مراسم اهدای جوایز مسابقهی مجموعهی مسکونی شار
گزارش از بهـار علیزاده
در ابتدای این مراسم، ضیا امیری مدیرعامل شرکت مهندسین مشاور شار، به ارائهی گزارشی دربارهی نحوهی برگزاری این مسابقه پرداخت.
طبق اظهارات وی، شرکت شار از 23 گروه مشاور (شامل محمدرضا ابراهیمزاده از شرکت معماری ابراهیمزاده و همکاران، مصطفی اسکندری، رامبد ایلخانی و نشید نبیان از شرکت تغییر روند طرح، هومن بالازاده از شرکت هوبا طرح، دکتر علیرضا تغابنی از دفتر معماری دیگر، سام تهرانچی از شرکت هستهی طراحی با همکاری گروه معماری لوتوس، علیرضا جوانمرد از شرکت معماری جوانمرد و همکاران، فریار جواهریان از شرکت مهندسین مشاور گام ما، علی حمیدی مقدم از شرکت مهندسی مشاور لینک، عباس ریاحی فرد و فریناز رضوی نیکو از دفتر معماری ریرا، امید ریسمانچیان و نوید مجتبایی از دفتر معماری نوشهر نگار، علیرضا شرافتی و پانتهآ اسلامی از شرکت ارش بُعد چهارم، بهرام شکوهیان از شرکت مهندسین مشاور پادیا و پارت، امیرحسین طاهری، افشین فرزین و امین تاج از شرکت مهندسین مشاور واو، سهیل قندیلی از دفتر معماری آر.ای، علی کرمانیان از شرکت مهندسین مشاور علی کرمانیان و همکاران، بهرام کلانتری و کوروش دباغ از مهندسین مشاور آراد با همکاری شرکت بناکنندگان زاو، محمد مجیدی از مهندسین مشاور بنسار، گروه طرح و معماری آرماندار، آرش مظفری از مهندسین مشاور شاخهی تجربی معماری کلانشهر، رضا نجفیان از شرکت رِنا دیزاین، عباس یزدانی از شرکت یزدانی و همکاران) برای شرکت در این مسابقه دعوت کرده و از مجموع این 23 مدعو، 15 گروه آثار خود را به دبیرخانهی این مسابقه تحویل دادهاند.
مظلومین و امیری در ادامهی این مراسم از اعضای هیئت داوران مسابقهی معماری شار (متشکل از فرامرز شریفی، بیژن شافعی، رضا دانشمیر، محمدرضا نیکبخت و دکتر کاوه بذرافکن) تقدیر کردند و پس از آن فیلم کوتاهی از داوری آثار که در روز جمعه 27 بهمن ماه در محل شرکت شار برگزار شده بود، پخش شد.
ارائهی گزارش دکتر کاوه بذر افکن دربارهی روند دعوت از داوران، تشکیل کمیتهی فنی مسابقه و نحوهی داوری آثار طی سه مرحله، بخش بعدی این مراسم را به خود اختصاص داد. وی همچنین فیلم کوتاهی از چالشها و مباحث صورتگرفته در جریان داوری آثار را به حاضران ارائه کرد.
در بخش بعدی این مراسم، هدایایی توسط مدیران شار به پنج شرکت کنندهی حذف شده در مرحلهی نخست داوری اعطا شد. اسامی این پنج تیم به ترتیب حروف الفبا عبارت بود از گروه طرح و معماری آرماندار با کد 14000، شرکت استودیو آر.ای با کد 10000، شرکت مهندسین مشاور گام ما با کد 11000، شرکت نوشهر نگار با کد 16000 و دفتر معماری یزدانی و همکاران با کد 5100.
همزمان با اعطای این هدایا، تصاویری از طرحهای این شرکتکنندگان در قالب نماهنگی برای حاضران پخش شد.
همچنین از پنج شرکتی که در روند داوری، بدون ترتیب در رتبههای 6 تا 10 قرار گرفته بودند، با اعطای جوایز اعلام شده تقدیر شد. شرکتهای راهیافته به دومین مرحلهی داوری، به ترتیب حروف الفبا عبارت بودند از: شرکت آراد و زاو با کد 9100، شرکت تغییر روند طرح با کد 7100، دفتر معماری جوانمرد و همکاران با کد13000، شرکت شاخهی تجربی معماری کلانشهر با کد 8100 و شرکت ویرایش الگوی واسط (واو) با کد 3100.
