لوکوربوزیه
فرانسه | معمــار و طرّاح مبلمـــان
ترجمه‌ی حمید خداپناهی

Le Corbusier
www.fondatinlocorbosier.com

طرّاحی و معماری مُدرنیستی بدون نام لوکوربوزیه قابل تصوّر نیست. این نامِ مستعار را معمار سوئیسی، شارل‌ اِدوآر ژانْرِه، از حدود سال 1920 برای خود برگزید. او که فرزند یک ساعت‌ساز اهلِ کوههای یورا بود، مآلاً به عنوان یکی از تأثیرگذارترین معماران قرن بیستم پدیدار شد. او البتّه، علاوه بر دستاوردهای معمارانه‌ی بی‌نظیرش، یک سری مبلمان خلق کرده که اکنون همه‌ی آنها جزو طرحهای کلاسیک و آیکونیک به شمار می‌روند. اگرچه لوکوربوزیه مخترع پیوریسم نبود، ولی مبلّغ پرجوش و خروش این زیبایی‌شناسیِ مدرنیستیِ تروتمیز بود. سادگی و سختیِ طرحهایش بسیار تأثیرگذار بودند، و آثار نوشتاریِ نظری‌اش همچنان از متون اساسی هستند.
لوکوربوزیه بعد از تکمیل مطالعاتش در معماری، به سفرهای دامنه‌داری در سراسر اروپا دست زد؛ او از ایتالیا، پاریس، وین، برلین، استانبول و آتن دیدن کرد. این سفرها تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر پیشرفت حرفه‌ای او بر جای گذاشت. او در وین با یوزِف هوفمان، و در پاریس با اُگوست پِرِه که از متخصّصین استفاده از بتن تقویت شده بود، آشنایی به هم رساند. لوکوربوزیه، در برلین، در دفتر معماریِ پِتِر بِرِنس، طرّاح و معمار، کار کرد؛ در اینجا بود که با تولید صنعتی آشنا شد.
ساختمانی که برای لوکوربوزیه از اهمیّت به‌سزایی برخوردار بود، پاویون دو ل،اِسپیری نووُ نام داردکه برای نمایشگاه بین‌المللی هُنر دکوراتیف و صنعتی مُدرن در سال 1925 خلق شد. دیوارهای لُخت و مبلمان قابلِ جابه‌جا شدن، نشان‌دهنده‌ی درک او از زندگیِ فوتوریستیک است. برخی از پروژه‌های او، مانند پْلَن ووآزَن (Plan Voisin) برای تخریب و بازسازی بخشهای بزرگی از پاریس، بحث‌انگیز شدند. این پروژه هیچ وقت محقّق و پیگیری نشد. برای لوکوربوزیه خانه‌ها و آپارتمانهای مُدرن «ماشینهایی برای زندگی» بودند، که می‌بایست با کمتری مشکلات ممکن کار می‌کردند. اگر چه این ایده خیلی با یک «استعاره» تفاوتی نداشت، یکی از مشهورترین طرّاحیهای او، شِز لانگ اَ رگلاژ کُنْـتینو (که اکنون تحت عنوان LC4 توسّط Cassina تولید می‌شود)، در واقع کاملاً یادآورِ یک ماشین است. لوکوربوزیه مبلمان خود را از اواسط دهه‌ی 1920 به بعد، با همکاریِ پسر عمویش پی‌یر ژانره و شارلوت پِریانِ معمار، تکمیل کرد. در پایان دهه او به همراهی همکارانش، سری مبلمان LC با روکش چرم را خلق کرد (در اصل برای Thonet ، فرانسه). یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین صندلیهایی که لوکوربوزیه طرّاحی کرده گران کونفور (Grand Confor LC2) نام دارد، که اکنون تولید آن را شرکت Thonet بر عهده دارد؛ علّتِ محبوبیّتِ این محصول نزد طرّاحان این است که برای استفاده در سرسراهای ورودی و لابـیها بی‌نهایت جذّاب است.

