نامه‌هایی که از سال ۲۵۱۶ (۱۳۳۶ ه. ش) از طرف مردم ادب دوست اصفهان و انجمن‌های ادبی آن سامان به انجمن آثار ملی و مقامات مسئول می‌رسید حاکی از آن بود که به عنوان تبدیل به‌احسن در صدد تجزیه و تقسیم و تصاحب باغ هستند. آقای مهندس منوچهر ذوالفنون مهندس معمار، شهرداری اصفهان در تاریخ نهم آذرماه ۲۵۱۶ ۱۳۳۶ ه. ش به فرمانداری اصفهان گزارش داده است که بنا به دستور آن جناب در محل مزار صائب حاضر شدم و از باغ و مزارها بازدید کردم متولی موقوفه اظهار می‌داشت که این زمین موقوفه مسجد لنبان است و فقط می‌تواند حدود یک هزار متر مربع آن را که به طول ۷۰ متر و عرض ١٤ متر باشد برای آرامگاه صائب اختصاص دهد. به نظر من نه‌تنها نباید چیزی از محوطه‌ی باغ فعلی کسر گردد بلکه به همین اندازه هم در قسمت جنوب باغ است که به مالکیت اشخاص در آمده و باید به باغ اضافه گردد. این باغ متعلق به صائب بوده و بزرگترین سند آن وجود مزار او و خانواده‌اش در این باغ است.
در اسفند‌ماه سال ۲۵۱۶ (۱۳۳۶ه .ش) نامه‌ای با حدود صد امضاء از اصفهان به انجمن آثار ملی ایران رسید بدین مضمون که مقبره‌ی خانوادگی صائب تبریزی واقع در خیابان صائب سمت جنوب غربی شهر تاریخی اصفهان در باغ بزرگی مقابل نهر نیاسرم معروف و مشهور به باغ تکیه‌ی میرزا صائب قرار دارد که در گذشته بیش از دو ثلث این باغ به وسیله‌ی غاصبان فروخته شده و قبوری که در وسط باغ ملک اختصاصی (شاعر بوده است اکنون در کنار دیوار جنوبی آن قرار گرفته و فعلا هم به عناوین بیجا و بی‌اساس در باغ را به روی همه بسته و قصد امحاء آرامگاه و غصب محوطه‌ی آن را دارند و چون می‌دانند که سه سال دیگر سیصدمین سال در گذشت صائب است و ممکن است آرامگاهی برای او بنا شود می‌خواهند ترتیبی دهند که برای ساختمان آرامگاه محلی باقی نماند.
پس از مکاتبات فراوان بین انجمن آثار ملی، وزارت فرهنگ استانداری اصفهان و اداره اوقاف در سال ۲۵۱۹ (۱۳۳۹ه .ش.) وزارت دربار شاهنشاهی گزارش آقای فرزانگان استاندار اصفهان را درباره‌ی آرامگاه صائب که از شرف عرض ملوکانه گذشته بود به انجمن آثار ملی ارسال داشت و ابلاغ نمود که: «مقرر فرمودند انجمن آثار ملی به موضوع رسیدگی نماید قسمتی از گزارش آقای فرزانگان به آقای علاء وزیر دربار از این قرار است:
« … ضمن بررسی‌ها معلوم شد که آرامگاه شاعر عالی قدر ایران، صائب تبریزی در کنار مادی نیاسرم در شهر اصفهان در باغی که از قدیم به تکیه صائب معروف بوده قرار دارد و چون این باغ به عنوان موقوفه اجاره داده شده متصدی وقف و مستأجر هیچکس را اجازه ورود به باغ نمی‌دهند و اغلب مردم حتی از محل آرامگاه این شاعر شیرین سخن فارسی که در ایران و هندوستان و پاکستان و غیرها مورد تکریم وعلاقه‌ی اهل ذوق و ادب است بی خبر هستند. لذا دستور داده شد که انجمن آثار ملی اصفهان با حضور رئیس اوقاف و علاقه‌مندان و مطلعین به موضوع و سوابق امر رسیدگی نمایند و نتیجه را گزارش دهند تا اقدامات لازم به عمل آید، به طور خلاصه نتیجه‌ی بررسی این شد که باغ صائب که ملک شخصی خود شاعر بوده به صورت موقوفه مجهول‌التولیه به ثبت رسیده و جزو موقوفات مسجد لنبان قلمداد شده و متصدی موقوفه، آن را به یکی از کارمندان اداره کشاورزی اجاره داده و با آنکه مدت اجاره منقضی گردیده بازهم مستاجر حاضر به خلع دید و تحویل مورد اجاره نیست. با تشکیل جلسات مکرر و مذاکرات و اقدامات مجدانه‌ای که به عمل، اخیر توفیق حاصل شد که این محل از دست مستاجر خارج و تحویل اداره آمد اوقاف اصفهان داده شود و برای آنکه رعایت همه‌ی جهات امر شده باشد و به عایدات مسجد هم لطمه نخورد به انجمن آثار ملی اصفهان دستور داده شد که محل مزبور را اجاره نمایند تا مقبره‌ی صائب از دست اشخاصی که سالیان دراز در آن را بسته و به نفع خود از آن بهره‌برداری کرده‌اند خارج و برای عموم آماده استفاده شود. با این مقدمات در آرامگاه صائب که سالیان در از برروی علاقه‌مندان بسته بود ضمن تشریفاتی باز و تابلو مناسبی بر فراز آن نصب گردید و با آنکه وضع داخلی آن خراب و بسیار نامطلوب است فعلا زیارتگاه مردم شده و به شهرداری و اداره‌ی اوقاف نیز دستور داده شد که فعلا در حدود مقدورات موجبات نظافت و تعمیرات لازم فوری آن را فراهم آورند تا از وضع زننده‌ای که دارد خارج گردد. اکنون که پس از سال‌ها این توفیق حاصل گردید و در میان جشن و سرور علاقه‌مندان این در بسته گشوده گردیده جا دارد که با طرح نقشه صحیحی آرامگاه مناسبی برای صائب ساخته شود که بدیهی است با بودجه‌های محلی اجرای آن مقدور نخواهد بود و ناگزیر از استعانت از آن جناب و انجمن آثار ملی {که از }دوستداران ادبیات و زبان فارسی می‌باشد استدعا دارد که ضمن گزارش جریان امر به پیشگاه مبارک ملوکانه توجهی مبذول فرمایند که با جلب مساعدت انجمن آثار ملی و استعانت از آذربایجانیان مقیم تهران و بهر طریق دیگر که مقتضی و مصلحت باشد موجبات احداث بنای آبرومندی برای آرامگاه صائب فراهم گردد و پیش از هر کار مقرر فرمایند که مهندسی متخصص به اصفهان اعزام شود تا با در نظر گرفتن خصوصیات زمین، نقشه عمارت مناسبی را که البته به سبک بناهای زمان صفوی خواهد بود طرح‌ریزی و میزان هزینه آن را تعیین نماید…»