در ادامهی این مراسم، جوایز پنج طرح برگزیده، توسط اعضای هیئت داوران به نمایندگان شرکتها تقدیم شد. در این بخش، شرکت هوبا طرح با کد 2100 به عنوان مقام پنجم، شرکت رنا دیزاین با کد 15000 مقام چهارم و دفتر معماری دیگر با کد 6100 مقام سوم معرفی شدند و طرحهای ارائهشده توسط شرکتهای هستهی طراحی با همکاری گروه لوتوس با کد 12000 مقام دوم و ارش بُعد چهارم با کد 4100 مقام اول اعلام شدند.
همزمان با اعلام پنج طرح برگزیده، تصاویری از طرحها و گزیدهای از دیدگاههای اعضای هیئت داوران دربارهی هر طرح پخش شد و در پایان، نیکبخت به توضیح مواردی دربارهی روند داوری آثار پرداخت.
طرح برنده ی جایزه ی اول مسابقه ی شار
شرکت ارش بعد چهارم (کد 4100)
گروه طراحی: پانتهآ اسلامی، علیرضا شرافتی، الناز صبوری، محسن شریفی، زهرا آجرلو، شبنم آزموده
در طراحی مجتمع مسکونی فوق در ابتدا تلاش شد تا مشاهدات طراح جهت درک صحیح وضعیت موجود تدوین شود و سپس بر اساس مشاهدات موجود، هدف طراحی مشخص و در پایان، استراتژیهای لازم برای نیل به هدف تعیین شدند.
شرح این پروسه بدین قرار است:
1. مشاهدات
1-1. طبیعت سایت (انبوه درختان موجود در داخل و خارج سایت+قنات)
2-1. عرض کم کوچه نسبت به برِ زمین
3-1. رواج ساخت آپارتمانهای لوکس وسیع به جای خانههای حیاطدار (از بین رفتن ارتباط انسان و طبیعت)
2. اهداف
1-2. بازتعریف سبک زندگی با احیای مزایای خانههای مستقل و حیاط دار
2-2. حداکثر استفاده از مزایای مجتمع مسکونی جمعی
3-2. تقلیل معایب سبک آپارتمان نشینی
3. استراتژیها
جهت تحقق این اهداف، بر اساس مشاهداتی که ذکر شد استراتژیهای زیر در دستور کار قرار گرفت:
1-3. کنترل قرارگیری سطح اشغال در جهت حفظ درختان موجود
2-3. ارتباط بصری بافت اطراف با فضای باغ داخل سایت از طریق ایجاد فضاهای خالی در حجم پروژه
3-3. امتداد فضای سبز اطراف پروژه به داخل واحدها
تبدیل بالکنهای رایج در آپارتمانها به حیاط از طریق دو برابر کردن ارتفاع بالکن و ارتباط فضایی بین بالکن بدون مخدوش شدن فضای خصوصی
4-3. ایجاد احجام پر و خالی در جهت درک حجمی ناظر پیاده
با توجه به عرض کم کوچه و برِ طولانی ساختمان سعی شده تا با متخلخل کردن، حجم وسیع ساختمان به لحاظ بصری تلطیف شود.
5-3. با توجه به شیب شمال-جنوب سایت میتوان فضای باغ موجود را با فضاهای مشترک ترکیب کرد.
6-3. استمرار حرکت آب با استفاده از قنات موجود در داخل مجموعه
7-3. حداکثر استفاده از نور شمال و جنوب
8-3. تخصیص حیاط و تراس به تمامی واحدها
طرح برنده ی جایزه ی دوم مسابقه ی شار
شرکت هسته ی طراحی و شرکت مشاور لوتوس (کد 12000)
مشاور مادر: شرکت هسته ی طراحی
طرح: دفتر طراحی لوتوس
تیم طراحی: زهرا بدیعی، فاطمه اصغرزاده، دنا کسراییان، وحید جباری، صابر سعیدی، امین موسوی، بابک رستمیان
ماکت: مائده روشندل، گلنوش پایدارفرد، گلشید پایدارفرد
ارائه: الکس هوگرفه
هدف از طراحی، جانمایی مساحت مورد نیاز در محدودهی مجاز است، به نحوی که حداکثر نورگیری و حداقل اشراف واحدها به یکدیگر را داشته باشد. حل این تناقض، چالش بزرگی برای طراح بود. استفاده از پاسیوهای درونی در مجتمعهای مسکونی راهکاری مناسب است. این تونلهای نوری، موجب روشنایی فضای داخل واحدها میشوند اما اکثر ساکنین در مقابل این پاسیوها پردههای ضخیمی میکشند که عملاً این راهکار را بیفایده مینماید. حال اگر همین پاسیو به نما برسد و نور و دید مستقیم از فضای باز داشته باشد، همه چیز متفاوت خواهد بود.
