پروژه مسکونی باغ نگار اصفهان، اثر پگاه رضایی، (شرکت p&B)

پروژه مسکونی باغ نگار، الهام گرفته از یکی از باغ‌های قدیمی و بزرگ شهر اصفهان به نام باغ نگار یا باغ نگارستان که دارای مساحت بیش از ۸۵ هکتار بوده است و از کوی باغ نگار فعلی بلوار آیینه خانه تا کوی باغ نگار فعلی خیابان میر ادامه داشته است، می‌باشد. پروژه یک سایت کوچک به مساحت ۱۸۷ متر مربع بود و ما می‌خواستیم به گونه‌ای آن باغ مستهلک شده‌ی قدیم اصفهان را با شیوه‌ی جدید در مقیاس کوچک بازسازی و یادآوری نماییم. سایت پروژه شمالی-جنوبی و دارای دو بر در دو کوچه بن‌بست بود. با توجه به خواست کارفرما مبنی بر بزرگ بودن واحدها و با توجه به متراژ کم سایت باید به گونه‌ای پلان معماری پروژه با توجه به ضوابط سخت گیرانه‌ی منطقه شش اصفهان طراحی می‌شد که بیشترین فضا را با کمترین پرت با بیش‌ترین جذب نور داشته باشیم. پلان نهایی با کمترین پرت، شامل پنج واحد به صورت میانگین ۱۳۰ متر مربع مفید ایجاد شد که با توجه به مساحت کل سایت که ۱۸۷ متر بود، مساحت قابل تاملی می‌باشد.
– کارفرما با توجه به نیاز مبرم به فضای بزرگ برای خانه و مهمانی قصد داشت دو طبقه را برای خویش بردارد. در میانه ی راه با توجه به اینکه پروژه دارای زیرزمین و قسمت انباری بود، تصمیم گرفتم که یک طبقه را با استفاده از معماری اصیل ایرانی-اسلامی و فضای گودال باغچه‌های قدیمی در زیرزمین طراحی کنم و انباری‌ها را به پشت بام منتقل کنم. این امر با دو چالش بزرگ روبه رو شد زیرا مشکل فاضلاب و از آن مهمتر مشکل نور این واحد، آن‌را ممکن بود ناکارآمد جلوه دهد. در طراحی خویش سعی کردم که یک فضای گودال باغچه حدفاصل انتهای پارکینگ به سمت زیرزمین ایجاد کنم تا کمی نور را به داخل زیرزمین هدایت کنم. در ترفندی دیگر در دیواره‌ی جنوبی پروژه با توجه به وجود نور خوب از سمت جنوب تصمیم گرفتم با استفاده از ایجاد شکاف میان دیوار و احداث پنجره‌هایی، نور را از دیوار جنوبی گرفته و به سمت زیرزمین بکشانم. برای این کار با استفاده از طرح‌های گره چینی سنتی اصفهان ولی با استفاده از یک متریال جدید به نام ترکیب کانفولیت و پودر سنگ که قابلیت بسیار بالایی در مقایسه با فلز، چوب، کامپوزیت و … داشت برای اولین بار در ایران در نمای این پنجره‌ها و نمای ساختمان آن‌ها را تولید و اجرا نماییم. وجود گره‌چینی‌ها باعث می‌شد نور جنوب از داخل دیوار به صورت زیبایی شکننده شود و به سمت زیرزمین هدایت شود. این امر را با استفاده از یک شیار در روی دیوار و قرارگیری بسیار آسان گره‌چینی ها (-توسط حتی خود کارفرما-) اجرا کردیم. در میان گره چینی این دیوارها نیز، برای دید زیبای بصری، شیشه‌های نشکن و چند رنگ طراحی کردیم و ساختیم که در فضای ما بین گره‌چینی‌ها به صورت کشویی پایین خواهند آمد و می‌توان آنها را همچون گره‌چینی‌ها در فصول مختلف برداشت یا گذاشت. این قسمت به گونه‌ای طراحی گردید که حتی اگر کارفرما سالیان بعد نیز خواست متریال دیگری جایگزین آنها بکند به راحتی این امر صورت پذیرد. دیوار جنوبی را تا ارتفاع 2.6 متری اجرا کردیم که نور مستقیم نیز از بالا به زیر زمین هدایت شود و بدین گونه مشکل نور این واحد که ۳۶۰ سانتی متر زیر سطح زمین قراردارد حل گردید. مشکل فاضلاب این طبقه را نیز با سپتیک تانک حل نمودیم. طبقه زیرزمین با گودال باغچه یا حیاط خویش دارای باکس‌های گل، درخت و آبنما می‌باشد و این طبقه را یک طبقه خنک در فصول گرم و یک طبقه ییلاقی برای سکونت کارفرما تبدیل خواهد کرد که ممکن است کمترین احتیاجی به سیستم سرمایش در فصول گرم نیز نخواهد. تمام درها و پنجره‌های طبقه زیرزمین به سمت حیاط نیز به صورت یک تکه و بدون هیچ جرزی از کف تا سقف کار شدند که حداکثر کشش نور را داشته باشیم.