نامه‌ی آقای بشارت کفیل اداره‌ی باستان‌شناسی اصفهان به انجمن آثار ملی نیز حاکی از این بود که از مستاجر باغ صائب خلع دید بعمل آمد و در حال حاضر باغ در تصرف متصدی موقوفه و اداره‌ی اوقاف اصفهان می‌باشد و ورود اشخاص به داخل باغ آزاد گردید همچنین با نصب تابلو و محفظه‌ی شیشه‌ای برروی سنگ قبر توسط اداره‌ی باستانشناسی تا حدی از خرابی آن جلوگیری بعمل آمده است. پس از جلسات ومکاتبات متعدد سرانجام در تاریخ اول مهر ماه سال ۲۵۲۲ (۱۳4۲ه .ش.) اجاره‌نامه‌ی باغ در دفتر اسناد رسمی شماره ۳ اصفهان تنظیم گردید و خلاصه‌ی آن چنین بود: موجر متصدی موقوفه مسجد لنبان با موافقت اداره اوقاف استان اصفهان و مستاجر اداره‌ی باستان‌شناسی اصفهان و مورد اجاره‌ی شش دانگ باغ ۲۶۰۵ باقیمانده و شش دانگ خلوت تفکیکی از آن به شماره‌ی ۲۶۰۵۱۲ واقع در بخش یک اصفهان از اول مهرماه ١٣٤٢ لغایت پنج سال تمام شمسی به مال اجاره‌ی مبلغ هشتاد و هفت هزار و هشتصد و پنجاه ریال. نخستین شرط از شرایط هفده گانه اجاره این بود که مستاجر متعهد است از این تاریخ تا شش ماه دیگر نسبت به ساختمان بنای آرامگاه شاعر نامی صائب و سایر احتیاجات که متناسب با ساختمان آرامگاه باشد طبق نقشه‌ی آقای مهندس فروغی که طی نامه‌ی شماره ۱۰۶۴۹ مورخ 19/5/2 ۲۵۲ (۱۳4۲) ه.ش. به اداره‌ی باستانشناسی ابلاغ شده اقدام نماید و به موجب ماده‌ی ۱۴ مقرر شده بود که در آخر مدت اجاره طبق نظر کارشناس اداره اوقاف و باستانشناسی میزان اجاره بعدی تعیین گردد.
پس از انقضاء مدت اجاره تاکنون وجه اجاره‌ی باغ به صورت اجرت‌المثل پرداخت شده است.
بنای آرامگاه
چنانکه پیش از این اشاره شد بنای آرامگاهی برای صائب تبریزی از سال‌ها پیش مورد نظر و توجه افراد ادب‌دوست و انجمن‌های ادبی اصفهان بود و انجمن آثار ملی اصفهان نیز در جلسه‌های متعدد خود این موضوع را مورد تأیید و تأکید قرار داده طرح‌هایی نیز برای انجام آن در نظر گرفته بود. از جمله در تاریخ پنجشنبه ۲۴ بهمن ماه سال ۲۵۱۷ (۱۳۳۷ه.ش.) جلسه‌ی انجمن آثار ملی اصفهان با حضور آقایان انتخابی پیشکار دارائی اصفهان، معصومخانی رئیس کل فرهنگ – تیمسار مختاری شهردار – ملکوتی رئیس اوقاف – دکتر نواب، دکتر کارو، کیوان معاون بانک ملی – بهادری رئیس هنرستان هنرهای زیبا – عدنانی رئیس دبیرستان گلبهار – صدر هاشمی رئیس دبیرستان فرهنگ – نیکزاد مدیر موزه باستانشناسی – عبدالغفار نوربخش – عباس بهشتیان – نصرالله مهذب در دفتر تیمسار سرلشکر گرزن استاندار استان دهـم و رئیس انجمن آثار ملی تشکیل گردید و درباره‌ی بنای آرامگاه صائب مذاکراتی بعمل آمد و مقرر شد که به وسیله‌ی مهندس شهرداری با مهندسی دیگر نقشه باغ صائب تهیه گردد و نیز کمیسیونی تعیین شد تا درباره‌ی ساختمان آرامگاه و هزینه‌ی آن مطالعاتی بعمل آورد اما این اقدامات که همواره ادامه داشت به نتیجه‌ی مثبتی منتهی نمی‌شد تا آنکه در اردیبهشت ماه سال ۲۵۲۲ (۱۳۴۲ه.ش.) هیات موسسان انجمن آثار ملی به دعوت آقای مهندس پارسا، استاندار اصفهان برای رسیدگی به آثار تاریخی اصفهان و اقداماتی که باید درباره‌ی آنها به عمل آید؛ به شهر تاریخی اصفهان دعوت شدند و روز سه شنبه ۲۴ اردیبهشت ماه در آرامگاه صائب حضور یافته باغ و محل آرامگاه را از نزدیک مشاهده نمودند و روز چهارشنبه ۲۵ اردیبهشت ماه در جلسه‌ای با شرکت اعضاء انجمن آثار ملی اصفهان در تالار چهل ستون تصمیم قاطع انجمن آثار ملی را برای بنای آرامگاه صائب اعلام داشتند و بلافاصله برای فراهم آوردن وسایل کار اقدامات لازم بعمل آمد و چون آقای مهندس فروغی عضو هیات موسسان قبول کردند که افتخارا نقشه‌ی آرامگاه را تهیه و در ساختمان آن نظارت نمایند لذا روز ۲۶ اردیبهشت ماه ٢٥٢٢ (١٣٤٢ ه. ش) از طرف انجمن به ایشان نوشته شد که طبق نظر عالی دو برگ نقشه آرامگاه صائب که به وسیله‌ی آقای حسین معارفی معمار در اصفهان تهیه شده است و در جلسه‌ی مورخ 25/2/۱۳۴۲ ه.ش بر سر مزار سراینده‌ی عالی قدر مورد ملاحظه و بررسی قرار گرفت و با در نظر گرفتن وضع آرامگاه و موقع باغ آن مناسب دیده شد که تغییراتی در آن صورت گیرد و بصورت ایوان ساده‌ی بلند به سبک عهد صفویه در آید به ضمیمه‌ی این نامه به‌ حضورتان ارسال می‌گردد تا همانطور که در نظر است دستور فرمایند نقشه‌ی‌ آرامگاه مزبور را به نحوی که باید اجرا گردد اصلاح نموده و به اختیار انجمن آثار ملی بگذارند که به فوریت به اصفهان فرستاده شود و ساختمان آرامگاه آغاز گردد. در تاریخ بیستم تیرماه ۱۳٤٢ه.ش از طرف انجمن آثار ملی به استاندار اصفهان نوشته شد:

«جناب آقای مهندس پارسا استاندار و ریاست انجمن آثار ملی اصفهان، دو دوره نقشه‌های قطعی و اجرایی آرامگاه صائب با یک نسخه نقشه‌ی نمای اصلی آن که به وسیله‌ی جناب آقای مهندس فروغی تهیه و در جلسه‌ هیات موسسان انجمن تصویب شده است به ضمیمه ایفاد می‌گردد، خواهشمند است مقرر فرمایند نسبت به آغاز ساختمان آرامگاه طبق تصمیمات متخذه قبلی اقدام گردد، توضیحا اضافه می‌نماید که چند نقشه به طرح‌های مختلف به دستور و راهنمایی جناب آقای مهندس فروغی تهیه شد و نقشه‌ی ارسالی از همه‌ی آنها مناسب‌تر و زیباتر تشخیص گردید و جناب آقای مهندس سیحون رئیس دانشکده‌ی هنرهای زیبا نیز با نظر جناب آقای مهندس فروغی و هیات مدیره‌ی انجمن در این قسمت هم عقیده بوده، طرح ارسالی را از هر بابت مناسب‌تر دانستند. توضیحات حضوری به آقای معارفی معمار داده شد و البته هرگونه توضیح و استفساری در این باره باشد امر به اعلام فرمایند تا پاسخ داده شود. جناب آقای مهندس فروغی هم برای نقشه‌های مورد نظر حاضر به دریافت وجهی نشده. به منظور کمک به ساختمان آرامگاه هزینه‌ی این کار را شخصا پرداخته‌اند. از نظر هزینه و جنبه‌ی مالی بهتر بنظر می‌رسد که انجمن آثار ملی اصفهان یکی از اعضاء خود را که آمادگی بیشتر جهت صرف وقت در این خدمت ملی داشته باشد به عنوان نایب رئیس یا مدیرعامل یا هر سمت مناسب دیگر انتخاب فرمایند و جناب آقای کیوان نیز که عهده‌دار سمت خزانه‌داری انجمن هستند در صورت موافقت آقای سیف‌الله تجددخواه از کارکنان صدیق و مطلع باستانشناسی اصفهان که اکنون هم با وجود بازنشستگی بطور رایگان مرجع خدمات مختلف درباره‌ی آثار تاریخی است برای سرپرستی امور ساختمان از لحاظ استاد و کارگر و تهیه مصالح و غیره مورد اطمینان قطعی و افاده‌ی شایان بنظر می‌رسد.
با توجه به مراتب بالا ممکن است ترتیبی فرمایند که با استفاده از وجوه آن انجمن دست بکار ساختمان آرامگاه بشوند و بدهی شهرداری اصفهان به انجمن آثار ملی اصفهان نیز صرف همین خدمت گردد. انجمن آثار ملی منتظر گزارش آغاز ساختمان می‌باشد و البته آماده‌ی هر گونه کمک و همکاری مناسب نیز هست تا به این خدمت ملی پس از سال‌ها مکاتبه و بررسی به خواست خداوند به نحو شایسته و آبرومند جامه‌ی عمل بپوشد…»
رئیس هیات مدیره: سپهبد آق اولی
رئیس هیات موسسین: حسین علاء
برای توضیح یادآوری این نکته لازم می‌نماید که انجمن آثار ملی اصفهان در جلسه‌ی روز دوشنبه ۱۹ فروردین ماه ۲۵۲۲ (1342 ه. ش) خود تصمیم گرفته بود که از انجمن مرکزی اجازه بگیرد که مبلغ 8/1058272 ریال موجودی خود را به مصرف ساختمان آرامگاه صائب برساند و از شهرداری اصفهان هم بخواهد که هر چه زودتر مبلغ نهصد هزار ریالی را که مدتی است به عنوان وام از انجمن گرفته1 مسترد بدارد. توضیح آنکه مبلغ نهصد هزارریال مذکور از موجودی 8/1058272 ریال داده شده و مبلغ 272/158 ریال نیز در حساب موجود بوده است.
در دیماه سال ١٣4٢ه.ش. از اداره‌ی باستان‌شناسی اصفهان به انجمن آثار ملی اطلاع داده‌اند که مبلغ نهصد هزار ریال قرضه‌ی شهرداری از انجمن آثار ملی اصفهان با حُسن توجه آقای نبوی کفیل شهرداری پس از چند سال تاخیر پرداخت گردید و به‌ محض مساعد شدن هوا، کار ساختمان آرامگاه دنبال خواهد شد.
آغاز ساختمان: بموجب برنامه‌ای که تنظیم شده بود روز جمعه پنجم مهرماه سال2522 (١٣4٢ه.ش) با حضور جناب آقای عَلم نخست وزیر وقت و آقای مهندس پارسا استاندار اصفهان و جمعی از معاریف و ادب‌دوستان اصفهان نخستین کلنگ بنای آرامگاه صائب به نام نامی… به وسیله‌ی استاد جلال‌الدین همایی به زمین زده شد و بدین ترتیب ساختمان آرامگاه آغاز گردید. آقای همایی در این باره مرتجلا سروده‌اند.
– دیدم به خواب صائب شیرین سخن که گفت
– دیدی ز ابر تیره عیان گشت ماه ما …
– آثار نیک هرچه بماند ز ما بجای
– باشد بصدق دعوی دانش گواه ما
پس از آن از طرف اداره‌ی باستان‌شناسی اصفهان این شرح به استاندار اصفهان نوشته شده است…. این اداره بنا به دستور اداره‌ی کل باستان‌شناسی و انجمن آثار ملی از محل اعتبارات مربوط به انجمن آثار ملی اصفهان نسبت به انعقاد اجاره‌ی باغ صائب برای مدت پنج سال اقدام نمود و اولین کلنگ ساختمان آرامگاه صائب با حضور جناب آقای نخست‌وزیر بوسیله‌ی استاد محترم آقای جلال‌الدین همایی برزمین زده شد و عملیات ساختمانی طبق نقشه‌ای که به‌ دستور و راهنمایی جناب آقای مهندس فروغی تهیه شده و مورد تصویب انجمن آثار ملی ایران قرار گرفته و جهت اجرا به این اداره ابلاغ گردیده از تاریخ ششم مهرماه ١٣4٢ شروع شده است لذا خواهشمند است دستور فرمایند برای نظارت در امور ساختمان و امور وصول و ایصال وجوه یک نفر نماینده تام‌الاختیار از طرف انجمن آثار ملی اصفهان تعیین و به این اداره معرفی فرمایند.»
