برجهای گریان: مرکز جدید تجارت جهانی
طرح پیشنهادی، 2002
دفتر معماری حریری – حریری
در زمان بلایای هولناک و فاجعهبار، شهرهای بزرگ نه تنها سازههای متلاشیشدهی خود را بازسازی میکردند، بلکه به آزمایشگاه و سنگ محکی برای ایجاد معماری و شهرنشینی نوینی تبدیل میشدند.
با توجه به فناوری دیجیتال و ارتباطات الکترونیکی دیگر نیازی نیست که صنایع اقتصادی روی سر یکدیگر قرار بگیرند و اینک حدود یک دهه است که این مؤسسات از مرکز شهر فاصله میگیرند. در نتیجه بیشتر فضای اداری که در 11 سپتامبر از میان رفت، امروز چندان مورد نیاز نیست. از این رو، به اعتقاد طراحان این پروژه مساحت 16 هکتاری مرکز تجارت جهانی باید مجموعهای چند منظوره و انعطاف پذیر شامل واحدهای مسکونی، تجاری و فرهنگی مرتبط باشد که کارکرد آنها هم از پیش طراحی شده و هم در آینده به آسانی قابل تغییر باشد.
پروژه در قالب سازهای بسط یافته طراحی شده است که شامل 11 برج به ارتفاع تقریبی 80 تا 100 طبقه. این برجها به شکلی نمادین یادآور ابعاد غولآسای برجهای دوقلو هستند، ولی تنها وظیفهای که بر عهدهی آنهاست، فراهم کردن امکان دسترسی عمودی و هستههایی به منظور استقرار تجهیزات تأسیساتی، الکتریکی و دیجیتالی برای طبقات و پروژههای آینده است. این 11 برج در حکم زیرساختی خواهند بود که ساکنان جدید، ساختمانها و سازههای پیشساختهی خود را با کشتی و کامیون به آنها منتقل خواهند کرد. نمایهی خارجی برجها در پوستهی هوشمندی پیچیده خواهد شد که میتواند اطلاعات و دادهها را هم برای ساکنان درون برج و هم برای ناظران بیرون آن به نمایش درآورد. این پوسته به سیستم آبپاش برای اطفای حریق و وسیلهای برای کشف اشیای بالقوهای که به برج نزدیک میشوند نیز مجهز خواهد بود.
برخلاف اکثر برجهای قائم، در اینجا چند سازه با فرم آزاد وجود خواهد داشت که حد و مرزهای متعارف تیپهای ساختمانی را بسیار گسترش میدهند. این سازهها بسیار بزرگ هستند و لابهلای برجها واقع میشوند و پروژههایی از قبیل تئاترها، موزهی فرهنگ جهان، میدانگاههای هوایی، تسهیلات ورزشی و… را در خود جای میدهند. طراحان در نظر دارند بازار سهام پیشرو نیویورک را در یکی از این سازهها در قلب مجموعه مستقر سازند تا به شکلی که برای کل شهر قابل مشاهده باشد، نیرو و توان پایتخت اقتصادی جهان را به نمایش بگذارند.
طراحان از اینکه به عنوان یادبود از محوطههای نمادین پر سوزوگداز با پلاکهای حاوی اسامی افراد و نیمکت و اشیای دستساز یادآور حادثه استفاده کنند، سرباز زدند و به جای آن، طرح سالانهی «رویداد 11 سپتامبر» را برای گردهمایی همگانی ارائه میدهند، روزی که مردم – به صورت واقعی و مجازی – در محل حادثه گرد هم جمع میشوند تا سوگواری کنند، به تبادل اندیشه بپردازند، ارتباط برقرار سازند، نمایش دهند و برنامه اجرا کنند و به بیان ساده، در کنار هم باشند. در این روز هر 11 برج با تراوش رطوبت از پوستهی خود (سیستم آبپاش) به گریه درخواهند آمد. این رویداد نمادین نه فقط مایهی سبکی و صفای روح میشود، بلکه گویای مراسمی بسیار عمیقتر است که بسیار شخصی و از نظر احساسی، بسیار نیرومند خواهد بود. این رویداد هرسال موجب پدید آمدن امکاناتی برای ارتباط پویا میان مردم میشود و مشارکتی فعال را به وجود میآورد. بیگانهها آشنا میشوند، تفاوتها ارج و احترام مییابند و اندیشهها به بحث گذاشته میشوند. سالها خواهند گذشت و حتی اگر مردم از مشارکت دست بکشند، شهر نیویورک به آسانی میتواند هرسال یک روز شگفتانگیز داشته باشد: هنگامی که 11 برج به گریه درمیآیند و هیچ رهگذری نمیداند چرا.