مـوزهی هـنرهای معـاصر شـیـراز
آلوار آلتو با باز طراحی محسن نطنج
دعوت از آلوار آلتو در سال 1348 برای ساخت موزهی هنرهای معاصر شیراز
موزه هنرهای معاصر شیراز در امتداد رخدادهای فرهنگی دههی چهل شمسی در شیراز مکانیابی شد و بر پایه گفتگوی تمدنها و برای تجسم بخشیدن به این انتقال فرهنگی-که زمانی ایران به دلیل ساختار ژئوپولتیکش عهدهدارش بود- از آخرین بازمانده پدران مدرن، آلوار آلتو در سال 1348 شمسی دعوت به عمل آمد تا موزه هنرهای معاصر شیراز را طراحی کند. موزه هنرهای مدرن شیراز بر این سیاست استوار بود که بتواند دریچهای برای هنر مدرن شرق و شناساندن آن به کشورهای غربی را فراهم کند از سوی دیگر باب گفتگو را با کشورهای غرب عالم فراهم کند.
حضور آلتو در ایران سال 1348 مقارن با 1969 میلادی
حضور آلتو در ایران همراه با مطالعه بافت زندگی و ساختار محیطی شیراز میشود، او مبنای طراحی خود را بر سه عنصر استوار میکند:
الف) معماری و ساخت اجتماعی شیراز ب) باغات شیراز ج) آسمان شیراز
بازگشت آلتو به فنلاند و طراحی پروژه تا سال 1972 میلادی
پس از بازگشت آلتو به فنلاند میانه سالهای 1972-1969 اوج بحرانهای سیاسی، اجتماعی و زمانه زایش پست مدرنیته به گونهای آشکار در طراحی آلتو برای موزه هنرهای معاصر شیراز متبلور میشود، از همین روی پروژه موزه هنرهای معاصر شیراز را به حق میتوان وصیت نامه هنری آلتو نامید.
مرگ آلتو و تقارن با انقلاب شکوهمند اسلامی ایران
مرگ آلتو و مسائل حقوقی آن مقارن شد با انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و سایت پروژه که در پهنه مدرن شیراز در مجاورت دانشگاه شیراز مکانیابی شده بود، که پس از انقلاب به دست فراموشی سپرده شد و به منازل مسکونی اختصاص پیدا کرد.
مطرح شدن پروژه توسط مهندس محسن نطنج 1386
اوایل دهه هشتاد شمسی و با قوت گرفتن نام شیراز بهعنوان پایتخت فرهنگی ایران نیاز به فضاهای نمایشگاهی و موزه، هر روز و هر چه بیشتر احساس میشد، بنابراین مباحثی مطرح و تلاشهایی انجام شد تا اینکه در حاشیهی نشستی در باب “هنر پست مدرن و تاثیر آن بر هنر ایران و تدقیق آن در هنر شیراز” به سال1386و به دعوت از سوی استاد خضری مدیر و مسئول گالری سبز در شیراز توسط مهندس محسن نطنج طراحی پروژه موزه هنرهای مدرن شیراز توسط آلوار آلتو مطرح و کلید باز تعریف پروژه خورده شد. (این مسئله قبلا در محافل دانشگاهی توسط ایشان مطرح شده بود.)
پیشنهاد احیای پروژه موزه هنرهای مدرن شیراز در حاشیه پروژه تخت زر زمستان 1392
زمستان 1392پیشنهاد احیای موزه هنرهای مدرن شیراز بهعنوان بخشی از پروژه پیشنهادی پارک جنگلی زرقان تحت عنوان تخت زر مطرح شد و در استانداری فارس به سمع و نظر مسئولین وقت رسید.
باله دریاچه قو
چرا باله دریاچه قو هر سال اجرا میشود؟
هر سال خوانشی جدید از این باله در دنیا اجرا میشود، این خوانشها هر بار اثر جدیدی ارائه میکنند که شاید برای عموم همان باله باشند، اما هر سال اثر جدیدی خلق میشود که خوانش رهبر ارکستر، طراح باله موجب تولید اثر هنری میشود. پروژه موزه هنرهای معاصر شیراز اثر آلوار آلتو معمار شهیر فنلاندی میانه سالهای ۱۹۶۸ تا سالهای ۱۹۷۲ در ابتدای شکلگیری مفاهیم پست مدرن، بر اساس ساخت و بوم شهری شیراز شکل گرفته است. باغات شیراز، آسمان آبی و شیراز؛ اثری ناتمام که شهر، مردمش به مرور زمان تغییر میکند و اثر معماری نیز تغییر میکند.
باز تعریف پروژه موزه بر اساس کانسپت آلتو به مانند باله دریاچه قو هر بار که از سوی معمار به آن فکر میشود خلق میگردد، به عبارتی حتی اگر به طور کامل و نعل به نعل هم ساخته شود عنصر زمان و تغییر نگاه عموم مردم منجر به خلق اثر جدیدی خواهد شد. همانند حاضر آمادههای مارسل دوشان که تنها با نوشتن نام چشمه تبدیل به اثری هنری میشود.
آلتو در تعاریف خود از موزه تاکید زیادی بر باغات شیراز دارد، تغییر سایت پروژه و مکانیابی جدید پروژه موجبات ثبت باغات شیراز بهعنوان منظر فرهنگی و جزئی از پروژه خواهد بود و این تیم طراحی تلاش دارد تا با طراحی باغات و بام باغهای پروژه بهعنوان حد واسط این پروژه با شهر امروز خواهد بود.
نام پروژه ـ عملکرد: موزهی هنرهای معاصر شیراز، فرهنگی
شرکت ـ دفتر طراحی: آتلیه ی معماری نطنج و همکاران
معماران اصلی: آلوار آلتو با باز طراحی محسن نطنج
همکاران طراحی: روزبه گلریز خاتمی، رها بهتویی،
طناز ثابت کیش، محدثه فرقانی، زرتشت توکل
طراحی و دکوراسیون داخلی: آتلیه ی معماری نطنج و همکاران
نوع سازه: بتنی
آدرس پروژه: تپه ی رصدخانه ی شیراز، سایت پردیس ارم دانشگاه شیراز
مساحت کل ـ زیربنا: 12 هکتار، 20هزار متر مربع
کارفرما: دانشگاه شیراز
تاریخ شروع و پایان بازطراحی: 1394 - 1392