مُبـل راحــــتیِ LC2
اثر لوکوربوزیه
متن از علیرضــا صالح‌راستین

واقعیّت این است که نبوغ لوکوربوزیه در طول حیاتش هرگز محدود به خلق آثار خارق‌العادّه‌ی معماری نبود و او هنر و استعداد خود را در زمینه‌ی طرّاحی مبلمان نیز به معرض نمایش گذاشت و آثاری خلق کرد که باعث شد او را به همراه والتر گروپیوس و لودویگ میس وان در روهه به عنوان پیشگامان جنبش مدرن در زمینه‌ی طرّاحی مبلمان نام نهند ــ از آنان آثار به یاد ماندنی و تأثیر‌گذاری در بخش طرّاحی مبلمان در قرن بیستم به ثبت رسیده است. در سال 1925 لوکوربوزیه کتابی تحت عنوان L’Art décoratif d’aujourd’hui (هُنرِ دکوراتیفِ امروز) نوشت که در آن از مبلمان به‌عنوان وسایلی یاد کرد که گویی «عضوی از اعضای بدن انسان» به شمار می‌روند و خود را با حالتهای مختلف سایر اعضای بدن هماهنگ می‌کنند. چند سال بعد از انتشار این کتاب، در سال 1928 لوکوربوزیه به پشتوانه‌ی همین ایده، یکی از شاهکارهای طرّاحی مبلمان یعنیLC2 را طرّاحی نمود. طرّاحی این مبل نتیجه‌ی تلاش گروهی از طرّاحان بود که لوکوربوزیه در رأس آنان قرار داشت و طرّاح داخلی شارلوت پریان و پی‌یر ژانره پسرعموی لوکوربوزیه به او کمک کردند. مبل راحتی LC2 که جهت نشستن همزمان 2 نفر طرّاحی و ساخته شده بود، بعدها در مجموعه‌ای بی‌نظیر به نام LC2 Petit قرار گرفت که شامل مبلهای یک‌نفره و سه‌نفره نیز می‌شد. این مبلْ بسیار جمع‌و‌جور، سبُک و مینیمال طرّاحی شد و فاقد هرگونه عنصرِ تزئینی و زینتی مرسوم در آن زمان بود. خلق این اثر توسّط لوکوربوزیه که به‌عنوان پیشرو در مدرنیسم شناخته شده بود، به‌همراه ویژگیهایی از جمله استفاده از خطوط صاف و منظّم در کنار بهره‌گیری از موادّی مثل کْرُم و چرم، و همچنین کارآمدبودن در عین سادگی، همگی باعث شد این مبل راحتی به عنوان نمادی از جنبش مدرن در طرّاحی مبلمان شناخته شود و به عنوان اثری ماندگار سالها جلوه‌بخشِ اماکنِ مختلف باشد. حتّا در دوره‌ی معاصرْ این مبل همچنان تر و تازه به نظر می‌آید و جایگاه خاصّی در منازل و دفاتر کار لوکس و گران‌قیمت دارد.
مبل راحتی LC2 و سایر اعضای این مجموعه، نخستین بار در سال 1929 در نمایشگاهی در پاریس مورد بازدید عموم قرار گرفت، تا اینکه در سال 1959 به موزه‌ای در شهر زوریخ منتقل شد: مکانی که تا قبل از آن هم سایر آثار لوکوربوزیه در آن قرار گرفته بود. نمونه‌ی نخست LC2 به‌وسیله‌ی دست و به‌صورت غیرصنعتی ساخته شد؛ ولی در حال حاضر LC2 اصلی با کیفیّت بسیار بالا و تحت لیسانس بنیاد لوکوربوزیه توسّط شرکت معتبر ایتالیایی Cassina که عرضه‌کننده‌ی معروفترین صندلیها و مبلهای طرّاحان مشهور است، تولید و با قیمتی در حدود 10,000 دلار ارائه می‌گردد. اگرچه کمپانیهای گُمنام و کوچک دیگر هم با تولید و عرضه‌ی این مبل محبوب و با قیمتی کمتر، سود خوبی به جیب می‌زنند.
جالب توجّه‌ترین بخش LC2 و آنچه در نگاه اوّل هر چشمی را مجذوب خود می‌کند، اسکلت فلزّی آن است: بر خلاف سایر مبلها که اسکلت و بدنه‌ی مستحکم مبل از نظرها پنهان است و در درون مبل جاسازی می‌شود، در LC2 چارچوب فلزّی در قسمت خارجی آن قرار گرفته و قابل مشاهده است، به‌طوری‌که همانند یک سبد، کلّیه‌ی تشکها و پشتیها را داخل خود جای می‌دهد. لوکوربوزیه عقاید مُدرنیستی خود را با مخالفت با استانداردهای ساخت مبلمان تا آن زمان، ضمن حفظ زیبایی و کارآمدی، در این مبل راحتی بیان کرد و نشان داد هیچ نیازی به پنهان‌کردن چارچوب و اسکلت مبل در زیر پوشش نمدی آن نیست.
اگرچه در نگاه نخست، چارچوب فلزّیْ باریک و کم‌دوام به نظر می‌رسد، امّا ساختار کلّی که مجموعه‌ای از لوله‌های استیل درجه‌ی بالا و به‌هم جوش‌خورده می‌باشد، بسیار مستحکم و پایدار است و مقاومت بسیار بالایی در مقابل فشار و سنگینی از خود نشان می‌دهد. چارچوب فلزّی استیل با یک لایه از کْرُم پوشش داده شده تا ضمن ممانعت از زنگ‌زدگیْ ظاهری تمیز و برّاق داشته باشد. مسند و پشتیهای مستطیل‌شکل مبل LC2 به زیبایی در چارچوب مکعبی‌شکل فلزّی قرار گرفته‌اند و خطوط صاف چارچوب، کاملاً با لبه‌های صاف تشکها و مسند هماهنگ می‌باشد.
در مدلهای اوّلیه‌ی کاناپه LC2 پشتیها و تشکِ مسند از اسفنجهای دو پوندی با فشردگیِ بالا استفاده شده است تا بیشترین میزان راحتی حاصل گردد و در برخی موارد از پُلی‌اورتان یا سایر مواد پلیمری و یا حتّا از پَر استفاده می‌شود. استفاده از این مواد باعث دوام هر چه بیشتر می‌شود، به‌طوری‌که تُشکها به‌خوبی بر اساس فُرم بدن شکل‌گرفته و به محض جدا شدن فرد از مبل، به‌شکل اوّلیّه‌ی خود باز می‌گردند. در مُدلهای ارزان‌تر که توسّط تولیدکنندگان فرعی عرضه می‌گردد، معمولاً از اسفنجهای با فشردگیِ کم استفاده می‌گردد و تشکها پس از مدّت کمی استحکام اوّلیه‌ی خود را از دست می‌دهند و در نتیجه از فرم منظّم و صاف خود که با چارچوب فلزّی هماهنگ است، خارج می‌گردند.
روکش این تشکها از چرم بسیار مرغوب ایتالیایی معروف به Top Grain استفاده می‌گردد؛ این نوع چرم از بالاترین لایه‌ی پوست حیوانات تهیه می‌گردد، و در نتیجه انحناپذیرتر، و حتّا بادوام‌تر می‌گردد و لکّه‌پذیری در آن کاسته می‌شود، در این نوع چرم خُلل و فُرج بافت چرم تا حدِّ امکان کم است و بافت یکنواخت‌تر از سایر انواع چرم است و سطح آن صیقلی‌تر به نظر می‌رسد. در مدلهای ارزانتر به‌جای استفاده از این چرم معمولاً از پی‌وی‌سی و یا چرم خوک و یا چرم مصنوعی استفاده می‌گردد.

