خلوت‌خانه، اثر احمد صفار
رتبه‌ی نخست بخش کانسپت در چهارمین دوسالانه معماری و شهرسازی ایران
(هر فضا دارای نوریست که تنها به آنجا تعلق دارد)
در تاریخ هنر و فرهنگ ایران زمین، جدال بین نور و تاریکی، خوبی و بدی همواره مهم و با ارزش بوده است. تحول احساس اسطوره‌ای از فضا همیشه با درک تفاوت بین شب و روز و تاریکی و روشنایی شروع می‌شود. نور از عوامل موثر بر ارزش فضایی است که به عنوان غیرمادی‌ترین عنصر محسوس طبیعت همواره در معماری ایران وجود داشته و در واقع نشان عالم والا و فضایی معنوی است. در هنر معماری ایران نور یکی از اجزایی است که کنار عناصر و مفاهیم دیگر از قبیل ساختار، نظم فضایی، مصالح، رنگ و … مطرح می‌شود و در طراحی به عنوان یک عنصر مجزا باید نقش خود را ایفا کند. یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های نور طبیعی، توالی و دگرگونی آن در طول روز است که باعث حرکت و تغییر حالت در ساعات مختلف می‌شود و از اصلی‌ترین عامل کیفیت، پویایی و سرزندگی فضای معماری است که هم از نظر مفاهیم کیفی و سمبلیک و هم از نظر کارکرد عملی، از جایگاه ویژهای در میان عناصر تشکیل‌دهنده‌ی فضا برخوردار است. در اغلب ادیان، نور نماد عقل الهی و منشا تمامی پاکی‌ها و نیکی‌ها بوده و خارج شدن انسان از تاریکی جهل و تابیده شدن نور معرفت در وجودش همواره یک هدف نهایی است. در اثر تابیده شدن نور به درون کالبد مادی، یعنی جایگاه نفس آدمی، است که انسان به رشد و تکامل معنوی می‌رسد در نتیجه برای نمایش این تمثیل، در معماری اغلب بناها، نور به عنوان عنصری بارز و مستقل از سایر عناصر و مفاهیم به کار رفته در معماری به کار گرفته می‌شود به گونه‌ای که شعاع‌های آن به طور واضح در داخل کالبد مادی و تاریک حجم قابل مشاهده است. فضاهای عمیق و تاریک کلیساهای قرون وسطی و یا مساجد اسلامی که با عنصر نور مزین شده‌اند به‌خوبی قادر به انتقال یک حس روحانی و معنوی هستند. انسان در چنین فضاهایی که با نوری ضعیف روشن می‌شود، با مشاهده‌ی سایه‌های مبهم از اشیا و احجام، در ذهن خود، به کامل کردن تصاویر پرداخته و با این عمل به نوعی خلسه فرو می‌رود که نتیجه‌ی آن یک حس نزدیکی به منبع وجود و هستی در درونش بوده و احساس بیداری در او جوانه می‌زند. در واقع هر فضا دارای نوریست که تنها به آنجا تعلق دارد. شهرنشینی یکی از مهم‌ترین پدیده‌های عصر خاکی است تا جاییکه صحبت از انقلاب شهری در دنیا می‌شود. سرعت شهرسازی در چند دهه‌ی گذشته به شدت افزایش یافته است. این نوع روند توسعه‌ی شهری در سراسر جهان دیده می‌شود. اگرچه سرعت شهرنشینی نشان‌دهنده‌ی پیشرفت مثبت در کشورهای مختلف است اما با یک چالش بسیار بزرگ همراه است. در پروژه‌ی خلوت خانه، سایت انتخابی، زمینی با عرض کم و ساخته نشده بین ساختمان‌ها است و با توجه به نیاز منطقه و شرایط موجود کاربری مسکونی دارد. خانه به صورت پلتفرم‌هایی منعطف و نیم‌طبقه (جهت نورگیری و تهویه‌ی مناسب) طراحی شده است. نور روح فضا است که به آن زندگی می‌بخشد. تحول احساس فضا همیشه با درک تفاوت بین شب و روز، تاریکی و روشنایی شروع می‌شود. با حضور نور می‌توان جلو‌های متفاوتی از فضای داخلی را که هر یک از لحاظ ادراک فضایی، اهمیت خاصی دارند ایجاد کرد. در طراحی پروژه از نور به عنوان شاخصه‌ی اصلی استفاده شده است که در روز از طریق حفره‌های موجود در جداره وارد ساختمان شده و گویی در شب به بیرون منعکس می‌شود. در واقع نور را می‌توان نمادی از روح خداوند و بنا را به عنوان جسم انسانی دانست که آن را جذب کرده و در تاریکی شب بازتاب می‌کند. هر مکانی دارای نور خاصی است که تنها به آنجا تعلق دارد.
معماری معاصر ایران: مسکونی
_______________________________________
نام پروژه – عملکرد: خلوت خانه- مسکونی
نام شرکت-دفتر طراحی: صفار استودیو
معمار اصلی: احمد صفار
تیم طراحی: مهسا گرجی – رویا علوی – بهار مصباح – الهه آذرخش – مرضیه استعدادی – فائزه محبت پور
آدرس پروژه: ایران، کرج
مدارک فنی
مطالب مرتبط