در این پروژه با تفکیک خطی واحدها در امتداد شمالی-جنوبی و توجه به درختان موجود در بستر سایت به اهداف مدنظر خود رسیدیم. هر واحد، دیوار یا نمایی اختصاصی در برابر خود دارد که ارتباط با آن از تراس غربی و کوچه -پل معلق صورت میگیرد. پل معلق و دیوار رو به رویش منظرهی خاصی ارائه میدهند که میتوان در آنجا به استراحت، مطالعه و انجام کارهای فرحبخش پرداخت. دیوارهای کشویی شیشهای در تراسهای غربی میان خانه، بازشو هستند تا در شرایط جوی مساعد، تراسها را نیز به وسعت خانه بیفزایند. هر واحد از سه مدول مجزا تشکیل شده که دارای قابلیت بالایی در پذیرش تغییرات باب میل ساکنین هستند. شخصیسازی از معیارهای اصلی بوده و هریک از ساکنین میتوانند در مورد تعداد اتاقها، نوع باز و بسته شدن و نیز ارتباط بخشهای عمومی و خصوصی خانه بهاختیار تصمیم بگیرند.
هر واحد همزمان از نور جنوب و دید شمال بهرهمند است، واحدها بههم اشراف ندارند و ساختمان دارای کوران طبیعیست. مسیر نهر داخل کوچه به داخل ساختمان هدایت شده و استخر حیاط را پر میکند. نزدیکی بلوکها به یکدیگر ایجاد کوران را ممکن ساخته و شکست لبهی جنوبشرقی بهسمت غرب ساختمان موجب افزایش ورود نور روز به کوچه میشود و تفاوت فشار مثبت و منفی در دو جبههی جنوبی-شمالی را کاهش میدهد.
طرح برنده ی جایزه ی سوم مسابقه ی شار
دفتر معماری دیگر (کد 6100)
تیم طراحی: علیرضا تغابنی، حمید عباسلو، شهابالدین رمضانی، روحالله رسولی
همکاران پروژه: سمانه مظفر، مجید جهانگیری، یگانه قزللو، نوید غفاری
تیم ارائه: سعید فهیمی پور، افشین خدابندهلو
مشاور منظر: بابک مستوفی صدری
ایدههای طراحی
استراتژی طراحی در این پروژه حفظ درختان به همراه ایجاد حداکثر تنوع دید در واحدهای مسکونی بود، بدین شکل که کل ساختمان را حجمی یکپارچه در نظر گرفته و در نواحی درختان از این حجم کسر شد، گویی درختان باعث خوردگی حجم سفید شدهاند. نواحی خوردهشده که پر از خللوفرج، تراسها، پنجرهها و نورگیرها هستند، از جنس چوب و دیوارههای صلب بیرونی، بتونی و به رنگ سفید خواهند بود.
نحوهی کسر شدن از حجم اصلی به گونه ای است که در دل هر واحد عقبنشینیهایی به وجود آورده و در نتیجهی این عقب نشینیها، دیدهای متنوعتری در جهتهای گوناگون برای هر واحد فراهم شده است. مزیت این مسأله به دلیل دیدهای جذابی که از طبقهی 6 به بالا در سمت شمال و از طبقهی 4 به بالا در سمت جنوب، در اختیار ساکنین قرار میدهد، بسیار حائز اهمیت میشود. این طرح به حفظ درختان و در نهایت تنها به جابهجایی پنج درخت اکتفا کرده است.
