مسابقه طراحی اولیه معماری گلگشت مصلی تهران (عبدالرضا ذکایی، عیسی ذکایی)

مبانی و ایده طراحی

موقعیت پروزه با توجه به نزدیکی به دو مجموعه اراضی عباس آباد (در شمال) و مصلی بزرگ امام خمینی (ره) (در جنوب) حساسیت پروزه را دو چندان می کند.
هماهنگی طرح گلگشت مصلی با وضعیت موجود مصلی امام خمینی و طرح های اجرا شده و در حال اجرا در اراضی عباس آباد ، پیوستگی ویکپارچگی مجموعه را حفظ می کند . همچنین توپوگرافی زمین به همراه نیازها و برنامه مسابقه در حد امکان می تواند این پیوستگی را تقویت و انسجام ببخشد.
جانمایی کاربری ها
آنچه در این پروژه اهمیت خاصی دارد تعریف محوریست که ارتباط بصری و کارکرد دو مجموعه شمالی و جنوبی خود را برقرار کند.
ایجاد یک محور اصلی از شمال به جنوب و تقسیم زمین به دو بخش شرقی و غربی باعث می شود تا تعریف کاربری های اصلی با هدف دسترسی آسان به آنها به راحتی میسر شود.
وضع موجود زمین و نحوه دسترسی اصلی ، موقعیت ورودی و پارکینگ مجموعه و مسیر ارتباطی داخلی مجموعه را تعریف می کند.
به دلیل اهمیت کاربری های اقامتی و پذیرایی (باغ اسکان و باغ ضیافت) ، سعی شده تا جهت سهولت دستیابی به این دو مجموعه ، جانمایی آنها در ضلع شمال غربی زمین (نقطه اوج زمین) و مجاور دسترسی شمالی طراحی گردد.
با توجه به جانمایی فضای پارکینگ و دسترسی شمالی در ضلع شمال و شمال شرقی زمین ، فضای نمایشگاهی (سرپوشیده و سرباز) در مجاورت ورودی و پارکینگ مجموعه و بخش های اداری نمایشگاه نیز مجاور پارکینگ و نمایشگاه می باشد. مجموعه آمفی تئاتر و سالن های همایش , همراستا با دو بخش اسکان و ضیافت در ضلع شرقی محور اصلی ونزدیک به فضای پارکینگ در نظرگرفته شده تا امکان دسترسی مناسبتری داشته باشند.
ساختمان حسینیه در دوطبقه نیز در ادامه محور آمفی تئاتر در ضلع شمال شرقی میدان گلشت وشرق دریاچه مصنوعی قرار داشته و بدلیل عملکرد متناسب بامیدان گلگشت(فضای گردهمایی , برگزاری مراسمها و نیز برگزاری نماز) و ارتباط معنوی آنها با یادمان شهید گمنام وجهت تقویت این ارتباط , همجوار یکدیگر طراحی شده اند. درنتیجه , این سه بخش درزمان برگزاری مراسم های مذهبی واعیاد در کنار هم پذیرای میهمانان خواهند بود.

عنصر آب بعنوان نماد پاکی و خلوص در کلیه فضاهای پروزه دیده شده است.دو دریاچه کم عمق و عمیق در مرکز مجموعه و در ارتباط با یکدیگر که توسط مسیر اصلی تقسیم می شوند علاوه بر تلطیف مجموعه , مکانی است جهت افزایش روحیه شادابی و ایجاد فضای تفریحی بازدید کنندگان . طراحی این دو دریاچه به گونه ای است که امکان استفاده بخش های اسکان وضیافت و بخش میدان دریاچه بطور جداگانه برای میهمانان ویژه وعموم مردم میسر می باشد .بخش دریاچه عمیق با عمق حدود 5/1 متر جهت مجموعه اسکان وضیافت و بخش دریاچه کم عمق با عمق حدود 1 متر جهت قایق سواری بازدیدکنندگان می باشد. جهت زیبایی بیشتر ارتباط دو دریاچه به گونه ای است که آب از دریاچه کم عمق که در سطح بالاتری قراردارد به داخل دریاچه عمیق می ریزد.
آبنمای نواری از ضلع شمال غربی مجموعه (باغ اسکان و ضیافت) از یک منبع آب بعنوان سرچشمه آغاز و پس از گذر از روی دریاچه و مجموعه آمفی تئاتر از دامنه شرقی مجموعه به سمت یادمان شهید گمنام ختم شده و یادمان را در فضای باز و سرسبز ودر مجاور 72 سرو بلند (نماد 72 شهید انقلاب)درآغوش می گیرد.

