مرکز فرهنگی حیدر علیاُف باکو، جمهوری آذربایجان/ زها حدید، 2012
Heydar Aliyev Cultural Center

مرکز حیدر علیاف به شهر باکو واقع در جمهوری آذربایجان ساختمان شاخصی بخشیده است. این مرکز شامل یک سالن کنفرانس، 3 سالن گردهمایی، یک کتابخانه و یک موزه است. این پروژهی کلان نقشی ضمنی در حیات روشنفکرانهی شهر ایفا خواهد کرد. مرکز حیدر علیاف در نزدیکی مرکز شهر قرار گرفته و سایت آن در برنامهی توسعهی شهری آن از اهمیت بسیار برخوردار است. سایت مجاور مرکز حیدر علیاف برای مجتمعهای مسکونی، اداری، یک هتل و نیز یک مرکز تجاری در نظر گرفته شده، در حالی که فاصلهی میان مرکز و بازار اصلی شهر قرار است به یک پلازای فرهنگی بدل شود که اهمیت توریستی خواهد یافت. پروپوزال مرکز حیدر علیاف فرم سیالی دارد که با تقلید از چشمانداز طبیعی و نیز با گوشهی چشمی به عملکردهای منفرد آن تهیه شده است. همهی عملکردهای مرکز و نیز ورودیهای آن، در یک سطح پیوستهی منفرد در این سایت در نظر گرفته شدهاند. این فرم سیال فرصتی فراهم آورده که فضاهای فرهنگی راحتتر به یکدیگر مرتبط شوند و در عین حال هر فضا را با خصوصیت منحصربهفرد خود هویت ببخشد. در معماری این پروژه سعی شده با تاخوردن پوستهی ساختمان به داخل، این پوسته به عنصری از چشمانداز درونی مرکز تبدیل گردد.
موزه به داخل چشمانداز متوجه است و در بافت شهری اطراف سایت مشارکت فعال دارد. نمای شیشهای آن اندکی با بازی متقابل و تندیسگون میان پوستهی خارجی و زمین، منقطع به نظر میرسد. داخل، گسترهای از توپولوژی طبیعی سایت است با نمایی شیشهای که موزه را غرق در نور میسازد. سطح همکف موزه با پوستهی خارجی یکی میشود و این باعث میشود که گسترهی جدید به بخشی از توپوگرافی سایت بدل شود و در عین حال، رمپهایی وجود دارند که طبقهی همکف را با نیمطبقههای بالا مرتبط میسازند.
کتابخانهی مرکز حیدر علیاف متوجه شمال است تا از این طریق بتوان میزان نور ورودی به داخل آن را کنترل کرد.
این کتابخانه ورودی خاص خود را دارد. سالن مطالعه و بایگانی بر روی یکدیگر سوار و در داخلِ چینهای یک پوستهی بزرگتر بستهبندی شدهاند. طبقات با رمپهایی که ذکرشان رفت با یکدیگر مرتبطند و مسیر رفتوآمد پیوستهای ایجاد میکنند. کتابخانه و موزه با رمپهایی به یکدیگر متصل شدهاند که به طبقهی همکف و نیز کتابخانهی طبقهی اول موزه راه دارند. علاوه بر این، کتابخانه از طریق یک پل که میان زمین و آسمان معلق است به سالن کنفرانس ارتباط مییابند. سالن کنفرانس دارای سه سالن گردهمایی در اندازههای مختلف است. فرم این سالن به صورت اریب در پلازای فرهنگی قرار گرفته و شیب مورد نیاز برای استقرار صندلیها را فراهم آورده است.
هر سه سالنِ گردهمایی و تجهیزات مستقل مربوط به آنها دسترسی مجزایی به پلازا دارند. ورودی اصلی در وید ایجادشده توسط پوستهی خارجی بین حجم موزه و برج کتابخانه کشیده شده است. یک ورودی دوم در جبههی شمالی ساختمان نیز قرار گرفته است.
مدارک فنی