تغییر ؛ به راستی تنها چیزی که ثابت است تغییر است… گویی در دنیای ما؛ هیچ وقت، هیچ جیز، به صورت قطعیی به اتمام نمیرسد! چه خوب است با این موضوع کنار بیاییم و راه حلی برای این میل طبیعت پیشنهاد کنیم تا طبیعت نیز در آن سهم هوشمندانه و هدفمند خود را ایفا کند. ساختمان 99% به جهت این تعامل “نا تمام” شد تا انسان ها و شرایط آب و هوایی هم بتوانند به عنوان بخشی از طبیعت بر آن اثر بگذارند.
چالش از آنجا آغاز شد که موضوع سرپناه با همه خصیصه های متغییرش، دچار دگردیسی به ساختاری صلب شد. بستری که به سختی میشود حتی در آن جای مبلمان را تغییر داد ! این اثر تلاش می کند ، هر چند محدود ، با انسان دوباره وارد تعامل دوجانبه شود.ساختمان 99 درصد قابی است که تعاملات کاربران را با معماریش به تصویر می کشد؛ به نوعی نه تنها تلاش میکند تا به کاربرانش آزادی عمل دهد بلکه با محیط اطرافش تعامل محیطی و بصری بر قرار میکند.
ساختمان چند عملکردی 99 درصد در مرحله اول یک بنای مبتنی بر ظوابط و اصول طراحی شهری و متناسب با قوانین مرتبط با کاربری پهنه و جداره شهری پیرامون می باشد. دغدغه این پروژه تعدیل یافته ای از خلق یک نشانه محلی-شهری است با رویکرد محترم شمردن قوانینی که هر چند با سلایق تیم صاحب امتیاز مغایرت دارد و شاید هم نگاهی نوین به یک پروژه با زمینه عادی. با توجه به موقعیت این اثر و مطالعات پایه ای در رابطه با ظوابط حاکم بر این پهنه-محله ؛ اصول و محدودیت هایی در نظر گرفته شد تا به شهر احترام گذاشته شود. در مرحله بعد همزمان با شکل گیری لایه های اساسی طرح ساختمان ، پیرو مطالعاتی که در حال انجام گرفتن بود تصمیم به تبدیل این اثر به یک تابلوی بزرگ شهری از جنس طبیعت گرفته شد تا نه تنها هویتی منحصر به فرد به بنا دهد بلکه با ایجاد چشم اندازی زیبا به کیفیت فضای شهری بیافزاید. جهت ایجاد این تابلوی قابل زیست طرح های متعددی پیشنهاد شد تا به آنجا که بر گرفته از تحقیقات “ما” انتخاب مدول های کشیده ای به عنوان المان های سازنده طرح برگزیده شد تا هم موجبات اجرایی شدن طرح را فراهم آورند و هم با در کنار هم قرار گرفتن شبیه به پازل ، که آرام آرام حل می شود و نقش و نگارش آشکار؛ کمی تنوع و چیدمان به ارمغان آورد. گویی انگار قرار نبود نقش و نگارش هیچ وقت تمام شود … کاربران این بنا در طرح سهیم شدند و به انتخاب آنها احترام گذاشته شد . ساکنان می توانند این لت (مدول) های عمودی طرح را جا به جا کنند تا میزان نور ، دید ، گرمای تابشی و حریم را کنترل کنند و حالا باید راهی ارائه میشد که در تمامی حالت های باز و بسته این پنل های نما، همچنان اثری بهینه در چیدمان و طرح خلق میشد. این برنامه ریزی ها و طرح ها در راستای ایجاد ساختمانی سبز و تا حدی منطبق بر اصول معماری پایدار بوده تا نه تنها با ایجاد الگویی از بافت طبیعی سنگ سعی بر ایجاد زیبایی عمومی کند بلکه با کنترل نور و گرمای تابشی باعث کاهش مصرف انرزی های تجدید نا پذیر میشود.
در تحلیل های انجام گرفته با توجه به دو دسترسی موجود به پروژه و مطالعات امکان سنجی ، مسیر ورودی قسمت اداری و تجاری با توجه به ساعات کار و میزان رفت و آمد از دو جبهه مختلف انتخاب گردید. با توجه به تعداد پارکینگ مورد نیاز و اختلاف سطح 70 سانتی متری میان شمال و جنوب این ملک، بر جنوبی آن که 70 سانتی متر پایین تر می باشد، به عنوان محل ورودی رمپ پارکینگ انتخاب شده تا هم دسترسی بخش اداری را از تراز پارکینگ ممکن سازد هم با کاهش طول رمپ فضای استاندارد پارکینگ های مورد نیاز را تامین نماید. میزان عقب نشینی بنا تابعی ازسطح اشغال بوده و در جهت افزایش وسعت دید عابران برای جداره تجاری پهنه در نظر گرفته شده است.