معماری پروژه

معماری مجموعه برگرفته از معماری ایرانی با حیاط مرکزی و آبنماهای متعدد که با معماری مدرن در آمیخته و فضا و معماری آرامی را در مجموعه معرفی می‌کند.
طرح کلی مجموعه نمایشگاه برگرفته از معماری ایرانی با حیاط و آبنماهای مرکزی, ورودی‌های به سبک ایرانی در یک طبقه و در برخی از فضاها بصورت دوطبقه طراحی شده‌اند. پوشش نهایی بام با نورگیرهای متعدد، معرف نورگیرهای بازارهای ایران قدیم می‌باشد. آرایش فضاهای نمایشگاهی از احجام جدا از هم آغاز و به تدریج در ترکیب با هم، حجم‌های بسته با حیاط مرکزی را ایجاد کرده، حس پذیرش و در آغوش گرفتن میهمانان را ایجاد می‌کند. ضمن اینکه این نوع طراحی هم‌نشینی با محیط اطراف خود را به خوبی معرفی می‌کند.
معماری مجموعه‌های اسکان و ضیافت با ماهیت مرتبط و امکان ارائه خدمات مناسب به میهمانان در کنار یکدیگر و با ایجاد حیاط مرکزی وسیع و فضایی خصوصی و دلنشین، در دو طیقه طراحی شده‌اند. سقف نهایی مجموعه بصورت شکست‌های متعدد بوده تا از ایجاد پشت‌بام‌های رایج و نازیبا جلوگیری و امکان استفاده از انرژی خورشید را با استفاده از صفحات خورشیدی را مهیا کند. حیاط مرکزی شامل فضایی جهت گفتمان، آبنما و سمبل آزادگی و زیبایی بصورت 4 سرو بلند محیطی دلنشینی پدید می‌آورد.
جداره ونمای خارجی دو محموعه شفاف بوده و با طراحی دیوارهای دکوراتیو بصورت یک قاب تابلو با در برگرفتن نقوش قالی مانند خود علاوه بر ایحاد یک فضای تقسیم و بوجود آوردن مسیر پیاده، دید مستقیم را شکسته و نور آفتاب را از فواصل نقوش قالی بطور ملایم به داخل هدایت می‌کند. دیواره‌های دکوراتیو در نقاط ورودی بصورت قوسی میهمانان و بازدیدکنندگان را به اندرونی خود دعوت می‌کنند.
مجموعه آمفی‌تئاتر با طرح قوسی با شکست‌های متعدد در سقف در قالب 4مجموعه کار می‌کند. هر یک از بناهای آمفی‌تئاتر با دو دیواره با نقوش هندسی محافظت و حمایت می‌شوند. آمفی‌تئاتر دارای دو سالن در همکف با یک نیم طبقه جهت افراد ویژه می‌باشد.فضای نشیمن و انتظار باز با نورگیر سقفی در بخش انتهایی قوس فضای نورانی و خوش منظری را ایجاد می‌کند.
ساختمان حسینیه در دو طبقه با حیاط و پیش‌ورودی با آبنمای مرکزی پذیرای عاشقان است. رواق پیرامون حسینیه علاوه بر ایجاد فضای زیبای عبوری و ایجاد سایه فضای معماری زیبایی را پدید می‌آورد.
در طراحی سایر کاربری‌های مجموعه از قبیل اداری–انتظامی-خدمات ایمنی و غیره سعی شده تا با رعایت الگوی معماری سایر کاربری‌ها هماهنگی وتناسب لازم چه از نظر بصری و چه از نظر فرم وحجم بنا هیچگونه گسستگی ایجاد نگردد.

