مسجد دانشگاه ادیبان اثر دفتر معماری هرم

پروژه طراحی مسجد دانشگاه ادیبان گرمسار دارای محدودیت‌های اجرایی خاصی بود. زمین پروژه در سایت دانشگاه و برنامه‌ی پروژه از طرف مدیریت دانشگاه مشخص شده بود. با توجه به محدودیت‌های مالی، کارفرما خواستار فازبندی اجرای پروژه در سه مرحله بود. با توجه به مساحت زمین مورد نظر، برنامه پروژه پس از اجرای فاز سه و تکمیل کار برای 450 نفر در نظر گرفته شده بود.

مهم‌ترین مسئله فازبندی پروژه بود که با توجه به سه مرحله‌ای بودن آن می‌بایست طراحی بصورتی شکل می‌گرفت که با اجرای فاز به فاز آن علاوه بر تامین عملکرد در فاز اول، پروژه باید دارای هویت مسجد نیز می‌بود و به صورت یک پروژه‌ی نیمه کاره دیده نمی‌شد. از طرف دیگر جهت‌گیری مناسب پروژه نیز مورد توجه بود، چرا که می‌بایست ترکیبی از محور قبله و همچنین محور اصلی موجود در دانشگاه بود.

برای پاسخگویی به این مسائل، طراحی پروژه به سه بخش تقسیم شد که هرکدام از این بخش‌ها علاوه بر اینکه دارای هویتی جداگانه بودند، با قرارگیری در کنارهم به صورت یک پروژه‌ی یکپارچه دیده می‌شدند. بدین صورت که شبستان اصلی مسجد با شکافی به دو قسمت تقسیم می‌شد و حجم آن در جهت محور قبله شکل می‌گرفت. هرکدام از این قسمت‌ها در فاز‌های جداگانه اجرا می‌شدند: در فاز اول یک حجم که بیانگر نیمی از حجم یک مکعب و همچنین نیمی از یک طاق آهنگ بود اجرا و در فاز بعدی نیم دیگر نیز به آن اضافه می‌شد تا حجم اصلی شبستان تکمیل شود. در محل اتصال این دو حجم شکافی از جنس شیشه به صورت یک مفصل واقع شده بود تا بتواند نور مستقیم را به پروژه وارد کند و همچنین بیانگر فازهای جداگانه آن نیز باشد. شکل گنبد نیز با دگردیسی از فرم گنبد به طاق آهنگ تبدیل شد تا مخاطب فضای جدیدی را تجربه کند. متریال آجر با بافتی شاخص برای شبستان اصلی در نظر گرفته شد که بتواند نوری هدایت شده را به صحن اصلی وارد کندو به فضای داخلی معنویت ببخشد و آن را به فضایی خاص مبدل کند.

در فاز سوم فضاهای خدماتی و حیاط مسجد به صورت یک پوسته دور حجم شبستان اصلی مسجد ایجاد شد. جهت گیری آن در راستای محور موجود در سایت شکل گرفت تا بتواند علاوه بر ایجاد فضای خصوصی حیاط مسجد، با سایت و فضاهای موجود در دانشگاه نیز در ارتباط باشد.این فضاهای خدماتی شامل سرویس‌های بهداشتی، فروشگاه‌های فرهنگی و … بود.

با شکل گیری فاز سوم، پروژه به صورت حجمی در دولایه تعریف می‌شد: لایه‌ی بیرونی که به منظور واسطی برای ورود از سایت و محوطه‌ی دانشگاه به سمت حیاط مسجد و لایه‌ی داخلی که شبستان اصلی مسجد را شکل می‌داد که پس از عبور از لایه بیرونی می‌توانستیم وارد آن بشویم، تمثیلی از جداسازی روح از ماده و شکل‌گیری مقدمات ورود به فضایی روحانی و در نهایت در قسمت جلوی شبستان و جهت قبله حوض آب بعنوان نمادی پاکی و طهارت شکل گرفت.
شبستان نیز در دوطبقه طراحی شد که دارای ورودی های مجزا بود: طبقه‌ی همکف برای آقایان و طبقه‌ی اول برای بانوان

لایه‌ای در پروژه وجود داشت که علاوه بر ایجاد ارتباط با محوطه و سایت می‌توانست به‌صورت جداگانه نیز خدمات‌رسانی کند (فازسه)، همچنین نقش لایه‌ی بیرونی مسجد و شکل‌گیری حیاط آن را نیز بر عهده داشت.
در نهایت با توجه به محدودیت‌های اجرایی و فازبندی، به پروژه‌ای دست یافتیم که با اجرای هر فاز آن علاوه بر تامین عملکرد اصلی برای مخاطبان می‌توانست به صورت حجمی مستقل و با هویت دیده شده و پس از قرارگیری فازهای مختلف در کنار هم نیز به‌صورت پروژه‌ای یکپارچه و هماهنگ شکل گیرد. این پروژه دارای لایه‌های چندگانه‌ای است که مخاطب را مرحله به مرحله برای حضور در فضایی روحانی آماده می‌کند.

معماری معاصر ایران : فرهنگی، هنری، مذهبی، ورزشی

____________________________________________             

نام پروژه: مسجد دانشگاه ادیبان
عملکرد: مذهبی
معماران اصلی: مرتضی علی نیا مقدم، حمید بابایی
کارفرما: دانشگاه ادیبان گرمسار
همکاران طراحی: بهاره شیسی، مرضیه گشاهی، فاطمه اسدسلیمانی، اندیشه اسکویی، احسان کازرونی
تهیه نقشه های فاز 2: دفتر معماری هرم
آدرس پروژه: سمنان، گرمسار
مساحت/زیربنا: 1070 متر مربع
جزئیات طبقات و کاربری آنها: دو طبقه مذهبی
طراحی و دکوراسیون داخلی: دفتر معماری هرم
تاریخ طراحی: 1396
جوایز: کاندید جایزه معمار آسیا 2018