ساختمان 99 درصد در 8 طبقه تفکیک شده است ؛ دو طبقه پارکینگ و انباری، دو طبقه با کاربری تجاری-خدماتی و 4 طبقه با کاربری اداری-مسکونی که توسط باکس پله و آسانسور واقع در ضلع شمال شرقی به هم ارتباط داده شده اند. پلان طبقات شامل دو اتاق در ضلع شمالی می باشد که بوسیله فضای خدماتی از لابی ورودی و سالن اصلی جدا شده است. این پلان تا جایی باز در نظر گرفته شده است که به صورت بهینه دو داکت تاسیساتی اصلی در ضلع شمال غربی و جنوب شرقی آن به صورت انتظار در نظر گرفته شده است تا در صورت نیاز کاربران بتوانند با کمترین میزان تخریب فضا سازی جدیدی را تجربه کنند. در هر دسترسی ضوابط مربوط به دسترسی معلولین به صورت مجزا از طریق رمپ و جک معلول و نشانه گذاری های بصری مرتفع شده و با توجه به کاربری بخش اداری و گپ فضای دو طبقه تجاری ما بین پارکینگ ها و طبقات اداری از آسانسوری با سرعت بالا و امبینت فضایی روشن استفاه شده و با به کارگیری سیستم گشایش درب (آدو) میزان توقف در آسانسور به حداقل تقلیل یافته. در ورودی اختصاصی بخش اداری؛ فضای لابی به عنوان فضای گذر با به کارگیری پنل های پیش ساخته و چیدمانی جهت دار ( برای ایجاد حس عبور) و سقفی بلند طراحی شده و با توجه به ابعاد و کوتاهی سقف (به علت قرار گیری پنل های تاسیساتی) در لابی هر طبقه از طریق یک جداره آینه و نور مناسب به فضا وسعت بخشیده شده است.
به صورت کلی در یک روند مطالعاتی برای شاپ شدن نقشه های اجرایی بسیاری از ابعاد متناسب با عناصر پیش ساخته و استاندارد های موجود در نظر گرفته شده تا در یک روند بهینه سازی، میزان پرتی عناصربه حد اقل ممکن برسد. طول ابعاد سازه، تاسیسات ، تایل های به کار گرفته شده و حتی پروفیل پنجره ها و … همچنیین سعی شده تا بسیاری از دیتیل های فنی بر اساس ساختار های اتصال خشک و پیش ساخته صورت گیرد تا با کنترل کیفی کارگاهی از سلامت مصالح به کار برده شده اطمینان داشت.
در یک روند صعودی ، اتفاقات نازک کاری پروژه از پایین به بالا تکامل یافته اند. در پارکینگ ها زیبایی های عریان سازه ای، تاسیساتی و عملکردی چشم نوازی میکنند، چنانکه هنوز بخشی از بیرون به درون کشیده شده و در کف با آسفالت خیابان همچنان عجین است. در طبقه تجاری این زیبایی ها به بلوغ رسیده و تاسیسات فضا را سامان دهی و تقسیم بصری کرده اند. در طبقات اداری عملکرد ها تغییر کرده و استاندارد های جدید تری از کیفیت نازک کاری و تقسیمات فضایی پلان باز به چشم می خورد که با محوریت امکان تغییر پرداخته شده اند ( چه در چیدمان فضایی و چه در تعامل با نما و کاربران). در بام و تراس نیز شکوه معماری در خدمت زیبایی قرار گرفته تا با ایجاد فضایی نیمه محصور و سبز جهت استفاده از چشم انداز و منظره شهری کاربران را به آرامش دعوت کند.
پروسه تحقیقات علمی این بنا از سال 94 آغاز گردید. با رویکرد منطبق سازی اگوریتم هایی که به صورت خرد و کلان همچنان دارای هویت هستند؛ چیزی شبیه به الگوهای فرکتالی. این تحقیقات منجر به خلق آثار پیرامونی شد که پیشتر در مجامع تحقیقاتی-طراحی منتشر شدند. ساماندهی نتایج این تحقیقات در قالب مقاله ای تحت عنوان الگوریتم های طبیعی زایشی (2019) نیز منتشر گردیده.
