Khoram Villa, Masoud Malkouti
Cafe Ketab Saye, Hamed Ahaki

کافه-رستوران لولو اثر سید محمدرضا امامیان شیرازی

اثر راه یافته به مرحله‌ی داوری چهارمین جایزه ساختمان سال ایران

زمانی که این پروژه به دفتر ما معرفی گردید؛ کافه ای دنج به سبک مدرن که با کاربری تجاری درجداره غربی ملکی  مسکونی در ترازهمکف آن، مشغول به فعالیت بود. ساکنین  تصرف مسکونی، تابعیت کشوری دیگر را داشته و به شکل محدود در ایران حضور داشتند و صاحب کافه، خواستار باز طراحی وتوسعه واحد استیجاری خود بود. پروژه مورد نظر درموقعیت مکانی مناسب با دسترسی و دید و منظر مطلوب در شهر مشهد؛ در حاشیه بلوار خیام جنوبی و در مقابل کال خیام(مسیل) واقع بود. با توجه به منظر مطلوب و مسیر پرتردد پیاده؛  کارفرما، خواستار آن بودکه بخشی از فضای مجاور کال را، بعنوان فضای نیمه باز تابستانی،  طراحی وبه کافه-رستوران شخصی خود اختصاص دهد و در همین راستا،  توجه هرچه بیشتر رهگذران پیاده و سواره را بسوی خود جلب نموده و ازآن فضا، بعنوان فضایی عمومی و متفاوت درشهر،  بهره برده ومنجر به تعاملات اجتماعی بیشتر شهروندان گردد.  کارفرما با در نظرگرفتن فضای نیمه باز (با متراژ حدوداً 40 مترمربع)، جهت ارائه خدمات  بهتر وگسترده تر، اقدام به گرفتن مجوز این فضای شهری، از شهرداری منطقه نمود، تا بدین ترتیب تجربه حضور در فضایی باکیفیت به لحاظ حسی را برای شهروندان عادی و مشتریان خود به ارمغان آورد و  علاوه برآن؛ این فضا، بتواندپاسخ گوی نیازهای عملکردی، اجتماعی و فرهنگی مخاطبین باشد.

در طراحی این فضای نیمه باز در دل شهر، که اولین گام در طراحی پروژه بود؛ با استفاده ازسازه فلزی جهت  استحکام و سقف چوبی جهت جلوگیری از شدت جریان باد و باران، این فضای نیمه مسقف تابستانی شکل گرفت.  قابل به ذکر است؛ در بخش‌هایی از این سازه به منظور حفظ درختان و پوشش گیاهی موجود در سایت، تغییر در فرم ریتمیک سازه صورت گرفت.  علاوه برآنچه ذکر شد؛ شفافیت هرچه بیشتر بناو نمایش عملکرد اصلی آن، اولویت دیگری بود تا فعالیت های درونی پروژه و نیز بطور جز فرآیندآماده سازی، پخت و سرو غذا برای مشتریان کافه – رستوران، قابل مشاهده باشد و اما با توجه به خواسته‌های کارفرما، متراژکاربری فعلی (حدوداً  معادل 74.5 مترمربع در تراز همکف )، پاسخ گوی نیازهای عنوان شده نبود. در این راستا؛  با ایده افزودن بخشی از تراس واحد مسکونی قدیمی در طبقه اول ( مساحت حدودا ً83 متر مربع ) به کاربری تجاری، ادامه فرآیند توسعه طرح آغاز گردید.

روند شکل گیری حجم نهایی:

1- سایت  و حجم اولیه/ ارتباط کاربری مسکونی با تجاری در تراز همکف و نحوه تعامل فضای نیمه مسقف تابستانی با کافه-رستوران

2- اجرای سازه فلزی فضای تابستانی در مجاورکال و حذف الحاقات اضافی نمای قبلی

3-  حجم الحاق شده به واحد تجاری و مسقف نمودن بخشی از تراس بام(همسایه) /حجم الحاق شده  به بنا در امتدادجداره شیشه ای در طبقه همکف، نمایشی از فرم L  است و کمپوزیسیون  نهایی، تداعی کننده حرف لام در اول اسم لولو است

