ساختمان مسکونی 51 اثر رضا عبادی
کانسپت، ساختمان مسکونی الیت اثر نیما شیوا

خانه آماکوسا، گروه معماران ماتسویاما و همکاران

گروه معماران ماتسویاما و همکاران (Matsuyama Architects and Associates) در شهر فوکوکای (Fukuoka) ژاپن مستقر است و  در زمینه‌های طراحی معماری، مشاوره معماری و طراحی داخلی، بررسی و ارزیابی معماری، طراحی محصولات و مبلمان و طراحی منظر فعالیت می‌کند. از کارهای گروه معماران ماتسویاما و همکاران می‌توان به خانه آماکوسا (Amakusa) اشاره کرد که در شهر آماکوسا، استان کوماتو (Kumamoto)، ژاپن قرار دارد؛ خانه آماکوسا یک ملک خصوصی در شهر آماکاسو است که در سال 2018 ساخته شده است و این خانه، داستانی دوطرفه دارد؛

داستان اول: ضلع جلویی خانه که به سمت خیابان است، دارای سبک مینیمالیسم و نمای بتنی است؛ فقط برای ایجاد حس خوشایندتر در کنار ورودی ساختمان با هندسه ساده از تعدادی گیاه استفاده شده است.

داستان دوم: وقتی وارد خانه می‌شوید و از میان دیوارهای بتنی و کف چوبی طولانی عبور می‌کنید، به سمت دیگری از خانه می‌رسید، و در این سمت از خانه با پنجره‌های بزرگ از کف تا سقف در فضای نشیمن و اتاق خواب اصلی روبرو می‌شوید که چشم‌ها را به سمت مناظر تماشایی دریا هدایت می‌کنند.

در پشت ساختمان یک محوطه باغ کوچک و مرتب همراه با یک پاسیو وجود دارد که در امتداد خانه قرار دارد و می‌توانید در آنجا بنشینید و استراحت کنید؛اگر چه نقطه برجسته خانه آماکوسا بدون شک منظره حمام است که آن را باید در هنگام غروب آفتاب تجربه کرد.

ماتسویاما معماران و همکاران (Matsuyama Architects and Associates) یکی از شناخته‌شده‌ترین و برجسته‌ترین دفاتر معماری در ژاپن است که در طراحی پروژه‌های مختلف معماری، از جمله مسکونی، تجاری و فرهنگی، شهرت زیادی دارد. این دفتر معماری، با رویکردی نوآورانه و توجه خاص به جزییات، همواره سعی در تلفیق اصول سنتی معماری ژاپنی با نیازهای معاصر داشته و آثار خود را به گونه‌ای طراحی می‌کند که ارتباطی عمیق با طبیعت و محیط پیرامون برقرار کند. این دفتر معماری در سال‌های اخیر به عنوان یکی از دفاتر پیشرو در معماری معاصر ژاپن شناخته شده است و توسط معماران باتجربه‌ای مانند کازوکی ماتسویاما تاسیس شده و به دلیل رویکرد منحصر به فرد خود در طراحی و اجرای پروژه‌ها، توانسته است جوایز زیادی را در سطح جهانی کسب کند. از مهم‌ترین ویژگی‌های این دفتر، توجه به جزییات دقیق در طراحی و استفاده از مواد بومی و محلی است که به هر پروژه ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی می‌بخشد. این رویکرد باعث می‌شود که آثار معماری این دفتر نه تنها زیبا و عملکردی باشند، بلکه با فرهنگ و تاریخ منطقه‌ای که در آن قرار دارند، هماهنگ باشند. فلسفه طراحی این معماران بر پایه مفاهیم ژاپنی معماری مانند “وابی-سابی” (Wabi-sabi) و “شین-گِی-تسو” (Shin-Gei-Tsu) استوار است. این مفاهیم به معنای پذیرش زیبایی در سادگی، ناپایداری و تغییرات طبیعی، و همچنین توجه به هماهنگی بین انسان و طبیعت هستند. در حقیقت، با استفاده از این اصول در طراحی‌های خود، سعی می‌کنند فضایی ایجاد کنند که نه تنها به نیازهای انسانی پاسخ دهد، بلکه در عین حال با محیط طبیعی و فرهنگی اطراف خود نیز در هماهنگی باشد. در طراحی‌های این دفتر، استفاده از نور طبیعی، فضاهای باز و شفاف، و مواد طبیعی مانند چوب، سنگ و فلز به‌طور برجسته‌ای مشاهده می‌شود. علاوه بر این، معماری‌های این دفتر به گونه‌ای طراحی می‌شوند که در طول زمان تغییر کرده و به تدریج با محیط خود تطابق یابند، از این رو تاثیرات محیطی و زیبایی‌شناسی در طول زمان، بخشی از فرآیند طراحی و اجرا محسوب می‌شوند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها توجه به مفاهیم پایداری و حفظ محیط زیست است. در اکثر پروژه‌های این دفتر، استفاده از فناوری‌های نوین و سازگار با محیط زیست به‌طور گسترده‌ای مشاهده می‌شود. از جمله این فناوری‌ها می‌توان به استفاده از پنل‌های خورشیدی، سیستم‌های جمع‌آوری آب باران، و طراحی‌هایی که به بهینه‌سازی مصرف انرژی کمک می‌کنند، اشاره کرد. این رویکرد پایداری نه تنها در طراحی‌های مسکونی بلکه در پروژه‌های تجاری و فرهنگی نیز مشاهده می‌شود. هدف این است که معماری بتواند در عین زیبایی و عملکرد، به حفظ منابع طبیعی کمک کرده و تاثیرات منفی بر محیط زیست را به حداقل برساند. این دفتر معماری طی سال‌ها پروژه‌های متعددی را در سراسر ژاپن و جهان طراحی کرده است. این پروژه‌ها به‌ویژه در زمینه طراحی خانه‌های مسکونی، فضاهای فرهنگی و عمومی، و ساختمان‌های تجاری به شهرت رسیده‌اند. در ادامه، به برخی از پروژه‌های برجسته این دفتر اشاره خواهیم کرد:

یکی از معروف‌ترین پروژه‌های این دفتر، خانه‌ی آخر هفته آماکوسا است. این خانه که در منطقه‌ای ساحلی و زیبا در جنوب ژاپن واقع شده، طراحی شده تا فضایی آرامش‌بخش و ارتباطی نزدیک با طبیعت فراهم آورد. استفاده از چوب به‌عنوان متریال اصلی، پنجره‌های بزرگ که نور طبیعی را به داخل خانه می‌آورند، و طراحی باز و شفاف، همگی به ایجاد فضایی کمک می‌کنند که ساکنان بتوانند به راحتی از زیبایی‌های طبیعی اطراف خود لذت ببرند. این پروژه نه تنها به لحاظ زیبایی‌شناسی و عملکردی موفق بوده بلکه در زمینه‌ی پایداری نیز استانداردهای بالایی را رعایت کرده است.

پروژه‌ی خانه‌ی بهاری یکی دیگر از پروژه‌های برجسته این دفتر است که با توجه به نورپردازی و جریان طبیعی هوا طراحی شده است. در این خانه، توجه ویژه‌ای به ایجاد ارتباط میان فضاهای داخلی و خارجی صورت گرفته است. طراحی متقارن و استفاده از متریال‌های طبیعی همچون چوب، فضای گرم و دلنشینی ایجاد کرده که در عین مدرن بودن، حس خانه‌ای سنتی و آرامش‌بخش را به بازدیدکنندگان می‌دهد. در این پروژه، سعی کرده‌اند تا فضای کاری مدرن و کارآمدی را ایجاد کنند که در عین حال با شرایط اقلیمی خاص منطقه‌ی اوکیناوا، سازگار باشد. طراحی این ساختمان به‌گونه‌ای است که علاوه بر کارایی بالا، از لحاظ زیبایی‌شناسی نیز در هماهنگی کامل با محیط اطراف قرار دارد.

یکی از پروژه‌های فرهنگی این دفتر، مرکز فرهنگی شیزوکا است. این مرکز به‌عنوان فضایی عمومی طراحی شده که به‌طور خاص به نیازهای فرهنگی و اجتماعی منطقه پاسخ می‌دهد. طراحی این پروژه به گونه‌ای است که فضاهای داخلی و خارجی به‌طور یکپارچه با هم ترکیب شده‌اند و به بازدیدکنندگان احساس نزدیکی با طبیعت و محیط زیست اطراف می‌دهند.

همچنین، آثار این دفتر در مجلات و نشریات معماری معتبر جهانی به چاپ رسیده‌اند و بسیاری از معماران جوان از این دفتر به‌عنوان الگویی برای خلق آثار خود الهام گرفته‌اند. با توجه به فلسفه‌ی طراحی منحصر به فرد این دفتر و توجه به جزییات و هماهنگی با محیط زیست، می‌توان گفت که ماتسویاما و همکاران یکی از تاثیرگذارترین دفاتر معماری معاصر در سطح جهانی به شمار می‌آید. این دفتر معماری، با رویکردی نوآورانه و احترام به اصول سنتی معماری ژاپن، آثار برجسته‌ای خلق کرده است که نه تنها در زمینه طراحی زیبایی‌شناختی موفق بوده‌اند بلکه از نظر پایداری و هماهنگی با طبیعت نیز استانداردهای بالایی را رعایت کرده‌اند. این دفتر با استفاده از مواد طبیعی، طراحی‌های باز و شفاف، و تکنیک‌های پایدار، فضایی می‌آفریند که هم برای ساکنان آن و هم برای محیط اطراف، ارزشمند و مفید است. آثار این دفتر نمونه‌ای عالی از این است که چگونه می‌توان در دنیای مدرن با طبیعت و محیط زیست هم‌زیستی کرد.

