سالن کنسرت والت دیزنی لس آنجلس، کالیفرنیا، آمریکا / فرانک اُ.گری، 2003
Walt Disney Concert Hall, 2003

افسانهی سالن کنسرت والت دیزنی قرینهای دارد که عبارتست از اپراخانهی سیدنی، اثر یورن اوتزن: هر دو بادبانهای متورمی را در ذهن بیننده القا میکنند و هر دو سالن به دنبال مسابقهی طراحی به مرحلهی اجرا درآمدند، در حالی که بازندگان آن مسابقات قبلاً دستاوردهای خیرهکنندهای کسب کرده بودند و تنگ نظران عرصهی هنر هر دو پروژه را مورد ریشخند و استهزا قرار داده بودند؛ هر دو غیرقابل اجرا تشخیص داده شدند و هر دو بعد از چند سال تأخیر، کامل شدند. اما همهی این مسائل با افتتاح خانهی اپرای سیدنی و شهرت و جاذبهی توریستی بیسابقهای که برای شهر سیدنی به ارمغان آورد به فراموشی سپرده شد و همین اتفاق برای شمایل معماریِ ساختهشده به دست گری در لس آنجلس افتاد که هم بر ارتقای تصور عمومی از این شهر کمک کرد و هم به هستهی مرکزی شهر بدل شد و به نحو بیسابقهای بر غرور ساکنان آن افزود.
سالن کنسرت والت دیزنی که در سایت تاریخی و فرهنگی مهمی در مرکز شهر لس آنجلس و در مجاورت مرکز موسیقی لس آنجلس کانتی واقع است، نقش مأوای دائم ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس را بر عهده دارد. عمدهی مساحت سایت به باغ و فضای سبز اختصاص یافته که نه تنها از سمت سالن کنسرت، بلکه از سمت خیابانهای اطراف هم قابل دسترسی هستند (در سالنهای کنسرت کوچکتر بهتر میتوان به کیفیت صوتی بالا دست یافت.) دستاندرکاران ساخت سالن از اسا-پکا سالونن (Esa-Pekka Salonen)، رهبر فنلاندی ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس و چند رهبر میهمان دیگر دعوت به عمل آوردند تا نقطه نظراتشان را دربارهی این پروژه جویا شوند.

متأسفانه، هزینهی بالای کنسرتهای اجرای زنده تعداد صندلیها را چنان افزایش داد که از حد مصوب معماران و موسیقیدانان بسیار فراتر رفت. در اینجا تعداد صندلیهای سالن اصلی 2265 عدد است (حدود 900 صندلی کمتر از پاویون چندلر). گروههای چیدمانی صندلیها در شیبهای تندی قرار گرفتهاند تا فضایی صمیمی ایجاد کنند. دیوارها از سمت داخل به بیرون کج میشوند و به این ترتیب بر کیفیت و دینامیک صوتی سالن میافزایند. لژهای سالن عمق کمی دارند و انعکاس صدا را خراب نمیکنند. پوششی که در کل سالن بهکار رفته و لایهی نازک روی دیوارها و سقف گچی که مشابه آن قبلاً در سالن کنسرت خِیاو واقع در آمستردام بهکار گرفته شده، بر صمیمیت و حس دنج بودن سالن دیزنی میافزایند. سقف، مشکلترین بخش اجرای سالن بود. نوارهای خمیدهای که بادبانهای متورم سقف را ساختهاند، سری مبلمان ارغوانی که فرانک گهری در همین دوره برای مبلمان کنول میساخت، همه و همه به دقیقترین صورت ممکن اجرا شدهاند تا انعکاس صدا را به حداکثر برسانند.
سقف اثر دیوارهای منحنی را خنثی میکند و پالت تند فضای داخل تالار کنفرانس و چوبهایی که در بخش صحنه کار شده، مجموعه را تکمیل میکنند. گوشههای فوقانی تالار کنفرانس به لحاظ آکوستیک واجد اهمیت نیستند و همین معماران را بر آن داشت تا سازه را مانند کشتی باز در نظر بگیرند؛ به این ترتیب یک پنجره به طول 11 متر در پشت و دو نورگیر سقفی در گوشههای فوقانی تالار کنفرانس ایجاد شدند. محیط اتاق با نور طبیعی تعریف میشود و طی تمرینات روزانه و اجراهای شبانه ارتباطی بصری با طبیعت برقرار است. هر نوع تصمیم مربوط به تعداد صندلیها و هندسهی سالن، در پی تعامل میان عوامل مختلف دستاندرکار اتخاذ شد. هر تغییر در یک عنصر معماری اثر دومینویی خود را بر عناصر دیگر اعمال میکرد. در آغاز پروسهی طراحی، لابی اندکی عقب نشست تا جا برای یک هتل به ظرفیت 300 تخت و یک سالن موسیقی باز شود. اما انجام این پروژه طبق برآورد مالی نهایی، غیرممکن اعلام و خیلی زود کنار گذاشته شد. یک سالن موسیقی کلاسیک هم با ظرفیت 1000 صندلی منتفی اعلام شد.