وجود دیوارهی صلب سازهای در پیرامون زمین باعث بهبود عملکرد سازهای، سبک تر شدن سازه و کوچک شدن ابعاد ستونهای داخلی شده است.
ساختمان در هر طبقه از 4 واحد تشکیل شده و دارای دو دستگاه راه پله و آسانسور میباشد که به وسیلهی راهرویی به یکدیگر ارتباط دارند. دو طبقهی بالایی نیز به 3 واحد دوبلکس اختصاص یافته است. یک حیاطِ جمعی بزرگ در طبقهی یازدهم برای استفادهی همهی واحدها در نظر گرفته شده است.
در مجموع تعداد 218 پارکینگ در زیرزمین تأمین شده و فضاهایی مانند سالن سینمای سه بعدی، سالن اسکواش و استخر نیز برای این ساختمان طراحی شده است.
فضای همکف به شکلی طراحی شده که گویی جریان پیاده از میان جزیرههایی عبور کنند و از خیابان به فضای حیاط اصلی برسند.در حقیقت، فضای همکف پر از فضاهای نیمهباز مسقف یا غیر مسقفی است که با انبوه درختان پوشیده شده و گیاهان آویخته از تراسهای طبقات بالا فضای جذاب و لذت بخشی همچون کوچهباغهای قدیمی را ایجاد میکنند. در این فضا لابیها، نگهبانیها و سالن جلسات برای استفادهی ساکنین تدارک دیده شده است.
دوگانگی درون و بیرون و تضاد بین فضای تکه تکه/پوسته پوستهی چوبی داخل حجم (که پُر چینوشکن است و به دلیل ارتباط با درختان، تناسبات عمودی به خود گرفته) با دیوارهای یک تکهی سفید عمودی باعث ایجاد شخصیت بصری قوی در این پروژه شده است. ساختمان، هم در مقیاس محلهای (ساکنان و هممحلهایها) و هم در مقیاس شهری (از دید شهروندان و از دور) با مخاطبان ارتباط برقرار میکند.
در قسمتهای چوبی از گیاهی آویخته استفاده خواهد شد. گیاهی که در دستهبندی پیچکها (Climbers) جای میگیرد و به نام «عشقه» معروف است، با توجه به میزان نور آفتاب و دورهی گلدهی، برای این پروژه مناسب است. عشقه (Hedera Helix) گیاهی همیشه سبز است که در سایه نیز رشد میکند.
طرح برنده ی جایزه ی چهارم مسابقه ی شار
رنا دیزاین (کد 15000)
طراح: رِنا دیزاین (رضا نجفیان)
گروه طراحی: مهراد مهنیا، خشایار بختیاری، محمدحسین حمزهلویی، مریم نجفیان، مریم غلامی، مونا میرزایی، نازنین بهبودیخواه، شقایق نمازکار، محمدرضا نورمحمدی، احسان محمدرسولی، میلاد کمباری
ایدههای طراحی:
1. شکلیابی
1-1. حفظ عامل پوشش گیاهی:
بهمنظور حفظ پوشش گیاهی با ارزش سایت که شکل دهندهی بخشی از هویت بافت شهری منطقه به شمار میرود، جانمایی تودهی بنا به شکلی تعریف شده که دخل و تصرف در پوشش گیاهی به کمترین میزان محدود شده و بیش از 90 درصد آن حفظ میشود.
2-1. تأمین دید بهینه:
بهرهگیری حداکثری از این منظر به کمک تغییر راستای کلی تودهی بنا به سمت جنوبشرقی حاصل شده است. جهت گیری واحدها در این حالت به گونهای ست که از میان همسایگیهای مجاور بهترین دید را برای کاربران تأمین میکند.
3-1. بهینهسازی شیوهی نورگیری واحدها
کشیدگی شرقی-غربی تودهی حجمی، بیشترین سطح بنا را در معرض دریافت نور طبیعی قرار داده است. این کیفیت به کمک جهتگیری ساختمان در راستای درون شهر تهران تضمینکنندهی بهترین استفاده از نور طبیعی خواهد بود.
4-1. ایجاد تنوع فرمی به کمک تراسها:
با سازماندهی پلانها بر اساس خطوط راستگوشه و پرهیز از زوایای نامتعارف، تمامی واحدها از ساختاری استاندارد بهرهمند شدهاند، به گونهای که امکان طراحی چیدمان متنوع مبلمان برای تمامی آنها فراهم است.