خانه‌ی آخر هفته آماکوسا (Amakusa Weekend House)، نمونه‌ای برجسته از هنر معماری معاصر ژاپن است. این پروژه نه تنها بر ایجاد یک فضای آرامش‌بخش برای استراحت در کنار طبیعت تاکید دارد، بلکه چگونگی تعامل و هم‌زیستی با محیط پیرامون را به زیبایی به نمایش می‌گذارد. این خانه‌ در منطقه‌ی آماکوسا واقع در استان کامو، در جنوب غربی ژاپن قرار دارد. این پروژه یک خانه‌ی آخر هفته است که برای خانواده‌ای طراحی شده که قصد دارند در اوقات فراغت خود از فضای طبیعی و مناظر خیره‌کننده‌ی منطقه بهره‌برداری کنند. منطقه‌ی آماکوسا به دلیل ویژگی‌های طبیعی منحصر به فرد خود، شامل جزایر متعدد، سواحل زیبا و مناظر دریایی، مقصدی ایده‌آل برای استراحت است. معماران این پروژه با توجه به این ویژگی‌ها، خانه‌ای طراحی کرده‌اند که هم با طبیعت اطراف هم‌زیستی می‌کند و هم نیازهای مدرن ساکنین را برآورده می‌سازد. هدف اصلی این طراحی، ایجاد فضایی برای استراحت و تجدید انرژی است که در عین حال با احترام به سنت‌های معماری ژاپن و طبیعت منطقه ساخته شده باشد. در طراحی این خانه‌، معماران بر مفهومی از «هم‌زیستی با طبیعت» تاکید دارند. این خانه با استفاده از المان‌هایی چون نور طبیعی، تهویه مناسب، و مواد محلی، محیطی فراهم می‌آورد که نه تنها با طبیعت ارتباط دارد، بلکه آن را به درون خود دعوت می‌کند. فلسفه‌ی طراحی در اینجا به گونه‌ای است که خانه نه تنها در معرض زیبایی‌های طبیعی قرار دارد بلکه خود نیز بخشی از آن زیبایی‌ها می‌شود. یکی از نکات برجسته در طراحی این خانه، استفاده از فضای باز و شفاف است. پنجره‌های بزرگ و بازشوهای فراوان، این امکان را فراهم می‌آورد که ساکنان بتوانند به راحتی از چشم‌اندازهای زیبا و متنوع منطقه بهره‌مند شوند. در واقع، خانه به گونه‌ای طراحی شده که به ساکنین این حس را القا کند که هم‌زمان در داخل و خارج از خانه قرار دارند. این خانه‌ به طور هوشمندانه‌ای فضاهای داخلی و خارجی را ترکیب کرده است. در طراحی این خانه، از فضای باز به بهترین نحو استفاده شده است و هر کدام از بخش‌ها و اتاق‌ها به نحوی سازمان‌دهی شده‌اند که بتوانند از بیشترین بهره‌وری در ارتباط با فضای طبیعی اطراف برخوردار شوند. اتاق‌های نشیمن و پذیرایی خانه دارای پنجره‌های عریض و رو به بیرون هستند که به ساکنان این امکان را می‌دهد تا در هر لحظه از روز از مناظر زیبای اطراف لذت ببرند. این طراحی، فضای داخلی را به گونه‌ای باز و پیوسته با محیط خارجی می‌سازد. همچنین در اتاق‌ها، از کمترین دیوارها و جداسازی‌ها استفاده شده است تا فضای وسیع‌تری ایجاد شود و جریان هوا به راحتی در خانه جریان یابد. استفاده از مواد طبیعی و محلی یکی از ویژگی‌های مهم طراحی این خانه است. در ساخت این پروژه، از چوب به عنوان متریال اصلی استفاده شده است. چوب در معماری ژاپن به عنوان یکی از مواد سنتی و پرارزش شناخته می‌شود و ماتسویاما و همکاران با استفاده از این ماده، سعی کرده‌اند تا ارتباط نزدیک‌تری بین فضای داخلی خانه و طبیعت برقرار کنند. چوب نه تنها به فضا گرما و راحتی می‌بخشد بلکه به لحاظ زیباشناختی نیز به زیبایی طراحی کمک کرده است. علاوه بر چوب، مواد دیگری چون شیشه، فلز و سنگ نیز در طراحی خانه استفاده شده‌اند که هرکدام نقش خاص خود را در ایجاد تعادل و هماهنگی میان طبیعت و معماری ایفا می‌کنند. شیشه‌های بزرگ باعث می‌شوند که فضای داخلی با محیط بیرونی پیوسته باشد، در حالی که استفاده از سنگ و فلز در بخش‌هایی از خانه، طراحی مدرن و صنعتی به فضا می‌بخشد.