معماران بر این اعتقاد بودند که سالن در سال 1993 تکمیل خواهد شد، اما طراحی نهایی به مدت 4 سال در کشوی مدیران خاک خورد و کریگ وب به عنوان طراح و از مسئولین پروژه، آن را دوباره به جریان انداخت. این تغییر و تبدیلات، با همهی انقطاعهای مکرری که در جریان تکمیل پروژه به وقوع میپیوست، برای اعضای گروه بسیار دلسردکننده و یأسآور بود اما باعث غنای بیشتر مجموعه شد و میل به خلاقیت را در تیم طراحی، اجرا و نظارت تقویت کرد. همچنین باعث شد اعضای گروه درک بهتری از مقولات معماری مورد بحث داشته باشند و وقت کافی برای تکمیل نهایی هر بخش جزئی در اختیار داشته باشند. دفاتر اعضای ارکستر در امتداد نمای جنوبی واقع هستند. گهری برای 150 نفر از نوازندگان ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس در جناح غربی سالن یک سرسرای تماماً سبزرنگ، یک کتابخانه، یک کافه و اتاقهای تمرینی طراحی کرده که همگی به سمت باغ باز میشوند.
لابی سالن کنسرت از سمت خیابان در دسترس و در تمام اوقات روز باز است پنلهای عظیم شیشهای دسترسی به تسهیلات مختلف ساختمان، از جمله فروشگاه هدایا، رستوران، کافه، پارکینگ زیرزمینی و یک فضای اجرایی برای برنامههای پیش از کنسرت را امکانپذیر ساختهاند. فضای اجرای پیش از کنسرت برای برگزاری سخنرانیهای مرتبط با کنسرت، برنامههای آموزشی و پرورشی و دیگر برنامههای از قبل تعیینشده یا فیالبداهه در طول روز در نظر گرفته شده است. طراح، تمرکز خود را بر بخش سالن کنسرت اصلی با گنجایش 2265 نفر معطوف کرده که حالا فضای داخلی و فرم نهایی آن، نمونهای مثال زدنی از اجرای پارامترهای آکوستیک هستند. صندلیها طول سکوی جایگاه ارکستر را احاطه کردهاند. دیوارهای چوبی و سقف چوبی بادبانیشکل به بینندهی داخل سالن احساس حضور در یک کشتی غولآسا را القا میکند. یک ارگ لولهای بزرگ که در ارتباط با فضای داخلی سالن کنسرت طراحی شده، فضای میان بلوکهای صندلی در فضای پس صحنه را اشغال کرده است.
فضای بیرونی سالن کنسرت والت دیزنی از پنلهایی از جنس فولاد ضد زنگ پوشانده شده است. جهتگیری ساختمان و نیز دیوارهای تاخورده و انحنادار خارجی، ترکیببندیهای بسیار تندیسگونی را در معرض دید بیننده قرار میدهند. بینندگانی که از خیابانهای مجاور و یا از فضاهای داخل باغ و پلازاهای مجاور عبور میکنند مشاهده میکنند که یک فضای پشت صحنهی وسیع مربوط به خدمات فنی، کل سالن کنسرت را احاطه کرده و به یک باغ اختصاصی موزیسینها راه دارد.
تئاتر چندمنظورهی ری و اِدنا دیزنی (با ظرفیت 250 صندلی) برای برنامههای انستیتوی هنرهای کالیفرنیا (CalArts) در زیرزمین ساختمان قرار گرفته که به خیابانهای مجاور دسترسی مستقیم دارد. تجهیزات یاد شده به همراه لابیِ جداگانه، گالری هنر و کافهاش، کارکردی عمده برای انستیتوی هنرهای کالیفرنیا را تشکیل دادهاند. یک پارکینگ ششطبقه با ظرفیت 2500 اتومبیل در زیر زمین واقع است و از سمت خیابان اطراف میتوان به آن دسترسی داشت.
مدارک فنی