4-   استفاده از المان های عمودی ریتمیک از جنس ورق گالوانیزه  بعنوان فریم شیشه ها و پوشاندن  برخی ستون های سازه ای/  ارتباط بصری مخاطبین پروژه با مناظراطراف و کمک به هم پیوندی هرچه بیشتر بنا با محیط پیرامون  بواسطه جداره های تمام شیشه در نما/ هماهنگی ریتم المان های عمودی  در نمای اصلی  با المان های عمودی سقف و نمای فضای تابستانی، به منظور  ایجاد یکپارچگی در فضای درون و بیرون

 5- اضافه نمودن فریم های مشبک عمودی فلزی درضلع جنوبی نما به منظور تعدیل نور و  کنترل دید به حیاط همسایه در بخش جنوب غربی پروژه

  پس از بازدید از سایت و برداشت اولیه، بهترین مکان برای ایجاد ارتباط عمودی میان دو تراز همکف و اول، در جداره اصلی بنا جانمایی شد؛ تا  علاوه بر حداکثر بهره وری از فضا در دو تراز، مخاطب دراولین برخورد با پروژه، به خوانش بهتری از فضا دست یابد. با توجه به ساختار قدیمی ملک و وجود دیوار های عریض باربر در جداره ها و از طرفی خواسته کارفرما مبنی بر شفافیت فضا، تصمیم بر آن شد تا با  اجرای سازه جدید در بخشی ازسقف و جداره ها بتوان از صلبیت بنا کاست. از طرفی با توجه به ضخامت زیاد جداره های اصلی ملک، بتوان فضای گم شده در جداره هارا به فضای مفید موردنیاز بازگرداند.

 این تغییرات مستلزم برپایی سازه جدید بود که علاوه بر تحمل بار اضافه شده در تراز اول، کمترین آسیب را به ملک همسایه وارد نماید. بنابراین با طرح تخریب جداره های اصلی 50 سانتی متری، به متراژ مفید تراز همکف، افزوده شد. از این رو،  فضای بیشتری به عملکرد آماده سازی و پخت و پز در تراز همکف اختصاص یافت و با درمعرض دید قراردادن فضای پخت وپز،  فضای آشپزخانه رستوران، به شکل خطی ونیمه باز قرار گرفت. بدین ترتیب؛ بخش های دیگر از فضای تراز همکف به جایگاه نشستن(سالن خطی) و خدمات(سرویس بهداشتی) و پشتیبانی موردنیاز(انبار) اختصاص یافت و اما سالن غذاخوری اصلی،  فضای سرو، اتاق مدیریت و فضای سن به تراز اول انتقال یافت و با تعبیه بالابرخدماتی، امکان خدمات دهی از فضای آشپزخانه اصلی به طبقه اول(فضای آماده سازی) امکان پذیر شد.

استفاده از تراس واحد مسکونی بعنوان فضای الحاقی به پروژه، مستلزم استحکام بخشی سازه سقف و کاهش بار مرده ساختمان بود، از طرفی برپایی سازه  جدید سقف منجر به  ایجاد ستون‌های نامنظمی در نما  گردید. لذا به منظور زیباسازی نما و ایجاد ریتمی منظم در آن، اقدام به پوشش ستون های سازه ای غیر ریتمیک،توسط ورق فلزی گالوانیزه و ایجاد ستون‌های کاذب در نما صورت شد. از طرفی اجرای جداره شیشه ای درنما، نیازمند قاب هایی برای نگهداری شیشه  بود؛ از این رو المان های عمودی ریتمیک نقش فریم شیشه ها را نیز ایفا نمودند.

بطورکل:

بهره گیری از جداره های شیشه ای شفاف در سقف و بدنه ها در طبقه اول، منجر به ارتباط  بیشتر بصری و تعامل با محیط و طبیعت اطراف می گردد(فضای سبز حاشیه  بلوار خیام در مجاورت کال واقع در جبهه غربی و دید به باغ آستان قدس در جبهه جنوبی).

– در بخش هایی از سقف  تراز اول، شیشه عایق حرارتی، بکار رفته است که علاوه بر ممانعت از تبادل حرارتی میان دو فضای درون و بیرون، باعث نورگیری بیشتر فضا و بالابردن کیفیت فضایی می گردد.

– تعبیه شیشه های گیوتین در جداره جنوبی پروژه( بازشوهای کشویی اتومات)،  امکان تهویه  طبیعی فضا را فراهم می آورد، اگرچه که به منظور تهویه اصلی فضا در این پروژه، از تأسیسات هواساز بهره گرفته شده است.