به موجب نامه‌ای که به دستور انجمن آثار ملی از طرف اداره باستانشناسی به آقای سیف‌الله تجددخواه نوشته شده سرپرستی امور ساختمان آرامگاه صائب به عهده ایشان محول گردیده است ضمناً امور حسابداری آرامگاه به‌ عهده‌ی آقای علی کیانپور و امور فنی آرامگاه به عهده‌ی آقای معارفی معمار ابنیه تاریخی گذارده شده است تا در مورد تدارک احتیاجات و رفع حوائج ساختمانی آرامگاه با نظارت آقای عباس بهشتیان ناظر عملیات ساختمانی اقدام نمایند. در اواخر تیرماه ۲۵۲۳ (۱۳4۳ ه. ش) آقای معارفی معمار ابنیه تاریخی گزارش داده است که:
۱- پی‌کنی مطابق نقشه از سطح باغ به عمق ۲/۳۰ متر و عرض ۹۰ سانتیمتر کنده شده و خاک آن به خیابان وسط حمل گردیده است.
۲- سطح پی‌کنی، ماسه آهک کشیده شده و دو قشر گونی و سه قشر قیر قیراندود شده از روی قیراندود به ارتفاع ۲/۳ متر و عرض ۹۰ سانتیمتر باسنگ و ماسه و آهک و مختصر سیمان (ملاط) دستچین شده تا کف باغ
3-روی سنگ کاری با ماسه و آهک وسیمان صافکاری شده و با یک قشر گونی و دو قشر قیر، قیراندود شده است.
۴- از روی قیراندود به ضخامت ۲۵ سانتیمتر و عرض ۷۰ سانتیمتر، قالب دبه کفراژبندی و بتون مسلح شده است.
۵- از روی بتون مسلح به ارتفاع ۹۰ سانتیمتر قالب دبه (کفراژبندی) و بتون غیر مسلح ریخته شده است.
6- استخوان بندی ساختمان و سفت کاری بوسیله‌ی 6 جفت تیر آهن نمره‌ی 20 هفت متری که به یکدیگر اکسیژن شده بطور عمودی نصب گردیده و در عقب کار سه پایه بتون آرمه برای اتصال طاق ساخته شده است.
۷- چهار تیر‌آهن نمره ۱۶ شش‌متری از طرف عرض روی پایه‌های آهن
عمودی اکسیژن شده و ۲ تیر آهن نمره‌ی ٢٢ و یک تیر آهن نمره‌ی ٢٤ از طول روی ۴ پایه آهن جلو نصب و اکسیژن شده است.
8- در ارتفاع ساختمان سه رشته بتون آرمه کلیه‌ی بنا را به یکدیگر متصل نموده است.
۹- قسمت‌های آجر کاری بوسیله‌ی ملاط سیمان و ماسه انجام شده.
١٠- سقف آرامگاه طبق نقشه با آهن گرد ٢٤ و ١٦ آرمائوبندی و بتون آن ریخته شده و کفراژها جمع‌آوری گردیده است.
۱۱- جان پناه‌های فوقانی به وسیله‌ی بتون آرمه انجام شده و پشت‌بام صافکاری و با دو قشر گونی و ۳ قشر قیر، قیراندود شده است.
۱۲- سنگ ازاره قسمت شرقی آرامگاه و دیواری که برای جلوگیری از دید بناهای خارجی ساخته شده در طول ۱۵ متر و به ارتفاع یک متر نصب و خاقانی سنگی آن به ضخامت ۱۲ سانتیمتر و عرض ٦٠ سانتیمتر نصب شده و آجر کاری تراش دیوار با ارتفاع یک متر چیده شده است.
۱۳– سنگ‌های مرمر یک ستون و دو و نیم ستون گوشوار طرفین تا ارتفاع سرستون نصب شده و بقیه را هم در محل موجود کرده‌اند.
14- کلیه‌ی ستون‌های آهنی جلوی ساختمان و طرفین و دورسازی آنها با تیر‌آهن نمره‌ی ۱۰ انجام شده است.
۱۵- کف آرامگاه به ارتفاع یک متر با سنگ لاشه و… پر شده است.
۱۶- زیر‌سازی پله‌های آرامگاه در حدود ۲۰ متر مکعب سنگ چیده شده و روی آن را بتون ریخته‌اند تا پله‌های سنگی روی آن نصب گردد.
١٧- خیابان مقابل آرامگاه به عرض ٨ متر و به عمق ٤٠ سانتی‌متر خاکریزى شده و سنگ‌های آزاره سمت غرب و پله‌ها و گلدان‌ها در محل حاضر شده و مشغول تراش و حاضر کردن آنها می‌باشند.
آقای بشارت رئیس اداره‌ی باستان‌شناسی در بیستم مهرماه ۱۳۴۳ ه.ش با ارسال گزارش مذکور به اطلاع انجمن آثار ملی رسانیده‌اند که عملیات سفت‌کاری بنا خاتمه پذیرفته و عملیات تزئینی آن در دست اجر است. در اسفند ماه ۱۳۴۳ ه.ش آقای مهندس پارسا استاندار اصفهان به انجمن اطلاع داده‌اند که: عملیات مقدماتی ساختمان آرامگاه صائب طبق نقشه مصوب انجام گردیده و تاکنون مبلغ هفتصد‌هزار ریال از محل اعتبار انجمن آثار ملی اصفهان پرداخت شده و چون این انجمن اعتبار قابل توجهی ندارد که بتواند جوابگوی کلیه‌ی کارهای ساختمانی و اصلاحات لازم باغ آرامگاه باشد انجام امر مستلزم وجود اعتبار مکفی خواهد بود خواهشمند است نسبت به تأمین و حواله اعتبار اقدام شود تا زودتر کار ساختمان به پایان رسد. از طرف انجمن پاسخ داده شده است که موضوع در جلسه‌ی هیات موسسان مطرح گردید و مبلغ دو میلیون ریال تصویب و تعهد گردید که در سال جاری پرداخت شود و انجمن آثار ملی اصفهان بقیه‌ی هزینه‌ی بر آوردی را تامین نماید.
