طرح جامع کرمان
جنبش تهیه‌ی طرح‌های جامع در دهه‌ی 1350 خورشیدی با شهرهای بزرگ، آغاز و به‌تدریج به شهرهای کم‌جمعیت توسعه داده شد. در ادامه به تشریح برخی مطالعات طرح‌های جامع شهری توسط مهندسین مشاور داض به مدیریت کامران دیبا خواهیم پرداخت.
دیبا معتقد است که گرچه در سال‌های اخیر در این شهرها بعد از انقلاب، قراردادهایی با مهندسین مشاور منعقد شده، اما نتایج و اثراتی از آن اصلاً به چشم نمی‌خورد. او با مطالعه‌ی عکس‌های هوایی، مخصوصاً شهر شوشتر نو، هیچ نشانی از یک توسعه‌ی چهل‌ساله‌ی فکرشده نمی‌بیند و به غیر از شبکه‌ی حرکت خودرو، هیچ اثری از ایده‌های شهرسازی نمایان نیست و ضمناً در چهارچوب مقیاس هم شوشتر نو، شهری تقریباً بی‌معنی است. او حتی در مورد طرح جامع اهواز می‌گوید: «عدم هرگونه نظم و توسعه در یک منطقه یا نهاد با سطح فکری بالا، غیرقابل توجیه و غم‌انگیز است.» انسجام فعالیت و وجود یک فرهنگ برنامه‌ریز، هم در مقیاس کوچک مانند طرح جامع یک دانشگاه و هم در مقیاس بزرگ مانند طرح جامعی برای یک شهر، لازم‌الوجود است.
دیبا منحل شدن سازمان برنامه و بودجه در سال‌های اخیر را گامی منفی در پیشرفت پروژه‌های به‌خصوص عمرانی کشور می‌داند و عقیده دارد مادامی که دولت با دقت بیشتری بر پروژه‌ها و برنامه‌های اجرایی خرد و کلان نظارت داشته باشد، تمامی اهداف و برنامه‌های طولانی‌مدت نیز نتیجه‌ی رضایت‌بخشی در پی خواهد داشت.
طرح جامع کرمان در مهرماه 1352 خورشیدی به مهندسین مشاور داض واگذار شد. شهر کرمان از شهرهای تاریخی حاشیه‌ی کویری ایران است و ویژگی اقلیمی آن، آب‌وهوای صحرایی و خشک منطقه می‌باشد و مانند سایر نواحی مشابه ایران، اختلاف حداکثر و حداقل درجه‌ی دمای آن زیاد است.
سابق بر مطالعه‌ی شهر توسط تیم کامران دیبا، هسته‌ی اصلی شهر که در واقع بافت کهن آن بود، از مجموعه‌ی خانه‌ها، محلات، بازار و سایر تجهیزات و تأسیسات شهری تشکیل می‌شد، اما حصار قدیمی در سال 1307 از بین رفت و بافت جدید کرمان گسترش خود را با یک شبکه‌بندی نسبتاً شطرنجی و منظم از سر گرفت. در زمان مطالعه‌ی شهر درخصوص ارائه‌ی طرحی جامع، کرمان حدود 20 کیلومتر مربع مساحت و حدود 110,000 نفر جمعیت داشت.
از اهداف مهم طرح جامعی که پیشنهاد شد، محدود نگه‌داشتن سطح محدوده‌ی شهر و ممانعت بر گسترش بی‌مورد آن و نیز تقویت مرکز قدیمی و بازار بود.
نام پروژه: طرح جامع کرمان اثر کامران دیبا
معمار: کامران دیبا
موقعیت پروژه: کرمان
سال طراحی: 1352
مطالب مرتبط
