باغ قدیمی نیاوران اثر کامران دیبا

این باغ قدیمی در مجاورت پارک بزرگی قرار داشت که توسط امیرعلی سردار افخمی در آن سوی خیابان طراحی میشد. به همین دلیل قرار نبود به صورت گردشگاه امروزی درآید. هدف، حفظ و نگهداری جنبههای باغ خصوصی اولیه بود. از آن رو که وضع موجود باغ قدیمی، دربردارندهی مفهوم سنتی آبیاری سطوح مختلف باغ شیبدار است، ربطی به معماری مدرن فرهنگسرا ندارد. به هیچ وجه ادغام یا تعامل آبریز سنتی این باغ با معماری مدرن دو ساختمان، جزو اهداف طراح نبود، بلکه منظور، حفظ جویباری قدیمی بوده که از قنات سرریز میشد و باغها را آبیاری میکرد. این آبریزها در مرمتهای بعدی به شکل تزئینی طراحی شدند. اما متأسفانه همانطور که در مقدمه نیز به آن اشاره شد، ادامهی این آبریز توسط آبریز دیگر و اتصال آن به حیاط فرهنگسرا باعث رویارویی معماری سنتی و مدرن شده است، ضمن آنکه این فضا را که برای نمایشهای فضای باز و ایجاد غرفههای موقت تعبیه شده، بخشبندی میکند، به علاوه با کاشیکاری آبیرنگ در جویبارها و حوضها و خرید و نصب اثاثیهی خارج از حد لازم با فلزات رنگارنگ و چراغهای خیابانی زننده و حتا غمانگیزتر از آن، با تعویض و بازسازی نقش سنگفرش حیاط (پلازای) داخلی، در مجموع تعرض بزرگ و نابهجایی به این اثر ثبتشدهی ملی صورت گرفته است. دیبا میگوید:
ثبت آثار معماری مدرن توسط سازمان میراث فرهنگی و وزارت ارشاد، یک قدم ارزنده و مثبت فرهنگی است، اما این ثبت نمیتواند منحصر به ساختمان باشد و محوطه و حتی باغسازی طراح را نادیده بگیرد. ساختمان یک جسم است که معمولاً از طبیعت دور است، در حالی که محوطه و باغسازی، یک نوع تداخل-تعامل و در شرایط مثبت، در حکم تکامل طبیعت زنده و ارائهی آن به بیننده است.
معماری معاصر ایران : شهرسازی و طراحی منظر
_________________________________________
نام پروژه : باغ قدیمی نیاوران
نام معمار: کامران دیبا
موقعیت پروژه: تهران