خانهی تیوبِک
معماری از معماران ریک جُی
متن از راُل اِی. بَرِنیـش
تیوبک، آریزونا، ایالات متّحد، 2001
Tubac House
Architecture by Rick Joy Architects
Text by Raul A. Barreneche
Tubac, Arizona, United States, 2001

ریک جُی معمار اهل توسان بیشتر از هر چیز به خاطر کارش با خاک کوبیده شناخته شده است. کار با این مصالح از تکنیکهای ساختوساز پایدار است که در آن مخلوط خاک و سیمان، شبیه به بتُن ریختهشده، کاملاً کوبیده و متراکم میشود تا دیوارهایی با لایههای قرص و محکم از خاک فشرده تشکیل شود. خاک فشرده، گذشته از شباهتش به خاک رُس که یکی از موادّ رایج بنّایی در جنوب غربی آمریکاست، هماهنگی ویژهای با این ناحیه دارد: رسماً از خودِ سایت ساخته شده.
در این خانه در تیوبک، در 80 کیلومتری جنوب توسان و کیلومترها دورتر از مرز مکزیک، جُی ترجیح داد به جای خاک کوبیده از فولاد کُرـ تِن (Cor-Ten) استفاده کند. این فولاد هوازده، که مادّهای بسیار محکم برای یک خانه است، سایت را با خانهای که در میان تپّههای آجریرنگ صحرای سونورون قرار گرفته یکدست میسازد. این مادّه با رنگهای این مکان در هماهنگی کامل است؛ گوشهی چشمی هم به زبان محلّی خاک سرخ زنگاری و بامهای واریختهی این ناحیه دارد.
جُــی این بنــا را برای یک زوج بازنشسته اهل اُهــایو به شکل دو خانه با بام واریخته ساخت که درون یک تپّهی کویری تراسبندی شدهاند. حجم کوچکتر که مساحتی برابر 139 متر مربّع دارد، شامل یک گاراژ، کارگاه، و دو اتاق خواب مهمان است. بامهای واریختهی زاویهدار به چهرهی کوههای اطراف شباهت دارند، در حالی که تودهی کمارتفاع عمداً خانه را نزدیک به زمین نگه میدارد تا بر سایت تخت و لمیزرع خود مسلّط نباشد. حجم بزرگتر، به مساحت 232 متر مربّع، شامل یک اتاق پذیرایی/نشیمن لافتمانند، آشپزخانه، سوییت اصلی، دفاتر مجزّا برای زن و شوهر، و یک ورودی سرپوشیده است که به یک استخر شنا اشراف دارد. بلوکها نسبت به هم در وضعیّت مورّب قرار گرفتهاند تا چشماندازی کمابیش متفاوت به کوهها داشته باشند. بین آنها یک پلّکان گُوهمانند قرار گرفته که از مسیر اتومبیل و راه ورودی به یک حیاط با ظاهری شهری که در آن درختان و گیاهان گوشتی کاشته شده، منتهی میشود. جُی این پلّکانِ بین دو بال خانه را به این منظور طرّاحی کرد که بهسان درّهای با گذشتن از آن از دشت گرم و لمیزرع به سمت واحهای خنک و سایهدار پایین بیایید. با پایین آمدن از پلّهها یکی از چشماندازهای مورد علاقهی صاحبخانه از کوههای توماکاکُری را خواهید دید.
جُـی نما را با ورقههای فولاد کُرـ تِن پوشاند و یک سقف فلزّی را هم روی آن قرار داد. او هر دو مادّه را بدون روکــش رها کرد تا بهسرعت هوا بخورند و به رنگ مسـی زنـگاری درآیند تا هماهنگ با پالت چشمانداز و قلّههای پوشیده از برف و درختان کهور وحشی اطراف شود. نمای زنگاری یادآور سیلوها و خانههای بامواریختهی صحرای آریزونا و نیز مجسّمههای زمخت و عضلانی ریچارد سِرا هستند، مخصوصاً با وجود فُرمهای به شدّت زاویهدار خانه. این نقطهی ارجاع مناسبی برای مشتریهاست، چرا که از علاقهمندان پروپاقرص هُنر و معماری معاصر هستند.
در داخل، موادِّ جلاخورده در پالتی خنثا و خنک با طبیعت خشن بیرون در تضاد قرار گرفتهاند. جُــی کفهـا را از بتن بتونهکاریشده، کابینها را از چوب افرا، آشپزخانه را از فولاد ضدّ زنگ و دیوارها را از گچ انتخاب کرد، و از ترکیبی از شیشههای شفّاف و نیمهشفّاف که هم اجازهی عبور نور را میدهند و هم مناظر را میتوان از درونشان دید، استفاده نمود. مبلمان کلاسیک مدرنیستی شکّی باقی نمیگذارد که با اثری پخته از طرّاحی و معماری معاصر روبهرو هستید، و نه یک کار آماتوری زنگاری در کویر.
نمای بازی که از خانه دیده میشود کاملاً منطبق است با علاقهی مشتریها به نجوم: هر دوی آنها علاقهمندند به ستارهبینی و تماشای رعد و برق و طوفان که از جلوی چشمانشان در کویر رژه میروند. جُی گسترهی وسیعی از شیشههای بدون وادار را در اختیار آنها قرار داد، که با پیشنشستگیهای عمیقْ جلوی تابش مستقیم آفتاب را میگیرند، و تمام اتاق را رو به چشماندازها میگشایند و فضای بیرون را به داخل میآورند. جُی همچنین با استفاده از گشودگیهای بهجا و مناسبْ پنجرههایی با دیدهای کمتر و متمرکزتری را ایجاد کرده که عناصر خاصّی از چشمانداز را، بهسان عکسهای تمامرنگی، قاب میگیرند. قراردادن دقیق پنجرهها باعث میشود با خلق اثر ونتوری یا دودکشی، هوای گرم به سمت بالا و بیرون هدایت شود.
زندگی در فضای باز از زمان فرانک لوید رایت همیشه یکی از ایدههای اصلی مدرنیسم صحراییِ آریزونا بوده است. جُی معادل یک اتاق نشیمن بیرونی را به مشتریانش ارائه کرد که در واقع یک ایوان فضای باز است که در مجاورت یک استخر شنای سنگ گرانیت در لبهی تراس قرار گرفته است. پیشنشستگی عمیق سقف فولادی زنگاری فضای سایهداری را برای آسایش یا سرگرمی به وجود آورده که یک آشپزخانهی فضای باز با یک باربیکیوی توکار آن را تکمیل کرده است. یک بریدگی بزرگ تأثیر یک پنجرهی عظیم را در دیوارهی کناری رو به این عناصر ایجاد کرده.
طرّاحی جُی به شیوههای مختلفی از موقعیّت صحرایی خانه الهام گرفته است: مواد، تودهها، و فضاها. شیوهی آوردن فضای بیرون به درون و گشودگیهای فضای داخلی به چشمانداز از مهمترین مساهمتها به سنّت مدرنیسم صحرایی هستند.
معماری معاصر جهان: مسکونی
__________________________________________