آب، باد، خاک و گرما نگاهی به فعالیت های انسان دوستانه ی گروه صنعتی بوتان، تحریریه ی هنر معماری

مسئولیت‌های اجتماعی به شعار و برگزاری نشست و سخنرانی نیست، به اقدام عاجل و قاطع است! هنگامی که مدرسه‌ی روستای قشلاق بختیار در آذربایجان غربی، توسط بنیاد بشر دوستانه‌ی هنرمعماری و جمعی از معماران و شرکت‌های فعال در حوزه‌های صنعت ساختمان و تولید و تهیه‌ی مصالح ساختمانی در تابستان 1396 بازسازی شد، روستا هنوز شبکه‌ی گازکشی کاملی نداشت. در طی یکسال اخیر، شبکه‌ی مذکور کامل و لوله‌کشی گاز نیز توسط اهالی و مدیران مدرسه، به داخل بنا کشیده شد، ولیکن هنوز آبگرمکن، شوفاژ و تأسیساتی از این دست مورد نیاز بود. نیازی که به سرمایه‌ی نقدی زیادی لازم داشت. ما با دوستان خود در شرکت بوتان تماس گرفته و درخواست کمک کردیم. تنها یک تماس کافی بود تا مسئولین این شرکت سریعاً به نیروهای خود در استان آذربایجان غربی فرمان اقدام دهند و اینگونه شد که مدرسه‌ی روستا سریع‌تر از فرارسیدن نخستین موج سرمای زمستانی سال 1397 مجهز به تأسیسات گرمایشی هم برای دبستان و هم برای مهدکودک گردید. سرعت عمل، حذف تشریفات و عدم تمایل به رسانه‌ای کردن این اقدام و سایر اقدامات انسانه دوستانه ی شرکت بوتان در شبکه‌های اجتماعی توسط مدیران و مسئولین بسیار متواضع شرکت بوتان، برای ما آموزنده و باعث انگیزه شد تا از آنان یادداشتی در خصوص دیگر اقدامات مشابه انسان دوستانه مطالبه نماییم، که در پی این فرایند متوجه شدیم که بخشی از فعالیت‌های انسان دوستانه‌ی شرکت بوتان در جهت تجهیز سیستم‌های گرمایشی مدارس کشور برنامه‌ریزی شده است. امیدواریم این حرکت بسیار ارزشمند مدیریت و همکاران گرامی شرکت بوتان شروعی برای قدم گذاشتن سایر شرکت  ها، مهندسین مشاور و دفاتر معماری در آبادی و حمایت از آیندگان ایران زمین باشد.
فضای فیزیکی یادگیری (Physical Learning Space) سهم بسیار بزرگی در آموزش کارآمد دارد. ساختار مدرسه، چیدمان کلاس‌ها، استفاده از نور طبیعی و مصنوعی، صداها و سکوت‌ها، همگی از عواملی هستند که هم بر کیفیت تدریس آموزگار و هم بر کیفیت یادگیری دانش‌آموز تأثیرگذار است. گرمایش کلاس و ایمنی، از مؤلفه‌هایی است که در بسیاری از مدارس ایران نیازمند توجه ویژه می‌باشد.
پرداختن به گرمایش مدارس یادآور خاطرات تلخ مدارسی است که به دلیل استفاده از شیوه‌های ناایمن گرمایشی (از روشن کردن آتش گرفته تا بخاری‌های چند ده ساله) در آتش سوختند. خاطراتی که متأسفانه هر چند وقت یکبار تکرار می‌شوند. ریشه‌یابی و پرداختن به این حوادث از حوصله‌ی این مقاله خارج است اما سنگینی بار آنها روی شانه‌های بوتان تمامی ندارد!
پیشینه‌ی استفاده از لوازم گازسوز در ایران
تا پیش از دهه‌ی 1330 در ایران، سیستم گرمایش منازل و پخت‌و‌پز به وسیله‌ی هیزم، زغال و نفت میسر بود. تا این تاریخ، گاز حاصل از استخراج نفت، به دلیل عدم امکان استفاده، در محل سوزانده می‌شد. شرکت بوتان در سال 1332 با هدف توزیع گاز طبیعی، تأسیس شد و اقدام به تولید و توزیع کپسول‌های گاز نمود. چندی بعد، برای تسهیل استفاده از کپسول‌های گاز، گروه صنعتی بوتان با هدف تولید محصولات گازسوز از جمله اجاق گاز تأسیس شد. در ادامه‌ی فعالیت گروه صنعتی بوتان، اولین آبگرمکن فوری دیواری و سپس اولین پکیج شوفاژ دیواری در ایران تولید شد.
استفاده از پکیج شوفاژ دیواری و رادیاتور، امروزه یکی از ایمن‌ترین شیوه‌های تأمین گرمایش ایمن هستند و این مورد در مدارس مشهودتر است. سیستم احتراق (پکیج شوفاژ دیواری) در محوطه‌ای ایمن و خارج از کلاس درس قرار می‌گیرد و گرما از طریق مدار آب گرم به رادیاتورهای کلاس منتقل می‌شود.
نوسازی مدارس توسط گروه صنعتی بوتان
از چند سال پیش، گروه صنعتی بوتان با توجه به فعالیت خود در حوزه‌ی تولید محصولات گازسوز، اقدام به نوسازی مدارس در مناطق سردسیر، محروم و زلزله‌زده کرده و تا زمان نگارش این مقاله[دی 1397]، بیش از 20 مدرسه را تجهیز کرده است.
اولین مرحله، شناسایی مدارسی است که بیشترین نیاز را به سیستم گرمایشی استاندارد دارند. این مدارس معمولاً در مناطق سردسیر و یا زلزله‌زده قرار دارند. پس از انتخاب مدارس، علاوه بر اهداء و نصب سیستم گرمایشی، به منظور بهبود فضای فیزیکی یادگیری و القای حس گرما، این مدارس نوسازی می‌شوند.