سر‌در عنصری معماری برای شاخص‌سازی مجموعه‌ای در ساختمان‌ها است. در رویکرد اولیه‌ی طراحی، مسئله‌ی فوق از یک عنصر کلیشه‌ای تبدیل شد به فضایی جدید با خواص جدید و منحصربه‌فرد و مسئله‌ی طراحیِ فضایی مطرح شد که حد فاصل جهان مادی و ذهن هنرمند است؛ فضایی برای گذر از جهان ماده و واقعیت به واقعیت ذهن هنرمند و حرکتی به جهان انتزاع. شاخص بودن این فضا در مقیاس محل پروژه می‌تواند مخاطب را به سفری به درون دعوت کند. دعوت‌کنندگی فرمال و دعوت از بیرون به درون حجم، خود را به صورت دعوتی از جهان مادی به جهان غیر‌مادی و بدون مرز تبدیل کرد؛ دعوت از ماده به انتزاع.

فضایی برای شناخت و ادراک مرزهای مادی مفاهیم انتزاعی

دانشگاه هنر را فارغ از ساختمان و کالبد معماری و مصالح می‌توان به عنوان فضایی برای شناخت و ادراک مرزهای مادی مفاهیم انتزاعی و محل تولدی برای مفاهیم خیالی و انتزاعی ذهن هنرمند به اشکال مختلف مادی دانست. تراش توده‌ای و خلق لحظه‌ای، رنگ بازی و جان مادی دادن به مفهومی احساسی، بازی بیان و بدن و نمایش دغدغه های انسانی و تعامل صدا و احساس در ساز.

از این منظر، دانشگاه هنر، فاصله‌ی زیادی از عالم مادی می گیرد، لذا توجه به کالبد مادی بناها که توده‌هایی از آجر و آهن و مصالحی اینچنین است، در طراحی حجم نهایی سر‌در و محوطه‌ی ورودی، راه به جایی نمی برد! اهمیت مطالب مذکور، طراحی را در مسیری بین خیال و واقعیت هدایت نمود؛ مسیری که نرمی خیال را به فرم القا می کرد، سیالیت و حرکت در این مسیر، فرم را به چالش نفی تقارن و برقراری تعادل کشید.

عنوان اصلی مسابقه‌ی طراحی سر‌در ورودی دانشگاه هنر

عنوان اصلی مسابقه‌ی طراحی سر‌در ورودی دانشگاه هنر بود که در شروع روند طراحی به تعریف فضای ورودی نزدیک شدیم. در ادامه‌ی تعریف فضای ورودی، به مسئله‌ی استفاده از ماده و جِرم در معماری، به عنوان عنصری کاربردی برای خلق یک فضا رسیدیم؛ مسئله ای کهن در گرافیک خوشنویسی ایرانی و ایجاد فضای پر و خالی در صفحه، همچنین سایه روشن ایجاد شده در حروف، هنگام نوشتن آنها.

در این مرحله، شکل مسئله‌ی نهایی در طراحی هویدا شد: توجه به جِرم برای تعریف فضای مورد نظر. هنگام نگارش یک سیاه مشق، هنرمند سعی دارد تا به صورت بداهه و همزمان، فضاهای مثبت و منفی را در صفحه به یک کمپوزیسیون با‌ارزش زیباشناسی و دارای تعادل تبدیل کند. از این رو، مسئله‌ی تعادل، تضاد و کلید‌واژه‌هایی نظیر پر و خالی و سیاه و سفید در صفحه، ذهن را به خود مشغول می‌کند که می‌توان در زبان فرمال معماری آن را با فضا، توده، جرم، نور وسایه متناظر کرد.

شاخصه های خط نستعلیق

یکی از شاخصه های خط نستعلیق که در نگارش آن مورد توجه قرار می گیرد، سایه روشنی است که باید هنگام نگارش در حرف و کلمات ایجاد گردد، از این رو، جهت حرکت و لحظه‌ای که قلم حرکت می کند و باز می‌ایستد، در حروف به صورت سایه روشن دیده می‌شود. در بیان فرمال معمارانه‌ی طرح پیش رو، سعی شده تا با ایجاد سایه روشن و پیچیدگی در حجم، علی‌رغم مینیمال بودن طرح، این ویژگی نیز مورد توجه قرار گیرد. به منظور رابطه‌ی معماری فضای ورودی با زمینه، به نظر می رسد که همسویی فرمال و تشابه مصالح سر‌در با بناهای سایت، هنر را در کالبد مادی اسیر خواهد کرد و بخش انتزاعی هنر را به شدت تضعیف می‌کند. از این رو مسیر طراحی، فارغ از هویت فرمال بناها و مصالح غالب به کار رفته، در ساختماهای موجود در سایت طی شد.

معماری معاصر ایران: آموزشی و تحقیقاتی

____________________________________________

سردر اصلی پردیس بین‌المللی دانشگاه هنر کرج
طراحان: مرتضی علی نیا مقدم، الیکا زارعی، مهران ازهاریان فر ( از تهران)
محل پروژه: کرج دانشگاه هنر
زیربنا: 150 متر مربع
پست الکترونیکی: mortezaalinia.moghadam@gmail.com