– برای طراحی نمای شمالی و جنوبی پروژه با توجه به مطالعات ما، سعی کردیم مستقیم به سراغ اقلیم اصفهان و خانه‌های قدیم این شهر برویم. نکته‌ی جالب معماری خانه‌های قدیم اصفهان، معماری درونگرای آن‌ها بود زیرا آن‌ها نمی‌خواستند تفاوتی میان زندگی اشراف و مردم عادی در بیرون از خانه‌ها مشاهده شود. اکثر آن خانه‌ها را که بررسی کنیم، درمی‌یابیم که نمای آن‌ها بسیار ساده و یک‌دست بوده و تفاوتی میان خانه ثروتمند و افراد متوسط مشاهده نمی‌شده است و این تفاوت در قسمت داخلی خانه و تزیینات خاص داخلی آن برجسته می‌گردیده است. ما با استفاده از این کانسپت سعی کردیم نمای پروژه را در هر دو قسمت شمال و جنوب، ساده، دارای حس گرم و سنتی کار کنیم که هزینه‌ی زیادی نیز در آن نشود اما در درون خانه یک معماری لوکس و مدرن ارائه دهیم. نکته‌ی برجسته‌ی باغ نگار، دیدگاه عامه و ناظران از بیرون از پروژه می‌باشد که آن‌ها به دلیل اینکه هیچ‌گاه نمی‌توانند به درون خانه بیایند، همیشه با خود از این خانه به عنوان یک خانه با نمای سنتی و متناسب با اقلیم و ساده یاد خواهند کرد، در صورتی که در درون پروژه یک معماری باشکوه و گرانقیمتی از سنگ‌های گران قیمت مرمر و متریال‌های گران طراحی داخلی وجود دارد و این دقیقا همان چیزی بود که من می‌خواستم با استفاده از خانه‌های قدیم اصفهان، آنرا به نوعی زنده کنم.
– در طبقه چهارم پروژه در نمای شمالی با توجه به ضوابط شهری مجبور به پخ در نما بودیم که این محدودیت زمینه‌ساز یک برجستگی در طراحی این پروژه گردید. ما این محدودیت پخ را که کل نمای شمالی طبقه چهارم را تحت‌الشعاع قرار می‌داد را با استفاده از شیشه‌های دوبل و لمینت شده به صورت زاویه ۴۵ درجه نما کردیم. این کار باعث شد به علت قرارگیری دو اتاق و آشپزخانه در این قسمت، علاوه بر نداشتن دیدی از ساختمان‌های رو به رو به درون خانه، بدون محدودیت یک نمای زیبای آسمان را بدون هیچ دیدی از هیچ ساختمانی داشته باشیم که در طراحی، تخت‌خواب در این قسمت طراحی گردید و شب‌ها آسمان بالای سر تخت خواب مالکین این دو اتاق زیبا خواهد بود.
– در طراحی سقف واحدها نیز با الهام از برگ درختان، سعی شد با استفاده از صفحات کشسان، به گونه‌ای آن‌ها را یادآوری و احیا نمود.
