برج آگبـــار
ژان نـوول
بارسلون، اسپـانیا، 2005
جایزه‌ی معماری پریتزکر که معتبرترین جایزه‌ی معماری جهان به شمار می‌آید، امسـال از آن ژان نوول، معمار برجسته‌ی فرانسوی شد. در شماره‌ی گذشته‌ی “هنر معمـــاری”، شرح مختصری از زندگی و آثــار او ارائه کردیم. در این شماره نیز به معرفی یکی از پروژه‌های برجسته‌ی او می‌پردازیم که در سال‌های اخیر با همکاری فرمین واسکوئس، معمار اسپانیایی، در بارسلون به اجرا در آمده است.
در محل تلاقی سه خیابان اصلی یکی از نواحی توسعه‌ی شهری بارسلون، میدان بزرگی به نام لاس گلوریاس قرار گرفته است که بیش از ده سال پیش ساخته شده، ولی با وجود موقعیت بسیار مناسب، مورد ساخت و ساز قابل توجهی قرار نگرفته است. یک رشته اقدامات شهرسازی، از جمله امتداد یکی از خیابان‌های اصلی تا دریا، ساخت بنای یک مجمع، و ایستگاه قطارهای تندرو تا اندازه‌ای ظاهر این محل را تغییر داد. اقدام دیگر، ساخت برج آگبار برای استقرار ادارات سازمان آب بارسلون بود که در عین حال به نماد دوره‌ای نو در تاریخچه‌ی شهر تبدیل شد.
این ساختمان با ارتفاع 142 متر، همچون آسمان‌خراش کوچک 35طبقه‌ای طراحی شده است. شکل آن تقلیدی است از یک پمپ آب با فشار ثابت. این تصویر با چالی که در قاعده‌ی برج حفر شده است، تأثیر بیشتری پیدا می‌کند. در انتهای این چال نیز لایه‌ای از آب میان فضاهای درونی و بیرونی برج فاصله می‌اندازد. فضاهای کاری در 18 طبقه‌ی نخست برج قرار گرفته‌اند و چهار طبقه در زیر سطح زمین به پارکینگ و فضاهای کمکی اختصاص یافته است. یک تالار گردهمایی نیز در زیرزمین نخست قرار دارد که سطح آن همچون تپه‌ای بالا آمده است. شش طبقه‌ی آخر برای مدیران پیش‌بینی شده و سه طبقه برای خدمات فنی در فواصل منظم ارتفاع برج قرار گرفته‌اند.
توزیع و انتقال بار در محیط و هسته‌ی ساختمان به گونه‌ای انجام می‌گیرد که طبقات با مانع ستون‌ها روبه‌رو نباشند و آرایش آنها از بیشترین انعطاف‌پذیری برخوردار شود. این تدبیر به وسیله‌ی دو استوانه‌ی بتنی و طبقات بیضی‌شکلی محقق شده که تیرهای فلزی نگه‌دارنده‌ی دال‌ها به آنها تکیه می‌کنند. استوانه‌ی درونی، پلکان‌ها، تجهیزات خدماتی و آسانسورهای ویژه‌ای را در خود جا داده که تا آخرین طبقه بالا می‌روند. آسانسورهای دیگر برای سایر افرادی که تا طبقه‌ی 26 بالا می‌روند، در کنار محیط برج قرار گرفته‌اند.
حفره‌بندی‌های دیوار بتنی بیرونی طبق الگوی واحد مربع‌شکلی انجام شده است که اضلاع آن اندکی کمتر از یک متر طول دارند. موقعیت حفره‌ها با توجه به انباشت فشار سازه‌ای در نقاط مختلف برج، عملکرد خاص فضاها، و میزان نور آفتاب مشخص شده است. الگوی مشابهی برای آرایش ورقه‌های آلومینیومی صیقلی و موج‌دار به کار رفته که در 25 رنگ طراحی شده و دامنه‌های متفاوتی از رنگ‌های قرمز و آجری در طبقات پایین تا آبی در طبقات بالا را در بر می‌گیرند. پوسته‌ی دومی از صفحات شیشه‌ای با درجات مختلف شفافیت، ساختمان را پوشش می‌دهد و همچون لفاف شاد و زنده‌ای جلوه‌ی زیبایی به رنگ‌های بنا می‌بخشد.
مطالب مرتبط
