.

ساختمان صدا و سیمای بندر عباس

اثر جهانگیر درویش

پروژه‌های کار شده توسط درویش، به خوبی بیانگر نگرش او درباره ی لزوم همراهی طراحی معماری با طراحی سازه هستند. علاوه بر ورزشگاه تختی و مرکز رادیو و تلویزیون ایران، به‌ عنوان نمونه‌های کاملی از سازه‌های معمارانه، مرکز رادیو و تلویزیون بندرعباس نیز از این ویژگی برخوردار می‌باشد. این مجموعه ــ که سومین پروژه‌ی درویش در ایران است ــ با نگاه ویژه به اقلیم گرم‌و‌مرطوب بندرعباس و با احترام به فرم خانه‌های بومی این منطقه طراحی و ساخته شده است، اما روند شکل‌گیری این طرح، خود درس دیگری از معماری است.
مرکز رادیو و تلویزیون بندر عباس کوچک ترین بنای طراحی شده توسط درویش است که جایزه ی آقاخان را نیز برای او به ارمغان آورده است. بنایی که شاید بتوان گفت به دلیل محدودیت‌های خاص موجود، اوج نبوغ این معمار بر جسته را به همگان ثابت می‌نماید. در سال 1346 از جهانگیر درویش خواسته شد تا این ساختمان را طراحی و اجرا کند که محل اجرای پروژه در بندرعباس را نیز خود معمار انتخاب نمود: زمین بی‌آب و علفی به مساحت 5 هکتار، حد فاصل ساحل در جنوب و جاده‌ی فرودگاه در شمال. مشکل اصلی و در واقع محدودیت پروژه در این بود که طراحی و اجرای آن نباید بیشتر از دو ماه طول می‌کشید. این مسئله، در عمل تهیه‌ی نقشه را غیر‌‌ ممکن می‌‌ساخت. از سوی دیگر، نیروی اجرایی بومیِ توانایی نیز وجود نداشت. نتیجه آنکه عملیات اجرایی، بدون نقشه و از روی اسکیس‌های اولیه آغاز گردید. تصمیمات لازم برای بهبود پروژه نیز در حین اجرای آن گرفته می‌‌شد. در ‌واقع نقشه‌هایی که در حال حاضر موجود هستند، پس از اتمام پروژه تهیه شده‌اند
فاز اول این پروژه در ۲۸ مهر‌ ماه سال 1346 تنها با صرف هزینه ی ۷۳۰ هزار تومان به بهره‌برداری رسید که از نظر مالی با 70 درصد صرفه‌جویی نسبت به پروژه‌های دولتی مشابه همراه بود. نیروی کار شاغل 90 درصد از افراد محلی و همگی کارگران ساده بودند. فاز دوم پروژه توسط دکتر درویش در سال ۱۳۵۳ و بدون محدودیت زمانی طراحی و اجرا شد. هزینه‌ی این بخش نیز پیرو فاز اول ناچیز بود. با توجه به اقلیم منطقه ی بندر عباس، محدودیت‌های بسیاری در ساخت این پروژه وجود داشت که با درایت معمار به خوبی رفع گردیدند.
این بنا از دیگر کار‌های ارزنده ی او در حیطه ی بوم گرایی است. وی مرکز رادیو و تلویزیون بندر عباس را با توجه به فرم‌های معماری گرم‌و‌خشک جنوب ایران طراحی کرده است. درویش در این مجموعه با طراحی سقف های گنبدی  شکل ملهم از شکل خانه های کپر‌نشین ها، برکه ها و آب انبار‌های موجود در منطقه، همچنین شکل دهی و طراحی بازشوها با استفاده از قوس های رایج در معماری محل و بکار گیری سنگ باد بر در نما تلاش کرد تا خود را در راستای هماهنگ کردن هر  چه بیشتر بنا با محیط اطراف و معماری بومی منطقه پیش ببرد و توانست لهجه ی خاصی از معماری گذشته ایران را در ترکیبی جدید و خلاقانه بیافریند. بزرگترین دستاورد این پروژه برای یک معمار، درک و نمایش قدرت و مزایای استفاده از نیرو و دانش بومی برای یک اثر معماری است.
مرکز رادیو و تلویزیون بندر عباس نخستین استودیویی است که به صورت مدور طراحی شده است. انجام این کار نیاز به دید گسترده در هنگام ضبط را رفع می نماید. مصالح استفاده شده در این بنا، مانند ماسه، آجر و سنگ، همگی‌ بوم‌آورد هستند و بنا نیز از نظر سازه‌ای در بستر ماسه‌ای اجرا شده است. فرم بنا بارزترین وجه بومی آن است و پا بر جا ماندن این مرکز بعد‌ از دو زلزله‌ی بندرعباس، قدرت سازه‌ای‌اش را نمایان می‌‌کند.

Pictures

Interior

Construction