باشگاه کارگران، یووَسکیلَه، فنلاند، 1925-1924
Workers’ Club- 1924- 1925

آلوار آلتو در مراحل مختلف دوران خلاقهی خود مکرراً به جنبهی الهامبخش چشمانداز و معماری کشورهای مدیترانه، بهخصوص ایتالیا، اشاره داشت. شهر ونیز با کاخها و آبراههایش، کاپلا پاتسی در فلورانس و آرکیتتورا مینورهی قرون وسطایی (به معنای معماری بینام و نشانِ شهرهای کوچک) در مرکز علاقه و توجه وی قرار داشتند. او قصد داشت که یک شهر تپهای مدیترانهای، چیزی مثل یک فلورانس شمالی، در زادگاه خود، یووسکیله خلق کند.
نخستین بنای عمومی که آلتو ساخت، باشگاه و تئاتر کارگران در شهر یووَسکیله بود. طراحی آن در ابتدای سال 1924 آغاز و در سال 1925 سازهی اصلی آن تکمیل شد. میتوان رد پاهایی از فرهنگ ساختمانسازی جنوب اروپا را در باشگاه کارگران دید که به روحیهی کلاسیک حاکم بر معماری فنلاند در دههی 1920 داخل و به آن اضافه شده بود.
آلتو شدیداً دغدغهی ساخت یک بنای عمومی در گوشهی یک سایت وسیع را داشت. روال بر این بود که بناهای عمده را در پارکها یا لااقل به نحوی میساختند که نمای آنها از هر جهت پیدا باشد. از همینرو باشگاه کارگران یک چالش با رویهی معمول معماری کلاسیک فنلاند به شمار میآید.اتحادیهی کارگران طرحی سفارش داده بود که یک کافه و یک رستوران در طبقهی همکف آن پیشبینی شده بود و بالای آن یعنی در طبقهی اول، یک سالن تئاتر قرار داشت. نمای اصلی ساختمان با تأثیرپذیری از معماری شهر ونیز و تحتالشعاع یک بالکن با پنجرههای چندشیشهایِ آن شکل یافت. بالکن مذکور هیچ کارکرد مشخصی ندارد و همچون دیگر عناصر تزئینی، بخشی از ترکیب نامتقارن نماست. ضلع دیگر مشرف به خیابان، کاملاً متقارن است. هر دو نما در طبقهی همکف پنجرههایی محصور در ستونهای دوریک دارند.
آلتو ضلع کوتاه سوم را بهعنوان انتهای محوطهی برگزاری مراسم در نظر گرفت. نتیجه، ساختمانی با تیپ شبیه به کاخ ستوندار ایتالیایی (Palazzo alle colonne) در ابعاد یک شهر کوچک در مرکز فنلاند بود. ایدهی اصلی باشگاه کارگران از نوع تئاترهای کلاسیک قرن نوزدهمی تبعیت میکند: مدخل و اتاقهای خدمات و بهداشت در طبقهی همکف واقع هستند که پلکانهایی از آن به سمت سرسرا و خودِ سالن اصلی تئاتر منتهی میشود. ریزهکاریهای کلاسیک و پنجرههای متقارن و نیمدایرهای شکل بر پلکان منتهی به سرسرا و سالن تئاتر مشرف هستند. مدخل اصلی به سالن تئاتر در وسط یک دیوار منحنی واقع است که در کل ارتفاع ساختمان وجود دارد و عنصر مرکزی معماری آن به شمار میآید.
این دیوار و نقاشیهای روی آن مستقیماً از آثار لئون باتیستا آلبرتی، معمار رنسانس که آلتو او را بسیار میستود، الهام گرفتهاند. آلتو از فرمهای سنتی برای نورپردازی و طرح جزئیات بنا استفاده کرده است. شاید بتوان پرسید که آیا این زبان ظریف معماری برای فضای دموکراتیکِ باشگاه کارگران مناسب هست یا نه. اما آلتو جواب هوشمندانهای به طرح پرسشهایی از این دست داده است. او در مواضع متعددی این تقارن را شکسته و تأکید کرده است که انسان در این میان معیار اصلی هرچیزی به شمار میآید و نه هیچ چیز دیگر. باشگاه و تئاتر کارگران نخستین مرکز فرهنگی و بنای چندمنظورهی ساخت آلتو است که عناصر اصلیِ طرحهای متأخر او را به صورت ایدههای بدیع در خود حمل میکند.
مدارک فنی