چگونگی بنا
در ضلع جنوبی، باغ ایوانی که به عنوان آرامگاه صائب بنا شده قرار دارد، این ایوان در حدود دو متر از سطح باغ مرتفع‌ تر است و با ده پله از سنگ تیشه‌ای از سطح باغ به روی ایوان می‌رسیم جلو آرامگاه شش ستون مرمر و در طرفین شرقی و غربی هر یک یک ستون مرمر قرار دارد. طول ایوان ١٤ متر و ۲۰ سانتی‌متر و عرض آن از لب پله ها تا انتهای ایوان ٦ متر و ارتفاع ایوان در حدود هشت متر می‌باشد. کف ایوان با سنگ تیشه‌ای مفروش است و پله ها نیز چنانکه اشاره شد از سنگ تیشه‌ای است. ستون‌های مرمری ۸ ضلعی است و در ارتفاع سه متر و پانزده سانتیمتری سرستون‌هایی است که منتهی به طاق چشمه‌ای می‌گردد و بالای هر یک از چشمه‌ها اشکال لوزی است که با کاشی معرق تزیین شده است و در وسط هر لوزی، لوزی دیگری است که بشکل اسلیمی ختایی در آمده و در وسط لوزی کتیبه‌های مشبک قرار گرفته است و چون به سقف می‌رسد حاشیه‌ای باسنگ مرمر است که عرض آن حدود ۴۰ سانتی‌متر می‌باشد. زیر سقف از آئینه با طرح شطرنجی تزئین یافته و سقف به دو نوع تزئین شده است یکی حاشیه که با اشکال هندسی است و دیگر آئینه‌کاری که به صورت طرح شطرنجی می‌باشد در جبهه‌ی جنوبی آرامگاه ۵ لوحه می‌باشد که زمینه‌‌ی هر لوحه کاشی معرق با طرح اسلیمی ختایی است و حاشیه با زمینه‌ی آبی تیره و اسلیمی ختایی است. روی لوحه‌ها زمینه‌ی فیروزه‌ای رنگ می‌باشد و اشعار و عباراتی که نوشته شده و بعد خواهد آمد با خط نستعیلق و سفید رنگ است و بین لوحه‌ها سرجرزهای مرمری وجود دارد. جبهه‌ی شرقی و غربی ایوان هر یک دارای دو دهنه و یک ستون و دو طاق چشم‌های است و مانند جبهه شمالی تزئین یافته است. درسه طرف شرقی، غربی و شمالی آرامگاه باغ مصفا و مشجر است و مقابل آرامگاه حوضی مستطیل شکل با سه فواره تعبیه گردیده است که طول آن ۲۵ متر و عرضش سه متر و نیم می‌باشد نمای شمالی خارجی ایوان به صورت دو قاب است که سطح قاب اولی از سنگ گرانیت پوشیده شده و قاب دوم با سنگ مرمر و ۵ دهنه‌ی طاق و چشم‌های است در طرفین پله‌های ورودی آرامگاه دو باغچه است که با سنگ تیشه‌ای محصور شده و به وضع زیبایی گلکاری شده است. کتیبه‌ها در اسفند ماه ۱۳۴۳ ه. ش از طرف اداره‌ی باستان‌شناسی اصفهان به انجمن آثار ملی نوشته‌اند که: طبق نقشه‌ی مصوب در آرامگاه صائب، پنج طاق نما پیش‌بینی شده که اشعار مناسبی از صائب و همچنین تاریخ ساختمان با کاشی معرق تهیه و در طاق نماهای مذکور نصب گردد. کتیبه‌های لازم را تعیین نموده ارسال دارید تا به وسیله‌ی آقای حبیب‌الله فضائلی خطاط نوشته شود، ضمنا طرح‌هایی برای حاشیه و رنگ کتیبه‌ها تهیه و ارسال شده است که هریک از آنها مورد تصویب است؛ ابلاغ فرمایند تا نسبت به تهیه آن اقدام گردد. متن لوحه‌ها که از طرف انجمن آثار ملی انتخاب و ارسال گردیده و با کاشی معرق در طاق نماها نصب شده از این قرار است:

هیئت موسسان انجمن آثار ملی و اعضای انجمن آثار ملی اصفهان و عده‌ای از مقامات مربوط در کاخ هشت بهشت اصفهان ( به هنگام مسافرت هیئت نامبرده به اصفهان برای انجام امور مربوط که ترتیب ساختمان آرامگاه صائب نیر از جمله‌ی آن بود)
ردیف اول از سمت راست به چپ: حسین‌قلی ملک‌نصر (دبیر انجمن) – دکتر علی‌اکبر شهابی – سید محمدتقی مصطفوی – مهندس پارسا – دکتر شفق – دکتر صدیق – علی اصغر حکمت – سید حسن تقی‌زاده – تیمسار آق‌اولی – تیمسار فیروز – نامشخص – احمد کاشانیان – نامشخص
ردیف دوم: احمدعلی بشارت (باستان‌شناسی اصفهان) – دکتر لطف‌الله هنرفر – مهندس سیحون – دکتر محمود مهران – سید مجتبی کیوان – حسین جودت

چند نفر از اعضای هیئت موسسان انجمن و مقامات مربوطه‌ی اصفهان بر سر مزار صائب پیش از احداث بنای شاعر.
از سمت راست به چپ: کشاورز، رییس اوقاف وقت اصفهان، نفر دوم – نفر دوم نامشخص – حسین جودت(کارمند انجمن) – دکتر محمود مهران – دکتر شفق – سید حسن تقی‌زاده – دکتر صدیق – تیمسار سرلشکر فیروز – حسن مشحون (مدیر باستان‌شناسی) – تیمسار سپهبد آق‌اولی – علی‌اصغر حکمت – نامشخص – مهندس پارسا (استاندار وقت اصفهان)

• لوحه 1
چند بیت از غزلی که به تفال از دیوان صائب برای آرامگاه وی آمده است با چند
بیت دیگر حکیم:
– خوش آن روزی که منزل در سواد اصفهان سازم
– ز وصف زنده رودش خامه را رطب‌اللسان سازم
– صبا آسا بگرد سر بگردم چارباغش را
– به هر شاخی که بنشیند دل من آشیان سازم
– شود روشن دو چشمم از سواد سرمه خیز او
– ز مژگان زنده‌رود گریه شادی روان سازم
– به آن گرمی که من رو از غریبی در وطن دارم
– اگر برسنگ بگذارم قدم ریگ روان سازم
– بلند افتاده صائب آنقدر طبع خدادادم
– که شمع طور را خاموش از تیغ زبان سازم
– اگر سکندر از آیینه ساخت لوح مزار
– چراغ تربت من روشنائی سخن است
– عمر جاوید بود اهل سخن را صائب
– کز پس مرگ هم این زنده دلان در سخنند
– مرا به خاک در دوست آشنائی نیست به آشنائی دل
• لوحه ۲
– می روم به خانه دوست
– ابیاتی منتخب از افکار نغز و شیوای صائب
– شکستگی نرسد خاطر ترا صائب
– که سرخ کرد ز گفتار روی ایران را
– تا در این باغی بشکر آنکه داری برگ و بار
– برگ میباید فشاند و بار می‌باید کشید
– بغیر دل که عزیز و نگاهداشتنی است
– جهان و هرچه در او هست واگذاشتنی است
– جای من خالی است در وحشت سرای آب و گل
– بعد از این صائب سراغ از گوشه دل کن مرا
– خاکی بلب گور فشاندیم و گذشتیم
– ما مرکب از این رخنه جهاندیم و گذشتیم
– چون ابر بهار آنچه از این بحر گرفتیم
– در جیب صدف پاک را صدف پاک رساندیم و گذشتیم
– چون سایه مرغان هوا در سفر خاک
– آزار بموری نرساندیم و صد تلخ چشیدیم
– زهر بی مزه صائب گذشتیم
– تلخی به حریفان نچشاندیم و گذشتیم
• لوحه 3
– بنام پروردگار دانا و توانا
– بفرمان مبارک …
ساختمان آرامگاه میرزا محمد علی صائب تبریزی سراینده‌ی بلند پایه‌ی نازک اندیشه نغز گفتار که بسال 1086 هجری در هفتاد سالگی به رحمت حق پیوسته است برفراز تربت او و در کنار بستان‌سرایی که مدفن شاعر بزرگوار و خاندانش بود بنیاد نهاده شد.