تعریف فضای مجموعه

فضای سبز با هدف حفظ طراوت مجموعه و با ایجاد باغ‌راه‌های متعدد در سرتاسر مجموعه دارای یکپارچگی و پیوستگی بوده و بازدید‌کننده بصورت پیاده قادر است تا براحتی در مجموعه قدم بزند. باغ سلامتی-نشاط و باغ هنر بدون هیچگونه مرزی در مجموعه با یکدیگر و بازدیدکننده در ارتباط بوده، حس یکپارچگی کل طرح را تقویت و معنا می‌بخشد. فضاهای خدماتی و تفریحی مجموعه در کنار باغ‌های سلامتی-نشاط و هنر شامل اسکله قایق سواری در دو بخش کم عمق و نیمه‌عمیق دریاچه و فضاهای مناسب نشیمن می‌باشند.
میدان دریاچه در مرکز مسیر اصلی مجموعه و مجاورت دریاچه با یک سازه فضایی مرتفع و زیبا که با طرح هندسی اسلامی و ایرانی ترکیب شده، محیط باز مناسب و فصل مشترکی است بین کاربری‌های رفاهی–خدماتی در بخش شمالی و کاربری‌های مذهبی و معنوی بخش جنوبی مجموعه.
جنوبی‌ترین نقطه طرح به یادمان 72 شهید و شهید گمنام اختصاص داده شده است. ترکیب یادمان شهید گمنام و 72 سرو شهیدان انقلاب در این بخش که در ارتباط با میدان گلگشت می‌باشد. فضایی روحانی را پدید می‌آورد که در زمان برگزاری مراسم‌های مذهبی و خاص و برپایی نماز جماعت ادای دینی است به شهدا.
موقعیت محل شهدا با توجه به توپوگرافی و عوارض زمین و به جهت ارتباط با مسیر اصلی و میدا گلگشت انتخاب شده که علاوه بر موقعیت مناسب آن ختم تمامی اهداف مجموعه را معرفی می‌کند.
حرکت آب از بخش شمال غربی مجموعه و گذر از کنار تمامی کاربری‌ها و تمرکز در نقطه انتهایی مجموعه و در آغوش کشیدن یادمان شهید گمنام در کنار 72سرو یادبود، خلوص و پاکی فضای مجموعه را تقویت و معنا می‌دهد.

معماری معاصر ایران : فرهنگی، هنری، مذهبی، ورزشی

_____________________________________________             

نام پروژه: مسابقه طراحی اولیه معماری گلگشت مصلی تهران (رتبه چهارم)
عملکرد مجموعه: فرهنگی-مذهبی-اقامتی –ورزشی و تفریحی
طرح معماری کاربری‌ها: عبدالرضا ذکایی، عیسی ذکایی
طراحی محوطه و جانمایی کاربری ها: عیسی ذکایی
کارفرما مصلی امام خمینی(ره) هیئت داوران : دکتر ایرج اعتصام-دکتر حسن بلخاری-دکتر محمدرضا حافظی-دکتر محمود گلابچی و دکتر حامد مظاهریان
آدرس پروژه: اراضی محدود از شمال به بزرگراه همت ، از شرق به چهارباغ ، ازجنوب به بزرگراه رسالت و از غرب به بزرگراه مدرس
مساحت/زیربنا: 480 هزار متر مربع
جزئیات طبقات و کاربری آنها: فضای نمایشگاه و برگزاری مراسم-اقامتی و تفریحی-مذهبی-دریاچه و فضای گردشگری و فضاهای ورزشی و تفریحی
تاریخ طراحی: 1392
مدلینگ سه بعدی کاربری‌ها: سید رضا اطهری
مشاور رسانه‌ای: عیسی ذکایی
مشاور هنری: عبدالرضا ذکایی
مشاور مبانی: فکری عیسی ذکایی
مشاور گرافیک: سیدرضا اطهری-عیسی ذکایی