یکی از عناصر کلیدی در طراحی خانه‌ی آماکوسا، نورپردازی است. معماران این پروژه به دقت توجه کرده‌اند که چگونه نور طبیعی می‌تواند فضا را تغییر دهد و تجربه‌ی زندگی در خانه را بهبود بخشد. پنجره‌های بزرگ در دیوارهای بیرونی خانه اجازه می‌دهند که نور طبیعی به راحتی وارد خانه شود و فضاهای داخلی را روشن کند. همچنین، در شب‌ها، سیستم نورپردازی داخلی به گونه‌ای طراحی شده است که محیطی نرم و آرام را ایجاد کند و فضایی دلنشین و راحت برای استراحت فراهم آورد. نکته‌ی جالب این است که خانه به گونه‌ای طراحی شده که با تغییرات فصلی و زمانی، نور و سایه در فضاها تغییر می‌کند و این امر باعث ایجاد تجربه‌های جدید و جالب در طول روز می‌شود. در این خانه، نور تنها به عنوان ابزاری برای روشنایی عمل نمی‌کند، بلکه به بخشی از طراحی معماری تبدیل شده است. یکی از ویژگی‌های دیگر، توجه به مفاهیم پایداری و حفظ محیط زیست است. این خانه به گونه‌ای طراحی شده که حداقل تاثیر منفی را بر محیط زیست بگذارد. از جمله تدابیر پایداری می‌توان به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، بهینه‌سازی مصرف انرژی، و استفاده از مواد بومی و محلی اشاره کرد. این رویکرد نه تنها در راستای حفظ طبیعت و منابع طبیعی است بلکه به ساکنان این امکان را می‌دهد که با استفاده از تکنولوژی‌های پایدار، تجربه‌ای مثبت و مسئولانه از زندگی در طبیعت داشته باشند. در معماری ژاپن، همواره بر ارتباط نزدیک و هماهنگ با طبیعت تاکید شده است و این موضوع در خانه‌ی آماکوسا نیز به وضوح مشاهده می‌شود. استفاده از مواد طبیعی، طراحی فضاهای باز و شفاف، و ایجاد ارتباط پیوسته با فضای بیرون، همگی از ویژگی‌هایی هستند که در معماری ژاپنی سنتی نیز دیده می‌شوند. در عین حال، ماتسویاما و همکاران در طراحی این خانه از رویکردهای مدرن و نوآورانه نیز بهره برده‌اند. این ترکیب سنت و مدرنیته باعث شده است که این خانه‌ نه تنها به عنوان یک فضای استراحت، بلکه به عنوان یک اثر معماری برجسته در دوران معاصر شناخته شود. این طراحی در نهایت نشان می‌دهد که چگونه معماری می‌تواند به عنوان یک زبان ارتباطی میان انسان و طبیعت عمل کند و فضاهایی ایجاد کند که در آن‌ها انسان‌ها و محیط زیست به شکلی هم‌زمان و هماهنگ زندگی کنند.

Amakusa weekend House, Matsuyama Architects and Associates

In a private and remote property in Japan’s Amakusa City, Kumamoto Prefecture, sits a striking single-storey sanctuary designed by Matsuyama Architects and Associates. The residence is a tale of two sides. The front-facing side to the street is one that speaks of pure minimalism with a large expansive concrete facade. There is no-nonsense about the architecture; just a simple and serene geometric entrance to the building with a light scattering of plants to make it feel a little more welcoming. As you enter the residence and make your way through the long stretches of concrete walls and wooden floors, you reach the other side where you’re met with large floor-to-ceiling windows in the living space and the master bedroom that guide your eyes to spectacular views of the sea beyond. At the rear of the building there is a small and tidy garden area with a patio that appears as a seamless extension to the house, where you can sit and relax without a care in the world. Although the highlight of this weekend house is undoubtedly the bathroom view to be experienced during a sunset. Now that is bliss.