مرکز کنوانسیــــــون و نمایشـــــگاه ملبورن
ترجمهی لادن مصطفیزاده
Melbourne Convention and Exhibition Centre

مرکز کنوانسیون و نمایشگاه ملبورن در ملبورن، استرالیا قرار دارد و توسط استودیوی وودز باگُت (Woods Bagot) و گروه معماران اِن. اِچ (NH Architecture) طراحی و ساخته شده است.
• استودیوی وودز باگُت
وودز باگُت یک استودیوی معماری جهانی است و هفده استودیو در شش منطقهی مختلف دارد. هدف این استودیو، معماری برای مردم است؛ معماری که از تنوع و شکوفایی بین فرهنگهای مختلف نشات میگیرد و با انعطافپذیری و انطباقپذیری، پیش میرود. از نظر این استودیو، هر بینشی نیاز به اقدام دارد و به همین دلیل، طراحی برای مردم را منوط به معماری نمیداند بلکه آن را فرایندی متشکل از مطالعه، آزمایش و ساخت و ساز میداند. استودیوی وودز باگُت برای داشتن یک طراحی خوب، ده مرحلهی بسیار کاربردی را بیان میکند:
• صدایت را پیدا کن؛ Find your voice
• متفکر چندزبانه شو؛ Become a multi-lingual thinker
• ذهنیت ارائهی خدمات به مشتری را داشته باش؛ Have a client service mentality
• با قصد و هدف گوش کن؛ Listen with intent
• ایمنی و رفاه سیاره (زمین) و شهروندان را در نظر بگیر؛
Consider the safety and wellbeing of the planet and its citizens
• در تمام مقیاسها کار کن؛ Work across all scales
• هیچیک از ما به اندازهی همهی ما باهوش نیست؛ None of us is as smart as all of us
• اجازه بده ایدهها نفس بکشند؛ Let ideas breathe
• مسئله را عمیقا حل کن؛ Dive deep into problem solving
• هر ایده را با یک هدف، همراستا کن؛ Package every idea with a purpose
طراح باید پس از تجربه، کاوش مفاهیم و بررسی ایدههای متقابل، بتواند دیدگاههای جدیدی را ایجاد کند (پیدا کردن صدا)؛ بتواند تعصبات را کنار بگذارد و فرصت استفاده از دیدگاههای مشتری، جامعه و… را داشته باشد (متفکر چندزبانه)؛ بتواند از همراهی با مشتریان لذت ببرد و به آنها گوش کند (ارائهی خدمات به مشتری)؛ طراح باید محیط امنی را برای مشتریان ایجاد کند تا بتواند آنچه را که آنها فکر میکنند، به طور کامل دریافت کند (با قصد و هدف گوش کردن)؛ از هر فرصتی برای رهبری پایداری زیستمحیطی، اجتماعی و اقتصادی استفاده کند (در نظر گرفتن ایمنی و رفاه سیاره و شهروندان)؛ خیابانها و ساختمانها به هم مرتبط هستند و با هم ترکیب میشوند، پس تجربهی هر فضا، فراتر از هر مقیاس خاصی است (کار کردن در تمام مقیاسها)؛ دانش محدود نیست و برای همیشه در حال ترکیب شدن است، پس طراح باید بتواند در فضایی پویا و با ایدههای متضاد کار کند (هیچیک از ما به اندازهی همهی ما باهوش نیست)؛ ایدهها سیال هستند، طراح باید گزینههای زیادی را مطرح کند و به طور مداوم، آنها را آزمایش کند، استودیوها، فضاهای مطالعه، آزمایش و ساخت هستند (نفس کشیدن ایدهها)؛ همچنین او باید سؤالات زیادی بپرسد، به دادهها اعتماد کند، آنها ممکن است چیزی را به ما بگوید که نمیخواهیم بشنویم (حل عمیق مسئله)، نهایتا هر پروژه باید به عنوان داستانی توصیف شود که کاربران و مشتریان بهعنوان بازیگران بتوانند آن را درک کنند (همراستا کردن ایده با هدف).
• گروه معماران اِن. اِچ
گروه معماران اِن. اِچ (NH Architecture) واقع در ملبورن، استرالیا، با هدف طراحی پروژههای بزرگمقیاس و عمومی با کاربری مختلط در استرالیا و نیوزلند تاسیس شد. این گروه، به دنبال روشهای سنتی نیست بلکه به دنبال بیان جدید برای معماری به عنوان یک فضای عمومی و انسانمحور است. حفظ یکپارچگی فرهنگی و همکاری اجتماعی از الویتهای این گروه است و در همین راستا، بستری را برای حضور مشتریان، مهندسان، برنامهریزان و… برای فرآیند یکپارچهی طراحی، فراهم میکند.
مرکز کنوانسیون و نمایشگاه ملبورن در سال 2009 با مساحت 66000 مترمربع با عنوان معماری فرهنگی در ملبورن استرالیا ساخته شده است. این مرکز در محدودهی سائتبانک (Southbank) قرار دارد و بخشی از یک توسعه با کاربری مختلط است. ساختمان آن به شکل مثلث در نظر گرفته شده و به عنوان یک نقطهی کانونی برای محوری شهری (که از منطقهی تجاری مرکزی، اسکلهها و رودخانهی یارا (Yarra) میگذرد)، عمل میکند. این مرکز از طریق نمای شیشهای خود که به سمت رودخانهی یارا است، امکان مشاهدهی فعالیتهای صورت گرفته در آن را برای رهگذران و امکان مشاهدهی مناظری از رودخانهی یارا و سالنی پر از نور طبیعی را برای استفادهکنندگان فضا فراهم میکند.
هستهی اصلی این ساختمان برای تجمع عمومی یک سالن نمایش عمومی 5000 نفری و به شکل بادبزن است. فضاهایی چون سالن، اتاقهای جلسه و مهمانی، هتل، رستوران، کافه و پارکینگ نیز برای آن در نظر گرفته شده است؛ اتاقهای جلسات و مهمانی از طریق پلهبرقی و یک پلکان بزرگ به مرکز اجتماع مرکزی متصل میشود.
مرکز کنوانسیون و نمایشگاه ملبورن، نمایشگاهی برای عملکرد و دانش انسانی است و هر کدام از فضاها با تاکید بر یک ویژگی خاص شکل گرفته است؛ در فضاهای مدنی بر حوزهی دریایی، در فضاهای مهمان بر فرهنگ و در فضاهای کاربردی بر منطقهی تجاری تاکید شده است. در این مرکز از کنوانسیونها و نمایشگاههای جهانی برای ارتباط با شهر و نمایش فرهنگ محلی، دعوت شده است.
طراحی مرکز کنوانسیون و نمایشگاه ملبورن به صورت معماری عمومی و با عنوان لنداسکیپ شهری در نظر گرفته شده و با حفظ این ویژگی، شهر به عنوان یک مرکز برای تجارت بینالمللی، تفریحات عمومی و… به تصویر کشیده شده است. دستیابی به ایدهی لنداسکیپ شهری از طریق اتصال پروژهها (طراحی شهری و معماری) با محیط اطراف که دسترسی و امکانات محلی را بهبود میبخشد، میسر میگردد. یکی از چالشهای طراحی این مرکز، ادغام مرکز جدید با مرکز نمایشگاهی موجود در عین ایجاد هوییتی متمایز برای مرکز جدید بوده است و در نتیجه، این دو ساختمان از طریق یک راهرو شیشهای محصور، به هم متصل و تبدیل به بزرگترین نمایشگاه و مرکز کنوانسیون شدند.

