استادیوم ورزشی آرارات تهران اثر رُسْتُم وُسْکانیان

استادیوم ورزشی باشگاه آرارات، بزرگترین اثر اجرا شده‌ی رُستُم در خاک ایران است که با همکاری برادر او، روبیک وسکانیان، به سرانجام رسیده است. زمین مجموعه بیش از 66,000 مترمربع وسعت داشت که با هدف توسعه‌ی ورزش، به 74,000 مترمربع افزایش یافت. برای طرح این مجموعه، مطابق با استانداردهای روز جهان، تنها برای ساخت استادیوم، 8 ماه به مسطح‌سازی زمین مشغول بودند. رُستُم این بنا را اینگونه شرح می‌دهد:
«استادیوم آرارات در شرق منطقه‌ی ونک در تهران قرار گرفته است. شیب متوسط محوطه از شمال به جنوب 4 درصد و اختلاف سطح به 15 تا 17 متر می‌رسد. فضاهای ورزشی استادیوم تشکیل شده است از:
الف) زمین فوتبال به گنجایش “10000 نفر” با جایگاه مخصوص، پیست دو و میدانی، محل پرتاب دیسک، نیزه، وزنه، پرش طول، پرش ارتفاع و پرش با نیزه، رختکن، سرویس‌ها و فضاهای لازم دیگر
ب) سالن سرپوشیده در دو طبقه: طبقه‌ی همکف شامل ورودی، سالن‌های بزرگ برای ورزش‌های سبک و رستوران؛ طبقه‌ی اول، شامل سالن مربوط به زمین بسکتبال به گنجایش 1500 نفر [زمین ورزش با ابعاد استاندارد المپیک برای رشته‌های بسکتبال، والیبال، تنیس، بوکس و بخش هنرهای رزمی] ج) فضاهای باز، شامل استخر شنای بزرگ به ابعاد 15×30/33 متر با دایو 3 و 5 متری؛ استخر شنای کوچک به ابعاد 22×10 متر برای کودکان [به همراه مسیر ویژه‌ی پیش‌آهنگی و فعالیت‌های بدنسازی]» (هنر و معماری، 1356: 80)
لازم به گزارش است که فصلنامه‌ی هنر و معماری که در سال 1356 منتشر شده است، ظرفیت استادیوم فوتبال را به اشتباه 1000 نفر و مساحت مجموعه را 5000 مترمربع عنوان نموده که در این یادداشت، ارقام مذکور اصلاح گردیده است. همچنین در برخی منابع، ظرفیت استادیوم 15000 نفر، مساحت زمین را شش و یا بیش از هفت هکتار خوانده‌اند که برای هیچکدام از این مسائل، سندی علمی در دست نیست. آنچه که مشخص است این است که سایت این مجموعه از دو قرن پیش به قبرستان ارامنه اختصاص داشته که به دلیل همخوانی بیشتر با پارک ملت و باشگاه انقلاب (کلوپ پهلوی سابق) بنا به پیشنهاد محمدرضا شاه پهلوی، به کاربری جدید تغییر عملکرد می‌دهد. اکثر بناهای این سایت از جنس بتن اکسپوز، آجر و شیشه هستند و معمار تمایلی به ماجراجویی فرمی یا دور شدن از منطق سازهای ساخت چنین مجموعه‌هایی، بجز در کلیسای کوچک آن، نداشته است. این مجموعه در حد المپیک طراحی شده بود و افتتاح آن، برد تبلیغاتی فراوانی را برای حکومت وقت داشته است. هم‌اکنون نیز برگزاری المپیک ارامنه در این مجموعه، با حضور ورزشکاران ارمنی سراسر کشور و کشورهای ارمنستان و گرجستان، باعث فخر مسئولین است. اتفاقی که گاه به گاه با اعتراض شدید کشور ارمنستان و حتی کارشکنی در حضور ورزشکاران آن کشور مواجه میگردد. به‌هرحال مجموعه‌ی ورزشی آرارات تهران تاکنون میزبان 48 دوره از المپیک ارامنه بوده است. بخش‌های فرهنگی مجموعه در زمان اجرا به دلیل کمبود بودجه اجرا نشدند و متأسفانه امروز بناهای نه چندان فاخر و هماهنگ با روح اصلی بنا جای آن‌ها را گرفته است.

معماری معاصر ایران : فرهنگی، هنری، مذهبی، ورزشی

_____________________________________________            

نام پروژه : استادیوم ورزشی آرارات تهران
معمار: رُستُم وُسْکانیان
منبع عکس‌ها: آرشیو گالستیان، Voskanian,2014:28، عرفان پارسا، شهریار خانی‌زاد
منبع: book life time memories , by Rostom Voskanian،  فصلنامه هنرمعماری شماره 45

مدارک فنی