آغاز ساختمان ١٣4٢ و پایان آن ۱۳۴۶ شمسی.
کاشی کاری: طرح – جزی‌زاده – خط- فضائلی
• لوحه 4
– ابیاتی منتخب از افکار نغز وشیوای صائب
– مرگ هیهات است سازد از فراموشان مرا
– من نه آن شمعم که پنهان زیر سرپوشم کنند
– می‌توان از سینه روشن ضمیران جمع کرد
– گر بشوید آسمان سنگدل دیوان ما
– تار و پود عالم امکان بهم پیوسته است
– عالمی را شاد کرد آنکس که یک دلشاد کرد
– جهان شود لب پرخنده‌ای اگر مردم
– دهند دست بهم در گره گشایی هم
– از دیگران چراغ نخواهد مزار من
– کز سوز سینه شمع مزارم دل خود است
– سال‌ها گرد زمین چون آسمان گردیده‌ام
– تا چنین روشندل و صافی روان گردیده‌ام
– سبز گردیدست چون طوطی پروبالم ز زهر
– تا در این عبرت‌سرا شیرین زبان گردیده‌ام
– سایه من گرچه میبخشد سعادت خلق را
– از جهان قانع به مشت استخوان گردیده‌ام
• لوحه 5
ماده‌ی تاریخ
بنام ایزد
– جهان آباد و دهر ایمن ز آفات و مصائب شد
– ز سعی و همت آن انجمن که آثار ملی را
– نگهبان از گزند دهر و آسیب نوایب شد
– بنایی این چنین محکم پی و زیبا و نغز آیین
– پی آرامگاه شاعر مشهور صائب شد
– مهین استاد نام آور که در طرز سخنرانی
– میان شاعران عهد چونمه در کواکب شد
– چو خورشید است آثارش بهر بوم و بری طالع
– اگرچه خود به زیرا بر خاک تیره غارب شد
– سخن چون صبح صادق دان کزو خورشید می‌زاید
– و گر عمر سخندان در مثل چون صبح کاذب شد
– سخن کوته کنم چون یافت این آرامگه پایان
– به تاریخ بنا طبع سخن پرداز راغب شد
– سنا پا در میان بنهاد و گفت از بهر تاریخش
– اساس طرح این آرامگاه از فکر صائب شد
آقای مهندس پارسا استاندار اصفهان از انجمن درخواست کرده بودند که به منظور توجه بیشتر در مورد رنگ آمیزی کاشی‌ها و چگونگی خطوط آقای مهندس فروغی به اصفهان عزیمت نمایند و در اواخر اسفند ماه ۱۳۴۴ ه.ش آقای مهندس فروغی به اصفهان رفتند و با حضور ایشان تصمیمات مقتضی اتخاذ گردید
سنگ مزار
سنگ قدیمی مزار صائب در سنگ مرمر یک پارچه یزد که جاسازی شده قرار گرفته است طول سنگ مرمر دو متر و چهل و شش سانتیمتر و عرض آن ۹۸ سانتی‌متر و ارتفاعش ۵۵ سانتی‌متر می‌باشد و برروی سطح شمالی سنگ با خط نستعلیق نوشته شده است: «سینه‌ی صائب زیارتگاه ارباب دل است». سنگ قدیمی دارای ۲ متر و پنج سانتی‌متر طول و ۴۱ سانتی‌متر عرض است و بر آمدگی آن از روی سنگ مرمر ۵ سانتی‌متر می‌باشد و چنانکه سابقا اشاره شد وسط آن را برای گذاشتن گل و…کنده‌اند و کتیبه‌ای که پیش از این ذکر شد برروی آن نقش شده است
گشایش آرامگاه
ساختمان آرامگاه صائب در اصفهان که مقدمات آن در سال ۱۳۴۲ ه.ش فراهم شده بود. به کوشش و هزینه‌ی انجمن آثار ملی از اواخر همان سال آغاز گردید و در سال ۱۳۴۶ ه. ش به پایان رسید. آقای مهندس همایونفر استاندار اصفهان در اسفند ماه سال ١٣٤٦ ه.ش از انجمن آثار ملی درخواست کرد تا نظر انجمن را درباره‌ی برنامه‌ی افتتاح آرامگاه اعلام نمایند و از طرف انجمن مراتب به دفتر مخصوص شاهنشاهی اطلاع داده شد و از دفتر مخصوص به انجمن ابلاغ گردید که: «بطوری که در خور مقام این سراینده‌ی بزرگ است ترتیب گشایش آرامگاه توسط جناب آقای استاندار اصفهان داده شود. آقای ابراهیم همایونفر استاندار اصفهان به اطلاع انجمن رسانید که: بنای جدید آرامگاه خلاق‌المضامین شادروان صائب تبریزی شاعر عالیقدر که به وسیله‌ی انجمن آثار ملی ایران و اصفهان متناسب با شئون آن دانشمند و شاعر بلند پایه بنا شده پایان پذیرفته است و روز سه‌شنبه شانزدهم مهر ماه ۱۳۴۷ ه. ش. ساعت 5/10 صبح طبق برنامه مخصوصی افتتاح خواهد شد. بدین منظور از عده‌ای از مقامات عالی‌رتبه کشور دعوت به عمل آمده است که در مراسم مزبور شرکت فرمایند و آقای حسین همدانیان عضو انجمن آثار ملی اصفهان نیز افتخار پذیرائی از مهمانان گرامی را به ناهار دارند چنانچه به غیر از اشخاص مذکور در فهرست ضمیمه فهرستی از مدعوین ضمیمه بوده است شخصیت‌های دیگری را هم مصلحت بدانند از آنجا که مهماندار واقعی انجمن آثار ملی است دعوت فرمایند.