– با تعریف فریم های فلزی مشبک بروی جداره خارجی شیشه های نما با  استفاده از طرحی مدولاربه نام پروژه(لولو) در جبهه جنوب غرب وغرب، سعی برآن شد تا نور ورودی به فضا را تعدیل و بازی زیبایی از نور و سایه در ساعاتی از روز در فضا ایجاد نمود و تا حدودی از دید نامطلوب به حیاط ملک مسکونی واقع در جبهه جنوبی بنا جلوگیری نمود.

– علاوه برفریم های مشبک، سعی شده تا با استفاده ازبرچسب هایی با طرح پترن نام پروژه نیز، حریم بصری ملک مسکونی را بیشتر رعایت کرد.

– در شب، بواسطه شفایت پروژه و نورپردازی داخلی؛ فعالیت های درونی پروژه از حاشیه بلوار خیام، قابل مشاهده است.این شفافیت، به آیکونیک شدن پروژه کمک می نماید و با جلب توجه ناظران سواره و پیاده، به دعوت کنندگی هرچه بیشتر پروژه کمک می کند؛ اگرچه که استفاده از دو متریال شیشه دربخش الحاق شده و آلومینیوم مشکی(کامپوزیت ) بعنوان پوسته ای بر نمای واحد همسایگی،  با تضاد در رنگ، صلبیت و شفافیت، سنگینی و سبکی، منجر به ایجاد کنتراست بصری و افزایش فراخوانی در نگاه مخاطبین شده است و استفاده  از حجم صلب خالص مکعب با رنگ مشکی در کنار جداره شیشه ای، حس تعادل و ثبات را به مخاطب القا می کند.

اهداف پروژه مطابق با خواسته های کارفرما:

-ایجاد تغییرات اساسی در حجم و نمای پروژه با ایجاد کمترین آسیب به حجم، عملکرد و نورگیری واحد مسکونی همسایه

– کیفیت بخشی فضاهایی کافه-رستوران با ایجاد شفافیت بیشتر فضا و توجه به نیازهای گوناگون (حسی، اجتماعی، فرهنگی) مخاطبین و ایجاد فضایی انسان محور

-توجه به تکنولوژی ساخت و بهره گیری از مصالح مدرن روز

– خلق معماری پویا و شفاف که  صحنه ای برای نمایش فعالیت های درونی خود باشد

– دقت در طراحی جزییات و استفاده از فرم L شکل والگوی مدولار برگرفته شده از نام رسمی پروژه(در حجم، فریم های مشبک ،نرده،قفسه،پایه میز و سایر مبلمان و دتایل های موجود در فضا)

اهداف پروژه مطابق با خواسته های کارفرما:

-ایجاد تغییرات اساسی در حجم و نمای پروژه با ایجاد کمترین آسیب به حجم، عملکرد و نورگیری واحد مسکونی همسایه

– کیفیت بخشی فضاهایی کافه-رستوران با ایجاد شفافیت بیشتر فضا و توجه به نیازهای گوناگون (حسی، اجتماعی، فرهنگی) مخاطبین و ایجاد فضایی انسان محور

-توجه به تکنولوژی ساخت و بهره گیری از مصالح مدرن روز

– خلق معماری پویا و شفاف که  صحنه ای برای نمایش فعالیت های درونی خود باشد

– دقت در طراحی جزییات و استفاده از فرم L شکل والگوی مدولار برگرفته شده از نام رسمی پروژه (حجم، فریم ،نرده،قفسه،پایه میز و سایر مبلمان و دتایل های موجود در فضا)

معماری معاصر ایران: کافه – رستوران

____________________________

نام پروژه عملکرد: کافه لـولـو-کافه
معماران اصلی: سید محمدرضا امامیان شیرازی،
زهرا ذبیحی
همکاران طراحی: بهاره اصفهانی‌زاده
سازه: آقای کشمیری
برق: آقای خیری
مکانیک: آقای حکاک
مساحت زیربنا: 157/5 متر‌مربع-40 متر‌مربع فضای نیمه‌مسقف تابستانی
آدرس پروژه: مشهد، بلوار خیام جنوبی، نبش خیام 7
سال ساخت: دی ماه 1397 تا بهمن ماه 1398
شرکت مشاور: Maze Studio
کارفرما: بازرگانی کارامد
عکاس: سید محمدرضا امامیان شیرازی
سایت: www.Mazestudio.ir
اینستاگرام: m.r.emamian@