مرکز کنوانسیون و نمایشگاه ملبورن دارای سقفی مورب با هندسهای هیجانانگیز، وسیع و بدون درز است که باعث ایجاد زوایای تماشایی از هر نقطه میشود، مساحت کل سقف 20000 مترمربع و طول هر ضلع آن 200 متر است.
از دیگر ویژگیهای این پروژه، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• استفادهی مداوم از رنگ قرمز (در فضاهای عمومی) در تضاد با رنگ سبز (سالن عمومی) گذار از فضاهای رسمی به صمیمی را نشان میدهد.
• صندلیهای سالن عمومی، حداکثر انعطافپذیری را ارائه میدهند و امکان برگزاری دو یا سه رویداد همزمان را فراهم میکنند.
ارتباط این مرکز از طریق یک پل عابر پیاده با مرکز شهر برقرار میشود که این پل عابر پیاده به عنوان بخشی از پروژه در نظر گرفته شده و توسط گروه معماران گریمشاو طراحی شده است.

سقفی مورب با هندسهای هیجانانگیز، وسیع و بدون درز

استفاده از سقف مورب در مرکز کنوانسیون و نمایشگاه ملبورن


ملبورن اغلب به عنوان پایتخت فرهنگی استرالیا در نظر گرفته میشود و بنابراین، گروههای طراح به دنبال انعکاس فرهنگ شهر بودند و این مرکز به عنوان ناحیهی فرهنگی و تقویت سائتبانک در نظر گرفته شد.
مانند بسیاری از پروژههای عمومی در استرالیا، تعداد کمی از این مراکز (کنوانسیون) در هر سال ساخته میشوند یا توسعه مییابند، اما این پروژه، اولین مرکز کنوانسیون در جهان است که بر اساس معیارهای طراحی و عملکرد پایدار، طراحی و ساخته شده است و توانسته است رتبهی زیستمحیطی ستارهی سبز شش ستاره (6 Star Green Star) را دریافت کند. از موارد پایداری رعایت شده در این پروژه، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
• سیستمهای جمعآوری آب باران.
• یک تصفیهخانه در محل.
• پانلهای آب گرم حرارتی خورشیدی روی پشت بام.
• استفاده از روش مقرون به صرفه با امکان مصرف کمتر مصالح برای عایق رطوبتی زیرزمین.
• کارا بودن سیستمهای هوای زیرزمین به لحاظ مصرف انرژی.
• استفاده از پانلهای چوبی برای سالن عمومی به عنوان انعکاسی از بافت تاریخی-دریایی رودخانهی یارا و استفادهی پایدار از درختان (54 درخت در کل)
•و…
چنین ساختمانهایی که برای جذب بازدیدکنندگان و کسب و کار ضروری هستند، اغلب زیانده بوده و یا انتظار نمیرود که سود کلانی داشته باشند اما مرکز کنوانسیون و نمایشگاه ملبورن، توانسته است آن را تغییر دهد. این پروژه، جوایز زیادی را دریافت کرده است که از آن جمله به جوایز تعالی طراحی داخلی (Interior Design Excellence Awards)، جوایز موسسهی معماران استرالیا (Australian Institute of Architects Awards)، جایزهی دستاوردهای ساخت و ساز استرالیا (Australian Construction Achievement Award) میتوان اشاره کرد.

پانلهای چوبی، انعکاسی از بافت تاریخی- دریایی

استفاده از رنگ سبز در سالن عمومی

استفاده از رنگ سبز در سالن عمومی

نمودار دما، بارش و وضعیت آسمان
منابع و ماخذ:
• Green Source, the magazine of sustainable design, 2011
• www.nharchitecture.net
• www.woodsbagot.com