ساعت 5/10 روز سه شنبه شانزدهم مهرماه ۱۳۴۷ ه.ش مراسم گشایش آرامگاه صائب با حضور جمع کثیری از دانشمندان و معاریف کشور و مهمانانی که از تهران و آذربایجان به اصفهان آمده بودند و جمعی از نمایندگان مجلسین، مدیران کل و رؤسای سازمان‌های دولتی و شعرا و علاقه‌مندان صائب بدین شرح انجام گردید بدواً آقای همایونفر استاندار اصفهان ضمن خیر مقدم به مهمانان از توجهات خاصه ملوکانه و خدمات ارزنده‌ی انجمن آثار ملی سپاسگزاری کرد سپس آقای حبیب‌الله اشراقی رئیس فرهنگ و هنر استان اصفهان اظهار داشت: با اجازه‌ی حضار محترم از طرف انجمن آثار ملی اصفهان به اینجانب که عضوی از اعضاء آن هستم افتخار این مأموریت داده شده که از حضور میهمانان ارجمند گرامی که بدین منظور رنج سفر بر خود هموار فرموده‌اند و عموم علاقه‌مندان و مدعوین محترم که به دعوت جناب آقای همایونفر استاندار معظم و ریاست انجمن آثار ملی اصفهان در این محفل پرشور شرکت فرموده‌اند اظهار تشکر و سپاسگزاری نماید بدیهی است معرفی شاعر بلندپایه و عالی‌قدری چون صائب حق بزرگی برگردن ادبیات گران‌مایه‌ی ایران دارد در مجلسی که از ادبا، اساتید و دانشمندان نامور تشکیل یافته است جایز نیست تنها به ذکر بیتی از آن شاعر ارجمند که مناسبت مجلس با شکوه امروز را بر مزارش تداعی می‌کند اکتفا نماید:
– سر بهم آورده دیدم برگ‌های غنچه را
– اجتماع دوستان یکدلم آمد بیاد
در اینجا اجازه می‌خواهد گزارش مختصری از اقدامات انجام یافته به منظور احداث این آرامگاه را به عرض برساند:
«باغی که ملاحظه می‌فرمائید و در حال حاضر حدود هفت هزار مترمربع از آن باقی است متعلق به صائب بوده که به عنوان مدفن خود و اولادش انتخاب کرده است. این محل را اداره اوقاف در سال ۱۳۰۹ شمسی به نام (موقوفه) به ثبت رسانیده سال‌ها قبل … جمعی از پیروان مکتب صائب و اعضای انجمن آثار ملی اصفهان به فعالیت پرداختند تا بنایی متناسب با شئون علمی و ادبی این شاعر بلندپایه بر آرامگاه او احداث نمایند این امر مورد توجه هیأت محترم موسسان انجمن آثار ملی ایران قرار گرفت و در سال ۱۳۴۲ هیأت موسسان انجمن به اصفهان آمدند و با توجه به علاقه‌ی دوستداران صائب و اعضای انجمن آثار ملی اصفهان تصویب فرمودند که آرامگاهی شایسته شان این شاعر دانشمند به سبک و شیوه‌ی زمان او یعنی دوران صفویه در این محل بنا گردد و تقبل نمودند کمک‌های لازم را بدین منظور معمول فرمایند. آقای مهندس فروغی نیز تقبل فرمودند که افتخارا طرح و نقشه‌ی بنای آرامگاه را تهیه فرمایند. به دنبال آماده شدن طرح و نقشه‌ی بنا مقدمات آغاز ساختمان آرامگاه فراهم گردید. آقای احمد علی بشارت رئیس اداره‌ی باستان‌شناسی به عنوان مجری طرح، آقای معارفی به سمت ناظر فنی و آقای بهشتیان به سمت ناظر مالی تعیین گردیدند. در تاریخ 5/7/1342 به موجب برنامه‌ی تنظیمی قبلی جناب آقای عَلم نخست وزیر محترم وقت به اصفهان تشریف فرما شدند و حسب‌الامر جناب ایشان که برای دانشمندان ارج و منزلتی خاص قائل هستند نخستین کلنگ آرامگاه صائب به‌‌وسیله‌ی استاد جلال‌الدین همایی ادیب و دانشمند گران‌مایه‌ی معاصر به زمین زده شد. بنای این آرامگاه در سال ۱۳۴۶ به پایان رسید با کسب اجازه‌نامه، اشخاصی را که در ساختمان و تزئین این بنا مشارکت داشته‌اند به استحضار می‌رساند:
طرح کاشی‌کاری از: آقای هوشنگ جزی‌زاده
خط از آقای: حبیب‌الله فضائلی
استادان کاشی‌کار: آقایان حسین و یدالله مصدق‌زاده، علی معزی، حبیب‌الله و مصطفى مصدق هزینه‌ی خاکبرداری، خاک‌ریزی، دیوار‌کشی، نرده‌کشی، کف‌سازی و عملیات ساختمانی این آرامگاه جمعا بالغ بر ۳٫۴۶۳٫۲۵۰ ریال گردیده است که مبلغ سه میلیون و یکصد و سی و شش ریال آن را انجمن آثار ملی ایران اعطاء فرموده‌اند و بقیه از اعانات و کمک‌های جمع‌آوری شده انجمن آثار ملی اصفهان استفاده شده است. ضمنا از آن تاریخ تاکنون مبلغ سیصد و هفتاد و دوهزار و هفتصد و پنجاه ریال مخارج نگهداری محل بوده است. در اینجا لازم می‌داند از طرف اعضای انجمن آثار ملی اصفهان و پیروان اصفهانی مکتب صائب از بذل توجه و علاقه‌مندی فراوان و ارزنده‌ی اعضای محترم انجمن آثار ملی ایران مخصوصا تیمسار معظم سپهبد آق اولی که مرتبا به اجرای این طرح نظارت داشته و کرارا هم برای بازدید عملیات ساختمانی رنج سفر برخود هموار می‌فرموده‌اند، اظهار سپاسگزاری و امتنان نماید. بدیهی است مردم ادب‌پرور اصفهان این ابراز توجه و محبت ارزشمند را هرگز فراموش نخواهند کرد. اینک مباهى و مفتخر است که اعلام دارد … مقرر گردیده است این آرامگاه گشایش یابد.