Sources:
1. www.squidoo.com
2. www.steelform.com
3. www.architecture.about.com
4. www.suite101.com

معماری معاصر جهان: لوکوربوزیه

_______________________________________

1887 شارل‌ ادوآر ژانرِه در لا شوـ دوـ فون سوئیس متولّد
می‌شود
1902 تحصیل خود را در رشته‌ی حکّاکی در مدرسه‌ی هنرِ لا شوـ دوـ فون آغاز می‌کند
1907 سفرهای اروپای خود را آغاز می‌کند (تا سال 1911)
1910 برای پتر برنس در برلین کار می‌کند، و با لودویگ میس وان در روهه آشنا می‌شود
1912 استودیوی هُنر و صنعت خود را در سوئیس تأسیس می‌کند
1917 برای همیشه به پاریس نقل مکان می‌کند
1918 بیانیّه‌ی Aprés le cubism را که به همراه
آمِدِه اُزانـفان نوشته، منتشر می‌کند
1919 در پایه‌گذاری مجلّه‌ی ل،اسپیری نووُ سهیم می‌شود
1922 دفتر معماری مشترکی را با پسر عمویش، پی‌یِر ژانره، تأسیس می‌کند
1925 پروژه‌ پلن ووآزَن را برای ساخت پاریسی جدید تکمیل می‌کند؛ پاویون دو ل،اِسپیری نووُ را برای نمایشگاه بین‌المللی هُنر دکوراتیف و صنعتی
مُدرن در پاریس می‌سازد
1927 چندین طرح را برای وایسنهوف‌زیدلونگ در شْتوتگارتِ آلمان تولید می‌کند
1928 جزو هیئتِ مؤسّسان CIAM می‌شود
1929 طرح چند مبلمان برای سالُن دو،تان، پاریس،
با همکاری شارلوت پِریان
1950 کلیسای نوترـ دام‌‌ دوـ اُ را می‌سازد؛ سیستم مدولارِ تناسبات را به عنوانِ اُلگویی برای ساخت و ساز و مبلمان کردنِ منازل طرّاحی می‌کند
1965 در روکْبْرون‌‌کاپ‌‌ مارتَن روی در نقاب خاک می‌کشد؛ نسخه‌ی جدیدی از بسیاری از آثار کلاسیک مبلمان لوکوربوزیه توسّط Cassina تولید می‌شود
محصولات
1925 سیستم استاندارد مبلمان LC-Casier
(با همکاری پی‌یر ژانره)
1928 صندلیهای LC1 و LC2؛ مبل LC3 ؛ شِز لونگِ LC4 ؛ میز LC6 ؛ صندلیِ گردانِ LC7 ؛ صندلیهای LC8 و LC9 ؛ میز قهوه‌ی LC10-P ؛ (همه با همکاری شارلوت پریان و پی‌یر ژانره)
1930 چراغ G.R.A.S. 205
1934 راحتیِ LC5.F ؛ میز LC11-P