموعه در دو مرحله در نظر گرفته شده است که مرحله اول، شامل سه گام بوده و مرحله دوم که در قسمت‌های مختلف تا افق تحقق طرح تداوم می‌یابد.
در گام اول که هم اکنون در حال اجرا است، سالن‌های سه قلو (سه سالن اصلی نمایشگاه)، ورودی، هال اصلی (سالن ملل)، مجموعه اداری و سمینار، میدان اصلی (به عنوان مرکز ثقل مجموعه و بزرگ‌ترین میدان پیاده شهر تهران) و مسجد و مجموعه تجاری اطراف آن به بهره‌برداری خواهد رسید که پاسخگوی نیازهای شهر تهران در این مقطع زمانی خواهد بود و پیش‌بینی می‌شود که گام‌های دوم و سوم نیز تا دوره زمانی 95-94 به اتمام برسد. سایر بخش‌های نمایشگاه نیز در مرحله دوم و افق نهایی طرح دیده شده که ساخت و تکمیل آنها در طی یک دوره پنج ساله پیش‌بینی گردیده است.
با توجه به سند چشم‌‏انداز بیست ساله به عنوان ره‌يافتي استراتژيك در مباحث اقتصادي و برنامه‌‏ريزي كشور كه ايران 1404ش. را کشوری توسعه ‏يافته، فعال و تأثيرگذار در اقتصاد جهاني معرفي مي‏‌كند، این نمایشگاه که جز مشخصه‌های اصلی یک مرکز منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای است، می‌تواند نقشی بی‌بدیل در تحقق اهداف سند چشم‏‌انداز و ارتقاء فرايند توسعه اقتصادي-اجتماعي كشور و تعامل آن با جريان‏‌هاي منطقه‌‏اي و جهاني ایفا نماید.

کتاب سال معماری معاصر ایران، 1397
____________________________
عملکرد: نمایشگاه

______________________________________________

نام پروژه/عملکرد: نمایشگاه بین المللی شهر آفتاب تهران
شرکت/دفتر طراحی: مهندسین مشاور نقش جهان پارس با همکاری مهندسین مشاور GMP
معماران اصلی: آقای پروفسور ولکوین مارگ، آقای مهندس حمید میرمیران
همکاران طراحی: گروه طراحی مهندسین مشاور نقش جهان پارس، گروه طراحی مهندسین مشاور GMP
نوع تاسیسات: تهویه مطبوع هواساز و تونل های تاسیساتی
سازه: اسکلت بتنی و سقف های سازه فضا کار
آدرس پروژه: تهران، بزرگراه خلیج فارس، رو به روی حرم مطهر امام خمینی (ره)
مساحت/ زیربنا: مساحت 138 هکتار، زیر بنا حدود 1 میلیون متر مربع
کارفرما: شهرداری تهران، دفتر مشارکتها و سرمایه گذاری مردمی شهر تهران، شرکت یادمان سازه
تاریخ شروع/ تاریخ پایان ساخت: 1390- 1395(پایان فاز اول)
عکاسی پروژه: کاوه سید احمدیان، مارکوس برد
ایمیل شرکت: info@njp-arch.com
وبسایت: www.njp-arch.com