بی شک امروز برای شعرای باذوق و مردم دانش پژوه اصفهان و شیفتگان خلاق المضامین صائب، شاعر بلندپایه روزی مسرت بار و شادی بخش است …
که در پرتو عنایات و توجهاتشان این‌گونه از ادبا و دانشمندان نامور این سرزمین تجلیل و تکریم به عمل می‌آید. در پایان لازم می‌داند از توجهات علاقه‌مندانه جناب آقای همایونفر استاندار معظم و ریاست محترم انجمن آثار ملی اصفهان که علاقه وافری به تجلیل از مفاخر ملی ابراز می‌فرمایند اظهار کمال تشکر و سپاسگزاری نماید. آرزومند است با همت والای جناب ایشان و علاقه‌مندی فراوان مردم ادب پرور اصفهان نسبت به احداث خیابان آرامگاه خلاق‌المعانى کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی نیز اقدامات شایسته انجام گیرد و آرامگاهی که متناسب با شان این شاعر بلندپایه است بر مزار وی ایجاد گردد.»
سخنان استاد همایی:
استاد جلال‌الدین همایی از زبان همه‌ی ادبا و ادب‌دوستان درود فرستاد به سخن خویش چنین ادامه داد:
«باغ آرامگاه صائب به روزگار صفویه محل اقامت و یا لنگرگاه درویش صالح لنبانی بوده است، صائب در حق درویش اعتقادی عظیم داشت و درویش نیز به شاعر بزرگ با دیده‌ی احترام می‌نگریست باغ لنگرگاه درویش بالاخره آرامگاه صائب شد و سالیان دراز به باغ تکیه معروف بود. در مهرماه سال ۱۳۰۱ شمسی من که در مزارات اصفهان مشغول جستجو و تحقیق بودم با نشانی‌های تاریخی بدین محل برخورد نمودم، در آن هنگام هیچ اثری از مزار و سنگ آرامگاه در باغ دیده نمی‌شد با این وصف به کمک باغبان بستان‌سرای صائب در گوشه‌ای به حفاری پرداختم و سنگ مزار شاعر بزرگ را از زیر توده‌ها بیرون آوردم بعد از آن کم‌کم اهل ادب از محل آرامگاه صائب آگاهی یافتند. چند سال قبل در مهر‌ماه بود که به زمان نخست‌وزیری جناب آقای علم اولین کلنگ آرامگاه صائب به زمین زده شد و اکنون هم مهرماه است که برای افتتاح آن دور هم جمع شده‌ایم. استاد همایی آنگاه به یادگارهای باقی‌مانده از عصر صفوی اشاره کرد و … استاد با اظهار تشکر از اعضای انجمن آثار ملی به ویژه تیمسار آق اولی سپاسگزاری نمودند. پس از آن آقای امیری فیروزکوهی شاعر معاصر چنین آغاز سخن کرد: آمدن من به اصفهان با ضعف مزاج و بیماری حرکت شوقی و عاشقانه بود و الا در چنین حالی چنین مسافرتی ممتنع می‌نمود و اما درباره‌ی مقام صائب سخن نمی‌گویم جز آنکه آشکارا سازم که من در برابر نبوغ و عبقریت صائب فنای محضم، آنگاه قصیده‌ی شیوایی را که پنجاه و هفت بیت بود و به همین مناسبت – سروده بودند خواندند و چند بیت آن این است:
– آن رشک جنان را که لقب نصف جهان است
– زان نصف جهان است که نصفش به جنان است
– خلد است بدان نصفه که آن نصفه عیان است
– ماه است بدین نیمه که این نیمه جهان است…
– صائب که مقام سخن و فکر صوابش
– برتر ز کلام است و فراتر ز بیان است
– نیش قلمش تیغ جهانگیر معانی
– صوب سخنش کشور اندیشه‌ستان است
– آن طرح نوآئین بنگر برسر خاکش
– تاخاک ببینی که همه نورفشان است
– هر شمع بر آن خاک بشکرانه زبانیست
– هر چند که آن طور سخن بسته دهان است
پس از آن آقای مجتبی کیوان شاعر توانای اصفهان شعر خود را که تضمینی از غزل صائب بود قرائت کرد و یک بند آن این است:
– صائبا نامه به نام تو چو عنوان گردد
– کیست آن کو نه به مدح تو ثنا خوان گردد
– چندی از قبر تو چون قدر تو پنهان گردد
– ماه آخر ز پس ابر نمایان گردد
– قدر تو روشن و قبر تو گلستان گردد
– خاک پای تو زیارتگه رندان گردد.
– دل ما کی تهی از درد به افغان گردد
– این نه ابری است که با باد پریشان گردد
آقایان عبدالحسین سپنتا عضو انجمن آثار ملی اصفهان و بی‌ریای گیلانی (شیدا) دبیر انجمن ادبی مکتب صائب نیز بیاناتی ایراد کردند و آنگاه شادروان صغیر اصفهانی این قطعه را قرائت کرد:
– درخواب گشت صائب ظاهر بچشم جانم
– با طلعتی که وصفش گفتن نمیتوانم
– گفتم که اهل تبریز یا اهل اصفهانی
– خود حل این معما فرمای تا بدانم
– گفتا که زادگاهم هرچند اصفهان است
– و اکنون چوگنج پنهان در خاک اصفهانم
– اما به آب و خاکم نسبت مده که دیگر
– من نیستم زمینی خورشید آسمانم
– اندر جهان نباشد جایی که من نباشم
– تبریز و اصفهان چیست من صائب جهانم
و بدین ترتیب مراسم افتتاح آرامگاه صائب به پایان رسید.
دیوان صائب
همزمان با ساختمان آرامگاه صائب تبریزی، انجمن آثار ملی برای چاپ دیوان اصیلی از حکیم و سراینده‌ی بزرگوار اقدام نمود و خوشبختانه نسخه‌ای خطی از زمان شاعر که قسمت‌هایی از آن به خط خود او است به دست آمد و طبق سفارش انجمن آثار ملی آقای سیدکریم امیری فیروزکوهی شاعر و ادیب معاصر مقدمه‌ی جامعی به خط خوش و متناسب با متن دیوان تدوین نمود و دیوان بدون تغییر و تصرف عینا به صورت افست به چاپ رسید. متن دیوان ۹۶۶ صفحه ومقدمه ۱۲۰ صفحه است و در پایان مقدمه درباره‌ی مختصات نسخه‌ آمده است که باید دانست که هیچ‌یک از این دواوین موجود، کلیات صائب نیست، بلکه همه‌ی آنها منتخباتی است که شخص صائب به تفاریق ایام و بر حسب درخواست این و آن می‌نویسانده و غزل‌های تازه ساخته‌ی خود را در حواشی آنها به خط خویش اضافه می‌کرده است؛ ولیکن این نسخه نسبت به اغلب نسخی که من دیده‌ام دارای غزل‌های بیشتر و در حدود دو برابر آنها است و ثانیا خط متن هم تقلیدى ماهرانه از خط صائب و بسیار شبیه به حواشی است .