– نکته‌ی دیگری که همیشه در معماری ایران کمتر بدان پرداخته شده است، عدم توجه به پارکینگ به عنوان یک بستر بکر برای پویاسازی در معماری ساختمان می‌باشد. ما در طراحی، طبقه همکف را برای پارکینگ واحدها در نظر گرفتیم و دیوارهای داخلی پارکینگ را با باکس‌های متعدد گل طراحی کردیم تا هم دود ناشی از آنها را بگیرد و هم باتوجه به وجود شبکه‌های مجعف جان پناه حدفاصل پارکینگ و گودال باغچه زیرزمین و گل‌آرایی آنها، یک زیبایی خاص به این فضا داده باشیم زیرا بنده معتقد هستم پارکینگ می‌تواند یک فضای بکر برای استراحت کوتاه و لحظه‌ای باشد و خیلی‌ها به دلیل مشکلات کاری و عصبانیت ناشی از آن، زمانی که به خانه می‌آیند مستقیم به سراغ واحد خود می روند و آن اعصاب خورد شده خویش را به خانواده منتقل می‌کنند و این امر باعث می‌شود افراد اگر در پارکینگی زیبا و صمیمی باشند لحظه‌ای درنگ و مکث کرده و سپس بعد از آرام شدن به سراغ واحد خویش بروند.
– برای قسمت جان‌پناه پارکینگ و حیاط زیرزمین با استفاده از آجرهای مستحکم و ایجاد یک شبکه‌ی تیرآهن در زیر سطح و جوش دادن میلگردها به آنها و رد کردن آجرها از درون آنها، هم به آن زیبایی بخشیدیم هم یک جان پناه مقاوم‌تر از نرده‌های استیل و … بدست آوردیم.
در این پروژه سعی کردیم ضمن پاسخ دادن به تضادهای میان مدرنیسم و سنت که غالبا در یک کادر نمی‌گنجند، آن‌ها را بدون اینکه بخواهند خللی در ساختارهای همدیگر داشته باشند در کنار هم بیاوریم و هم به نوعی اقلیم را ازآن خود کرده باشیم هم مدرنیسم را.

معماری معاصر ایران :مسکونی

_____________________________            

نام پروژه: مسکونی باغ نگار اصفهان
عملکرد: مسکونی
معماران اصلی: پگاه رضایی
کارفرما: بخش خصوصی
همکاران طراحی: برسیپا احمدی، پریسا خیامی
تهیه نقشه های فاز 2: برسیپا احمدی، پریسا خیامی
آدرس پروژه: اصفهان، خیابان میر، کوچه ملک، بن بست باغ نگار
طول جغرافیایی: 51.68255227
عرض جغرافیایی: 32.63214340
مساحت/زیربنا: 820 متر مربع
جزئیات طبقات و کاربری آنها: چهار طبقه، پنج واحده
طراحی و دکوراسیون داخلی: شرکت P&b
مشاوران و اجرای نورپردازی: شرکت P&b
اجرای پروژه: شرکت P&b ، برسیپا احمدی
نوع سازه: بتنی
نوع تأسیسات: اسپیلیت و چیلر
سرپرست کارگاه: برسیپا احمدی
نظارت پروژه: شرکت P&b
تاریخ طراحی: پاییز 1393
تاریخ شروع ساخت: پاییز 1393
تاریخ پایان ساخت: زمستان 1396
عکاسی پروژه: مهناز سیف ، پیام نصیری ، برسیپا احمدی
مشاور رسانه‌ای: برسیپا احمدی
مشاور هنری: مهناز سیف
مشاور مبانی فکری: برسیپا احمدی
مشاور گرافیک: برسیپا احمدی، مهناز سیف
بودجه‌ی کل: 30 میلیارد ریال
جوایز کسب شده توسط پروژه:
1) برنده بیست و ششمین دوره جایزه جامعه جهانی معماری در سال 2017
2) انتشار در وبسایت معماری جهان