برای خلق تنوع در فرم جدارهی خارجی بنا، از راهکاری استفاده شده که به ماهیت معماری واحدها خدشهای وارد نکند. به این ترتیب فرم تراسها بهعنوان بخش افزوده در هر واحد، متناسب با موقعیت پلان در تودهی بنا، شکلی منحصربهفرد یافته تا فرمی شاخص را در کل بنا خلق کند.
2. ایدههای کلی سازماندهی فضا
1-2. ماهیت مدولار طراحی لیاؤت واحدها:
پلان واحدها بر اساس لیاؤت کلی طبقات و امکان تقسیم آن به چهار عرصهی حدوداً 400 متری متفاوت تعریف شده است. بدین ترتیب هر یک از این عرصهها میتوانند برای شکلیابی واحدی بزرگتر ترکیب شده و واحدهایی با متراژ حدودی 800 متر و بزرگتر را فراهم سازند. این ترکیب نه تنها در سطح، بلکه در ارتفاع نیز قابل تعمیم بوده و امکان تولید واحدهای متنوع را پیش رو قرار میدهد.
2-2. امتداد تمامی واحدها از جدارهی شمالی تا جنوبی برای دریافت بهینهی نور و روشنایی:
کشیدگی شمالی-جنوبی واحدها سبب تأمین امکان نورگیری از شمال و جنوب برای تمامی آنها را فراهم آورده است. بدین ترتیب واحدهایی که در دو جدارهی شرقی و غربی قرارگرفتهاند، امکان دریافت نور از سه جهت را خواهند داشت. در نتیجه با وجود نورگیرهای متعدد در جدارههای شمالی و جنوبی و نیز سازماندهی سلسله مراتبی فضاهای مسکونی از بیرون به داخل، نیاز به تأمین نور و تهویه از پاسیوهای داخلی به طور کامل رفع شده است.
3-2. تأمین دسترسیهای تفکیکشده:
دسترسیهای عمودی به گونهای تعریف شدهاند که بهجز در مورد واحدهای 400 متری، هر پاگرد تنها به یک واحد اختصاص یافته و دسترسی هر واحد از سایر واحدها منفک است.
3. ایدههای سازماندهی پلان
1-3. تفکیک فضاهای خصوصی و نیمهخصوصی در سطح و ارتفاع:
سازماندهی داخلی پلانها بهگونهای تعریف شده است که تفکیک فیزیکی و بصری میان فضاهای خصوصی و نیمهخصوصی واحدها بهشکلی مطلوب تأمین میشود. بر این اساس فضاهای خصوصی واحدها، نظیر اتاق های خواب، نشیمن خصوصی و فضاهای خدماتی آنها به کمک فضاهای حائل به لایهی درونی تر انتقال یافته و فضاهای نیمه خصوصی، نظیر فضاهای پذیرایی و ناهارخوری، در لایههای بیرونی تر پلان تعریف شدهاند. این تفکیک برای واحدهای دوبلکس در دو تراز مختلف صورت گرفته است.
2-3. جانمایی کاربریهای داخلی واحدها بر اساس نیاز به روشنایی:
به منظور استفادهی بهینه از نور طبیعی، فضاهایی که نیاز اساسی به دریافت نور دارند در جدارههای تودهی بنا و فضاهایی نظیر اتاق تلویزیون که دریافت نور مستقیم تأثیر منفی بر کیفیت کاربری آنها میگذارد، در لایههای داخلی پلان تعریف شدهاند.
طرح برنده ی جایزه ی پنجم مسابقه ی شار
هوبا طرح (2100)
معمار: هومن بالازاده
مسئول پروژه: محسن کاظمیانفرد
تیم طراحی: فرنوش آقامیرزا، هدیه بهنام، الهام سیفی آزاد، احسان اسماعیل پور، غفور صمدپور، پرستو مالمیر
مدلسازی3 بعدی:مونا رضویپور
ارائه:مونا رضویپور، امین سلطان پور
در طراحی کانسپت طرح، ما به دنبال راهی بودیم که بتوانیم کیفیت زندگی فضاهای مسکونی را با روش طراحی و سازماندهی فضایی تا حدی بهبود بخشیم. هدف اصلیِ ما در الگوی طراحی فضای مسکونی، ایجاد تهویهی هوایی مناسب، نور کافی در تمامی فضاها و تعبیهی فضای سبز در فضای مسکونی بوده است تا علاوه بر تأمین میزان سطح اِشغال تعریف شده برای پروژه، مزایای مختلفی را به فضای مسکونی بیفزاییم، به گونهای که این مزایا تعریف فضایی خاصی در پروژه داشته باشند.
