میدان هفت باغ علوی کرمان (مجموعهی میدان آسمان اول) اثر گروه معماری صباغ و همکاران
در طرح مجموعهی میدان آسمان اول، موارد زیر مورد نظر بودهاند که به عنوان مبانی و اصول، مورد توجه قرار گرفتهاند.
توجه کالبدی به معماری ایرانی از طریق توجه به مفاهیم زیر:
1- سلسلهمراتب عملکردی فضایی
2- توجه به مفهوم باغ ایرانی
3- توجه به مفهوم گودالباغچه
4- استفاده از محور تقارن، آب و فضای سبز
5- استفاده از مفهوم کوشک و چهارطاقی
6- اهمیت عناصر محیطی و اقلیمی و شاخصهای معماری شهر
سلسلهمراتب فضایی در باغ ایرانی: همانطور که عرفا برای طی طریق عرفان مراتبی قائل هستند و از قول شیخ عطار نقل شده که «هفت وادی در ره است»، این مفاهیم، زمینهی مناسبی جهت ارتباط ذهنی و فضایی مخلوقات است. هفت وادی عرفان به تعریف شیخ عطار عبارتند از: طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت، فقر و فنا. تأثیرگیری از این هفت وادی در تمام هنرها صورت پذیرفته است؛ هم در شعر و موسیقی و هم در معماری دینی این سرزمین. همانطور که عرفا مراتبی را جهت سلوک قائلند که با طلب آغاز میشود و با فقر و فنا پایان میپذیرد، این سلسلهمراتب در وادی معماری میتواند به فضاهای عملکردی اطلاق شود. در معماری مساجد این فضاها کاملاً قابل درک و انطباق هستند. فضاهایی مثل جلوخان، دروازه، هشتی، دالان، صحن، گنبدخانه و محراب قابل تطبیق با هفت وادی عرفان میباشند. ترکیب هر فضا با سلسهمراتب خود و نحوهی وصل آن به فضای عمومی جاری، تنظیم زندگی آن است. از دید معماری، هر عملکردی میتواند مبانی خود را داشته باشد و در ترکیببندی، با تنظیماتی به فضای شهری متصل گردد. این سلسهمراتب به لحاظ ذهنی، حضور مخاطب را رنگ و بوی ایرانی میدهد و آمادگی ذهنی او را برای حضور و حس نقاط عطف پروژه به معنای واقعی برمیانگیزد.
در این پروژه، ضمن تأکید بر فناوری امروزی و استفاده از مصالح روز دنیا به لحاظ کالبدی، حفظ اصول و مبانی معماری ایرانی با استخراج جوهر آن از مفاهیم معماری، به ویژه مفهوم سلسلهمراتب، در دستور کار قرار گرفته است. نحوهی ورود به فضاها، تأکید بر استفاده از فضاهای باز و نیمهباز و تلطیف کاربریهای مجاور و استفاده از نقطهی عطف و محور تقارن جهت تقویت حس وحدت و جهتیابی، مخاطب را کاملاً در مقیاس فضا قرار میدهد. تعریف نوین فضا با تأکید بر شفافیت و امتزاج فضای بیرونی و داخلی در طراحی مجموعه مورد نظر قرار گرفته است. از مفهوم کوشک، جهت ایجاد نقطهی عطف استفاده شده و در خلق المانها و تزئینات نیز، سعی شده از مفاهیم معنوی تزئینات ایرانی در ترکیبات مدرن استفاده شود. از کاربندیهای بناهای ایرانی، گنبد گنجعلیخان و کاربندیهای گنجعلیخان و همچنین در خلق هندسهی باغهای ایرانی، به ویژه باغ ماهان، به صورت مفهومی استفاده شده است. در حیاط تجاری، ضمن استفاده از مفاهیم گودالباغچه و ترکیب آن با فضای میدان، از تزئینات خاصی جهت هویتبخشی به فضاها استفاده گردیده است. فضاهای سبز و آبنماها یادآور آرامش حیاطها و لطافت باغسازی ایرانی هستند.
در مکانیابی کاربریها، محیط اقامتی با فیلتر احجام میانی، کاملاً از محیط شهری فاصله گرفته است و با جهتگیری به سمت باغهای ارزشمند اطراف، دید و منظر زیبا و محیطی آرام و دنج را معرفی میکند. به عبارت دیگر، تأکید بر شرایط فوق، در شکلگیری و جهتگیری واحدهای اقامتی مؤثر بوده است. فلسفهی باغ ایرانی مبتنی بر جریان آب، ردیف درختان و محور تقارن میباشد، به ویژه عمارت سردر و عمارت کوشک یا چهارطاقی که در انتهای محور قرار گرفته است، به نوعی نمایانگر نقطهی عطف باغ ایرانی و مفهوم غایی آن است. باغ ایرانی تصویری از بهشت است که در زمین عرضه میگردد، پس این تصویر قابل فهم برای مخاطب میباشد و استناد به آن میتواند مفاهیم والایی را به فضا بیفزاید.
معماری معاصر ایران : شهرسازی و طراحی منظر
__________________________________________________
نام پروژه: میدان هفت باغ علوی کرمان (مجموعهی میدان آسمان اول)
تیم طراحی: گروه معماری صباغ و همکاران
محل پروژه: کرمان، محور گردشگری هفتباغ علوی
سطح زیربنا: 10 هکتار
تاریخ اجرا: 1393
پست الکترونیک: hosseinsabagh_irrey@yahoo.com