رتبهی دوم مسابقه ی بین المللی طراحی ساختمان مرکزی بورس اوراق بهادار تهران مهندسین مشاور هستهی طراحی با همکاری دفتر معماری هادی تهرانی و همکاران از آلمان

فرم مکعبی، ایدهی تأسیسات و رفتار محیطی در این طرح مفهومی بر اساس “بادگیر ایرانی” شکل گرفته که عنصری با کاربری مطلوب تهویهی ساختمانی بوده است. در طرح مدرن ساختمان بورس، این اصل با جدیدترین فنآوریها بهروز و بهینهسازی شده است. با توجه به اهمیت سرعت کار، از قالبهای بتنی لغزنده در سیستم سازهای استفاده میشود؛ روشی جدید بر احداث بناهای دارای ارتفاع که با حذف داربستهای اطراف سازه و نمایی تمیزتر همراه است. سازهی بنا از 4 هستهی باربر اصلی تشکیل شده که متقارن نسبت به یکدیگر، از زمین تا آخرین طبقه بدون تغییر امتداد دارند. وید میانی برج در قالب مربع است که در مسیر خود 90 درجه میچرخد. بار ستونهای اصلی و ستونهای وید مرکزی از طریق سازهی قابفولادی به هستههای بتنی منتقل میشود.
نما دوپوسته طراحی شده؛ لایهی درونی از شیشهی سهجداره و مستقل، یک عایق حرارتی است و سایبانهای بیرونی روی آن نصب میشود. شفاف بودن نما، نفوذ گرما به داخل را به حداقل ممکن میرساند. لایهی دوم، پردهای از صفحات فولادی مشبک و منقوش است.
ورودیِ همکف، وسیع و فاقد ستون است و در قالب یک میدان شهری به تفکیک فعالیتهای ساختمان بورس (بهویژه تالار معاملات) از ازدحام خیابان و فضای اطراف پرداخته است، با آبنما و پیادهراهها مزین شده و حجم تهی چرخان در میانش، یادآور مقرنسهای زیبا و پرکار سقفهای فاخر ایرانی است. دسترسی اصلی ساختمان از طریق پلههای برقی در مرکز این فضای همگانی شکل میگیرد، به مرکز اطلاعات در طبقهی اول راه دارد و از آنجا به هستهی ورودی اصلی یا به هستهی بازدیدکنندگان تالار معاملات و یا مرکز همایشها نیز ارتباط می یابد. در این طرح، تالار معاملات به ارتفاع دو طبقه به گونهای باشکوه بر بالای این سازه جلوهنمایی میکند و با یک سکوی نظاره یا باغ آسمانی همگانی برای مردم تهران، از بنا تفکیک شده است.
ورود به ساختمان از جنوب و شرق در تراز همکف انجام میگیرد که به این ترتیب، اختلاف سطح 3/5 متری شمال تا جنوب سایت که از شیب زمین حاصل شده را خنثا میکند. دسترسی به پارکینگهای زیرزمینی در غرب ساختمان و همجوار بخش ورودی است. مرکز دادهها و موتورخانهی اصلی هم در زیرزمین اول هستند؛ زیرزمینهای دوم تا ششم به پارکینگ خودروها با ظرفیت 302 اتومبیل اختصاص دارد. همچنین یک مرکز ورزشی و استخر در طبقهی 6- گنجانده شده است. طراحی پلان طبقات به دو گونه انجام شده است: یکی با رعایت دقیق اصول دیکتهشده توسط کارفرما و دیگری با ایجاد تغییراتی در سطوح و جانماییهای همان طرح که ویژگیهای متفاوتی به خود دید.
در طرح نخست 10 طبقه روی پلازای همکف چنان نشستهاند که در هر سهطبقه یکبار، فضایی دعوتکننده و شفاف به ارتفاع دو طبقه تعبیه شده: محلی برای استراحت و گفتوگوی کارکنان. این طبقات خاص روی هم میچرخند تا چشماندازهای متفاوتی را عرضه کنند. سالن همایش (گنجایش 200 صندلی) در طبقهی اول است و تالار معاملات –از آنجایی که به طور نیمهوقت فعال است- همایشهای تا 300 نفر را میزبانی میکند. طبقهی دوم شامل فضاهای وابسته مانند آرشیو مرکزی، کلاسها و بوفه است و طبقات سوم تا هفتم، دفاتر اداری مستقل را در خود جای میدهد. یک استودیوی تلویزیونی در طبقهی ششم نیز گنجانده شده و مدیریت، در طبقات هشتم تا دهم و نزدیک به تالار معاملات هستند. تالار مذکور، در طبقهی یازدهم با پلان U شکل است.
در طرح دوم، دفاتر نمایندگی بانکها به منظور سهولت دسترسی، در طبقهی اول و روی پلازای شهری است و دو سالن کنفرانس (هریک به ظرفیت 150 نفر برای برگزاری همایشها) در طبقهی دهم و نزدیک دفاتر مدیریت و معاملهگران هستند. طبقهی تالار معاملات، آرایش مرکز-محور دارد و نیمطبقهی آن نیز امکان نشستن تماشاگران را فراهم میکند. تأکید کارفرما به انعطافپذیر بودن طرح باعث شد تا طرح تالار با هدف چندعملکردی بودن انجام شود، به این منظور استفاده از 300 صندلی تاشو برای همایشها مناسب دیده شد. طبقهی 11 به حیاط روی بام اختصاص یافته که برای گردهمآییهای کوچک، استراحت و بهره از مناظر، عالی است. در این طبقه، وید میانی ساختمان به انتها میرسد و انعکاس چرخش این حجم میانتهی در سقف، تصویر زیبایی میسازد.
منابع تأمین انرژی ساختمان بدون دیاکسیدکربن بر این اساس محقق شد: به حداقل رساندن نیاز ساختمان به انرژی با عایقبندی خوب و بهرهمندی از انرژیهای طبیعی موجود؛ بهرهوری انرژی در سیستمهای تهویهی مکانیکی فضاها با تدابیری همچون فنآوری ذخیرهسازی توده برای گرمایش-سرمایش، نصب چراغهای ال.ای.دی پربازده و بهره از نیروهای رانشی طبیعی و پدیدهی باد گرم؛ بهکارگیری منابع انرژی تجدیدپذیر.
مدارک فنی