نقطهی شروع پروژه ایجاد سازماندهی فضایی بلوکها بر اساس دید واحدها، ایجاد بیشترین میزان نورگیری واحدها، حفظ درختان موجودِ سایت در حریم 60% و دسترسی واحدها بود. تلاش ما در روند طراحی، رسیدن به یک الگوی فضایی مناسب بود تا علاوه بر پاسخدهی به نیازهای طراحی پروژه، قادر باشیم که پتانسیلهای دیگری را هم در طراحی خود بگنجانیم.
ایدهی فضایی طرح بر مبنای ایجاد ویدهای بزرگی بود که جهتگیری آنها بر اساس فضای سبز موجود در سایت تعیین میشد.
هـدف عـملکردی ایـن ویدها ایـجاد گـردش هوایی واحدها، نورگیری، فراهم کردن دید بیشتر و تعریف ورودی و یا حیاط برای واحدهای مسکونی است. محل قرارگیری و جهتگیری ویدها در سه محور تعریف شده است که شکلگیری دو محور آن با توجه به دید مناسب به درختان موجود در سایت و خارج از سایت میباشد و وید سوم تعریفکنندهی ورودی اصلی مجموعه است و افراد از طریق آن وارد مجموعهی مسکونی میشوند.
ما در مرحلهی بعدی طراحی به دنبال سازماندهی پلانها و ایجاد یک الگوی فضایی نو در فضاهای داخلی بودیم. یکی از عناصر طراحی واحدها، زونهای سبز هستند که از داخل ویدها به داخل پلانها کشیده میشوند تا بتوانند تعریف فضایی اثرگذاری را در فضاهای داخلی ارائه دهند. بخش دیگری که در طراحی واحدها اثرگذار است، فضاهای سبز بیرونآمده و مرتبط با واحدها میباشد. معماری این بخش به صورت احجام مکعب شکلی است که تعریفکنندهی درختچههایی با ارتفاع تقریبی 4 متر و تشدید کنندهی کیفیت باغ مانند ویدهاست. این احجام، باغ های معلقی را در درون ویدها ایجاد میکنند که برای هر واحد مسکونی گویای کیفیت فضایی متفاوتی میباشد.
در طراحی پروژه سعی شده تا سازه، پلانهای واحدهای مسکونی، محوطه و لابی تحت یک سازماندهی مشخص خلق شوند. این سازماندهی به صورت محورهای موازی با یکدیگر بهوجود آمده که در شکلگیری عناصر مختلف تأثیر گذاشته و تمامی عناصر طراحی از همین سازماندهی پیروی میکنند؛ ولی در هر قسمت به گونهای متناسب با نیاز طرح شکل گرفتهاند. مدول بندی حجمی در طبقات بهصورت لبههای متناسب با مدول نما بهوجود آمدهاند.
طراحی نمای پروژه نیز بر اساس مدول بندی کلی حجم شکل گرفته و با توجه به میزان نور و کنترل دید از حالت کاملاً بسته به تراکم باز متغیر است. در سازماندهی پلان ها، یک بلوک در میان، مکان اتاق خوابها جابهجا شده تا افراد مختلف با سلیقههای متفاوت بتوانند در واحدها حق انتخاب گستردهتری داشته باشند. این مسئله در طراحی نما نیز تأثیر گذاشته و در قسمتهایی که اتاق خوابها قرار دارند، گلدانهایی متناسب با ایدهی کلی پروژه ساخته شده است و در دیتیل اجرایی آنها، مسیر آبیاری از میان سازههای چوبی نیز پیشبینی شد.
این گلدانها در مقیاس کوچکتر یک فضای سبز فراهم کردهاند که برای ساکنین از فضای داخلی نیز قابل دسترسی ست.