آیـلـین گْــرِی
ایرلند / فرانسه | طرّاح داخلی، مبلمان و چراغ
ترجمه‌ی حمید خداپناهی

Eileen Gray

امروزه آیلین گری را در زمره‌ی بااستعدادترین و خلّاق‌ترین طرّاحان دهه‌ی 1920 به شمار می‌آورند. ساخته‌های مدرنیستی خانم گری که از جنس کروم، فولاد و شیشه هستند، به‌لحاظ فخامت و سادگی بی‌نظیرند. از میان طرّاحی‌های کلاسیک او می‌توان میز عسلی E 1027 ، چراغ استاندارد Tube Light و کاناپه‌ی Monte Carlo را نام برد. هندسه‌ی ساده و خطوط واضح این قطعات، طرح‌هایی بی‌زمان پدید آورده و در سطحی از کیفیت هستند که تنها تعداد اندکی از طرّاحان موفّق شده‌اند به آن دست یابند. گرچه با تأسف باید گفت مُساهمت بی‌بدیلِ آیلین گْرِی به طرّاحی قرن بیستم تنها بعد از مرگش در سال 1976 بود که درک شد و مورد ستایش قرار گرفت.
گــری بعد از فارغ‌التّحصیل شدن از مدرسه‌ی هنرهای زیبای سْلِین در لندن در سال 1902 (که در آن سال‌ها برای یک زن موفّقیّتی بزرگ محسوب می‌شد)، به پاریس نقل مکان کرد. در این دوره تحت تأثیر طرّاحی ژاپنی قرار گرفت. یکی از علایق اصلی او لاک الکل‌کاری بود، که بعدها با مبلمان و لوازم جانبی که با الهام از سبک آر دکو ساخت، ادغام کرد. البتّه ماندگارترین و مهمترین محصولی که ساخت «مبلمان لوله‌ای فولادی» است که بسیار زودتر از افرادی مانند مارسل برویر و میس وان در روهه آنرا به ثبت رساند و اکنون، بدون هیچ مناقشه‌ای، از نقاط عطف طرّاحی قرن بیستم شمرده می‌شود. قبل از این موفّقیّت چشمگیر، فولاد لوله‌ای را تنها در کارخانه‌ها و بیمارستان‌ها می‌دیدید، و کسی به این فکر نیفتاده بود که استفاده از آن در مبلمانی برای اتاق نشیمنی در یک خانه تا چه حد می‌تواند زیبا و جذّاب باشد. Day Bed که گْری آن را در اواسط دهه‌ی 1920خلق کرد، مؤیّد همین نکته است. زیبایی این تخت غیرعادی در کنتراستی نهفته است که بین روکش لطیف و چارچوب لوله‌ای فولادی زمخت آن ایجاد شده.
گری در دهه‌ی 1920 با دو معمار و طرّاح انقلابی، یعنی لو کوربوزیه و جِی. جِی. پی. لود همکاری کرد، و از آن به بعد بیشتر وقت خود را به معماری اختصاص داد. اوّلین خانه‌ای که ساخت، خانه‌ی خودش به نام E 1027 بود، که یک شاهکار مدرنیستی است و مهمترین اثر معماری‌اش نیز محسوب می‌شود. خانه در سایتی دل‌انگیز در ساحل صخره‌ای رُک‌برون، در مونته کارلوی فرانسه واقع شده. او اختصاصاً برای این خانه چندین قطعه مبلمان طرّاحی کرد؛ امروز امتیاز تولید آنها در اختیار شرکت ClassiCon است.

1878 تولّد در اِنیس‌کورثیِ ایرلند
1989 تحصیل در رشته‌های طرّاحی و نقّاشی در مدرسه‌ی هنرهای زیبای سْلِین، لندن
1900 سفر به پاریس
1902 تحصیل در آکادمی‌های کولاروسی و ژولیَن، پاریس
1913 برگزاری اوّلین نمایشگاه لاک الکل‌کاری
1923 Bed-room-Bodoir را برای پروژه‌ی Monte Carlo در Décorateurs Salon des Artistes ارائه می‌دهد
1929 خانه‌ی E 1027 در ساحل صخره‌ای رُک‌برون؛
به جمع اعضای بنیان‌گذار «اتحادیه‌ی معماران مدرن» می‌پیوندد
1972 به عنوان Royal Designer for Industry انتخاب
می‌شود
1976 فوت در پاریس

محصولات
1922 میز De Stijl
1924 کاناپه‌ی Lota
1925 شِز لونگِ Day Bed
1926 صندلی دسته‌دار Nonconformist
1927 میز عسلیِ E 1027 ؛ چراغ استانداردِ Tube Light ؛ صندلی بارِ No. 1 ؛ آئینه‌ی Castellar ؛ صندلی دسته‌دار Transat (امتیاز تولید در اختیار Ecart)
1928 صندلی بار No. 2 و بارِ Rivoli ؛ صندلی Aixia ؛ میز Double X
1929 صندلی دسته‌دار Bidendum ؛ کاناپه‌ی Monte Carlo ؛ میز Jean ؛ میز Petit Coiffeuse
1930 Folding Screen
1932 میز Lou Perou ؛ میز و نیمکت Menton
1933 چراغ استاندارد Roattino
1935 صندلی دسته‌دار Bonaparte
امتیاز تولید برخی از اقلام اکنون در اختیار ClassiCon