قلعه آجری، اثر یوسف شریعت زاده

نویسنده: آرش طبیب زاده

زنده یاد یوسف شریعت‌زاده در سال 1309 در تبریز به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را در رشته معماری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران آغاز کرد و در سال ۱۳۴۲ از این دانشکده فارغ التحصیل گردید. در 1337 با مهندس منقح دفتر معماری” امیر نصرت منقح- یوسف شریعت زاده و همکاران” را تاسیس کرده و با تشکیل مهندسین مشاور در ایران، این دفتر نام خود را به مهندسین مشاور بنیان و بعدها پیرراز تغییر داد. مهندس یوسف شریعت زاده فعالیت حرفه‌ای خود را تا (زمان فوت)1380 در این دفتر به عنوان سرپرست طراحی معماری ادامه داده و پروژه‌های ارزنده‌ای در مقیاس‌های متفاوت خانه تا پروژه‌هایی با مقیاس ملی انجام داده است که از آن جمله می‌توان به ساختمان مرکزی وزارت کار و تامین اجتماعی در تهران، ساختمان چاپ اسکناس بانک مرکزی، ساختمان شماره 2 شرکت نفت، مجتمع ماشین‌سازی و تراکتورسازی اراک، بیمارستان ژاندارمری تهران، گروهی از ساختمان‌های آموزشی دانشگاه علم و صنعت، مجموعه ساختمان‌های دانشگاه شهید باهنر کرمان، آشیانه هواپیماهای دولتی فرودگاه مهرآباد، ساختمان‌های صنایع غذایی در نیشابور و گلپایگان و گرمسار، بیمارستان ۳۰۰ تختخوابی اصفهان، مجتمع صنعتی واگن پارس در اراک، مجتمع آپارتمانی کارشناسان مراکز صنعتی تبریز، طرح و احداث شهرک فردوس و صلاح‌الدین کلا در مازندران، مطالعه و طراحی ۱۵ مرکز حوزه عمران روستایی و بسیاری از ساختمان‌های مسکونی و ویلایی در سرتاسر کشور اشاره کرد. آخرین و یکی از شاخص‌ترین آثار مهندس شریعت‌زاده طراحی ساختمان کتابخانه ملی ایران در تهران است.
در گفتگو با مهندس امیر نصرت منقح، وی دوست دیرین خود را چنین معرفی می‌کند؛ “شریعت‌زاده دانشجو بود که همکاری با من را شروع کرد. به یاد دارم پروژه نوسازی ذوب آهن کرج را داشتم و شریعت زاده آن پروژه را کشید و از آنجا همکاری ما آغاز شد و تا انتها ادامه داشت. او بهترین دوست و همکار من بود. مردی بود دوست داشتنی، وارسته، درویش مسلک، اهل مطالعه و به تمام معنی انسان ….”.
بسیاری برآن باوراند که شریعت‌زاده استاد و هنرمند کار با آجر است و کمتر کسی جزئیات را چون او میداند و اجرا می‌کند. استفاده از سطوح و احجام وسیع آجری، جزئیات گوشه‌های 45 درجه، طراحی کوچکترین اجزا چون در و نرده، حفاظ پنجره و دست‌انداز لبه بام از شاخصه‌های معماری شریعت زاده است.
مجتمع مسکونی تندیس جردن، یکی از ساختمان‌‌های شاخص طراحی شده توسط زنده‌یاد یوسف شریعت‌زاده با همکاری مهندس محسن میر‌حیدر و مهندس یدالله رزاقی است. احجام آجری در هم تنیده با تناسب خاصی حجم کلی بنا را تعریف کرده‌اند. پله پله بودن و تنوع بصری درحجم، تراس‌های متفاوت بر روی بام احجام زیرین، تعریف نمای پنجم در حجم مجموعه و دیتیل‌های ظریف آجر از مسایلی است که ساختمان را از دید معماری قابل توجه گردانیده است. نکته قابل توجه آنکه پس از گذشت 33 سال از عمر بنا، ساختمان کماکان شکیل بوده و حجم آن دست نخورده و سالم باقی مانده است که این نشانه توجه به دیتیل‌های مناسب و اجرای دقیق ساختمان بوده است.

معماری معاصر ایران: مسکونی، ویلایی

____________________________________             

نام پروژه: قلعه‌ی آجری
معمار: یوسف شریعت زاده
زمان طراحی: 1355
زمان اجرا: 1356-1358
سرپرست طراحی معماری: زنده‌یاد یوسف شریعت‌زاده
تیم طراحی: مهندس محسن میر حیدر، مهندس یدالله رزاقی
سرپرست طراحی سازه: مهندس ایرج وکیلی
سرپرست طراحی تأسیسات مکانیکی: مهندس داود ابی‌زاده
سرپرست طراحی تأسیسات الکتریکی: مهندس جلیلی
اجرا: حسن عرب‌زاده