آسماننما، شهر علم و هنر والنسیا، اسپانیا / سانتیاگو کالاتراوا و فلیکس کاندلا، 2006
City of Arts & Sciences

شهر علم و هنر در راستای محوری به طول تقریبی دو کیلومتر و مساحت 35 هکتار در ساحل سالخوردهی رود توریا با گذشت بیش از پانزده سال از آغاز ساخت آن، تبدیل به فضای تفریحی و فرهنگی عظیمی شده است که نه فقط ساکنان منطقه، بلکه هزاران بینندهای که از اسپانیا و کشورهای دیگر به والنسیا میآیند، از آن بهره میبرند. کالاتراوا که خود زادهی والنسیاست، در سال 1991 در مسابقهای برای طراحی یک مجموعه شامل رصدخانه و موزهی علوم در منطقهای دورافتاده و (در آن زمان) بیآتیه برنده شد. پروژه در طول سالها با تغییرات بسیار روبهرو شد. برج مخابراتی آن که باید به سه پایهی بلند متکی شود و قرار بود 327 متر ارتفاع داشته باشد، بدون شک چشمگیرترین عنصر مجموعه میشد، اما تغییراتی در ترکیب مسئولان شهرداری والنسیا موجب شد تا یک مرکز موسیقی به نام “کاخ هنر” یا “خانهی اپرا” جایگزین برج شود که نزدیکترین سازه به مرکز شهر است و یک شاخصهی شهری تلقی میشود. این مجموعه شامل خانهی اپرا و مرکز هنرهای اجرایی میشود و در میان 87,000 متر مربع منظر و فضای آبی و 10,000 متر مربع پیادهراه احاطه شده است. آسانسورهای پانوراما و پلکان، دسترسی بین طبقات را میسر میسازند. سقف فلزی ساختمان 230 متر طول و 70 متر ارتفاع دارد و بر روی دو حامل قرار گرفته است. مصالح اصلی ساختمان، بتن سفیدرنگ است و دو پوستهی فلزی لمینیتشده به ابعاد 163×163 متر و وزن 3000 تن آن را در بر گرفتهاند.
“سینمای آیمکس و رصدخانه” با گنبد نیمکُره که به شکل چشم انسان طراحی شده و دارای یک پوشش پرهدار پلکمانند و متحرک است، اولین ساختمان از این مجموعه بود که بین سالهای 1995 تا 1998 در محوطهای به مساحت 2600 متر مربع ساخته شد. این بخش در مرکز مجموعه واقع شده و شاید شگفتانگیزترین قسمت مجموعه باشد. کالاتراوا برای رصدخانه پوشش بتنی طاقمانندی طراحی کرد که 110 متر طول و 5/55 متر عرض دارد و بر فراز فرم کروی رصدخانه برافراشته شده است. در یک سوی این پوشش سایبانمانند، یک در عظیم متحرک، همانند پلک چشم، باز و بسته میشود و ساختمان کروی رصدخانه را نهان و آشکار میسازد. تداعیهای مرتبط با چشم انسان هنگامی نیروی بیشتری میگیرند که حرکتهای افسونکنندهی سازه، در استخرهای کمعمق پیرامون مجموعه که کف شیشهای دارند، منعکس میشود. درپوش رصدخانه از سیستمی متشکل از میلههای نسبتاً باریکی ساخته شده که روی ساقههای مرکزی چرخانی سوار شدهاند. هنگامی که سازههای متحرک بهآهستگی باز میشوند و فضای داخلی کره را به نمایش میگذارند، کرهی درونی به شکلی سبک و شناور، پدیدار میشود و بیشتر جلوهای رؤیایی و خیالانگیز دارد تا تقلیدی ناتورالیستی از طبیعت.
پس از آشکار شدن سازهی درونی، تصویر کره یک استعاره از سراسر عالم در ذهن ایجاد میکند.
“موزهی علوم” که 241 متر طول و 41،530 متر مربع مساحت دارد، بر پایهی تکرار و توالی نامتقارنی از شکل درخت و فرمهای دندهمانند بنا شده که به اسکلت نهنگ شباهت دارد و برای دستیابی به نور آفتاب با شیشه پوشیده شده است.
طراحی “پارک اقیانوسشناسی” روباز، کار فلیکس کاندلا بوده و بزرگترین پارک در نوع خود در اروپاست که 110,000 متر مربع مساحت دارد. فرم ظاهری پارک اقیانوسشناسی شبیه گل نیلوفر آبیست و زیستگاه حدود 500 گونهی جانوری مختلف از جمله دلفین، ارهماهی، عروس دریایی، ستارهی دریایی، کوسه ماهی، شیر دریایی، فُک، پنگوئن و لاکپشت میباشد. این بخش دارای قسمتهای گوناگون آبهای شور، مدیترانهای، استوایی و غیره است و پرندگان آبزی نیز در این مکان نگهداری میشوند.
سازهای که به “اومبراکل” مشهور شده، گردشگاه و پارکینگی است که در عین حال، باغ زمستانی مدرنی نیز به شمار میآید و میتوان آن را ورودی سبز و هنرمندانهی مجموعه دانست که با ابعاد 320×60 متر و 55 قوسی ثابت و 54 قوسی شناور به طول 18 متر، در جنوب مجموعه واقع شده است. این فضا با گیاهانی که اکثراً بومی شهر والنسیا هستند و با تغییر آب و هوای فصلی، تغییر رنگ میدهند، آرایش شده است. یک گالری روباز به نام “پیادهراه تندیسها”، مجسمههایی از هنرمندان معاصر را در خود جای داده است.
“پلازای سرپوشیدهی آگورا” (L’Agora) محلی برای اجرای کنسرتها، نمایشگاهها، همایشها و رویدادهای ورزشی ملی و بینالمللیست.
مدارک فنی