آز آنجایی که حفظ همبستگی دو نمای این اثر از اولویت های انتخاب سنگ بود. کپ مورد نظر از معدن قروه انتخاب و جهت برش و چیدمان (به صورت کواد متچ ) و کد گذاری به سنگ بری ارجاع گردید. چیدمان قطعات، تغییر نقش سنگ را رقم میزد، در حالی که پارامتر عمق در سنگ این موئلفه را تایین می کند. نهایتا موئلفه تغییر نقش را به گونه ای انتخاب کردیم که در دو نما تغییر طرح از پایین به بالا مرکز گرا تر می شود. (لازم به توضیح است روند تولید سنگ بوک مچ با تکنیک انجام شده در این پروژه در ایران ، پروسه ای خلاقانه و با ارزش افزوده در نوع برش و چیدمان قطعات است و از نظر هزینه تولید و مقدار دور ریزی مصالح مقرون به صرفه بوده و تفاوتی با تولید سنگ های ساختمانی ندارد!) انتخاب آجر (جزو محدودیت های مصوب مصالح مورد استفاده از طرف شورای تایید نمای شهرداری مربوطه با ابتر دانستن استفاده از مصالح بتن اکسپوز در این جداره شهری!) با اجرای خشک در حاشیه تابلوی سنگی به عنوان قابی تیره در نظر گرفته شده است تا از بیرون موضوع تابلو را محدود به حریم نمای ساختمان کند و تمرکز موضوعی ایجاد کند و از درون امکان چیدمان عناصر داخلی را فراهم آورد (در حالتی از چیدمان های پلان باز ممکن : فضای مورد نیاز برای کابینت آشپز خانه خطی). با بهره گیری از تناسبات پنل های سنگی-سرامیکی در لایه زیرین که شامل پنجره ها و فضای میان طبقاتی می باشد از پنجره هایی قدی با ارتفاع 180 سانتی متر و باز شو های متناوب استفاده شده و آجر های نما به صورت ایستاده و هم بند (با ایجاد گرافیک عمودی بصری با راستای پنجره ها و لت های سنگی هارمونی پیدا کنند) فضای میان طبقه ای را پر کرده اند. فرم و جانمایی پنجره ها به گونه ای می باشد که دسترسی به نمای سنگی را در حد امکان ساده کرده تا باز و بسته شدن و نگهدتری پنل ها با سهولت انجام گیرد. در جهت استفاده از مصالح استاندارد با لمینیت کردن لایه ای سنگ به پرسلان ، وزن قطعات کاهش و مقاومت آنها افزایش پیدا کرد. (به دلیل وجود ترک های پنهان درون سنگ امکان خرد شدن و فروپاشی این مصالح بر اثر نیروهای وارده و لرزش ناشی از حرکت وجود دارد لذا از ساختاری مصنوع و کنترل شده برای کاهش ریسک آسیب دیدگی استفاده گردید) . سپس این کامپوزیت ها بوسیله کلیپس به شاسی فلزی آکاردئونی اسکوپ شده و با اعمال چسب های پایه پلی اورتانی ساختمانی اتصال شیمیاییه الاستیک برای ضربه گیری و افزایش چسبندگی این مکانیزم تقویت شده است. تکنولوژی و دانش و مصالح استفاده شده در این پروژه کاملا ایرانی بوده و نتیجه تلاش و تحقیق تیم صاحب امتیاز این اثر می باشد که منجر به اجرای بزرگترین نمای سنگی بوک مچ متحرک در دنیا تا به امروز شده.
“شاید بتوان رسالت این پروژه را فراتر از نتیجه اش (ساختمان 99%) ، نتایجی دانست که در مسیر تحققش به آنها رسیده و دانش طراحی و ساخت را به اندازه موضوعات خودش یک قدم به جلو برده است.”

معماری معاصر ایران : اداری، تجاری، مسکونی         

_________________________________________    

نام پروژه: ساختمان 99%
عملکرد: تجاری، اداری/مسکونی
معمار اصلی: علی ذوالفقاری
کارفرما: علی ذوالفقاری
همکاران طراحی: حسین مقامی، مهیار جلالی، نوید شکروی، محمد خدابنده لو، پانیذ فرخ سیر، سارا داوودی، آیلار اردوئی، آرزو حیدری، پگاه حیدری، هومن جلالی
تهیه نقشه های فاز 2: تیم طراحی
آدرس پروژه: تهران، بالا تر از سید خندان، خیابان خواجه عبدالله انصاری، پلاک 99 ، ساختمان 99%
طول جغرافیایی: 51.451958
عرض جغرافیایی: 35.745173
مساحت/زیربنا: 1500 متر مربع
جزئیات طبقات و کاربری آنها: دو طبقه پارکینگ در 1- و 2- / همکف تجاری به صورت دو طبقه / 4 طبقه با کاربری اداری یا مسکونی
طراحی و دکوراسیون داخلی: به صورت پلان باز با چیدمان عناصر پرتابل معماری و تقسیم فضایی از طریق سقف / پلان سیال با امکان دسترسی به 2 شفت تاسیساتی جهت کاربری ترکیبی مسکونی-اداری
مشاوران و اجرای نورپردازی: تیم طراحی
اجرای پروژه: علی ذوالفقاری
طراحی سازه: لاهیج سوله
اجرای سازه: لاهیج سوله
نوع سازه: اسکلت فلزی با پیچ و مهره و سقف عرشه فولادی
طراحی تأسیسات: حمید شاملو
سرپرست کارگاه: علی ذوالفقاری، هومن جلالی
نظارت پروژه: اسدالله عباسی
تاریخ طراحی: 1394
تاریخ شروع ساخت: 1394
تاریخ پایان ساخت: 1397
عکاسی پروژه: علی ذوالفقاری، آیلار اردوئی
بودجه‌ی کل: 80.000.000.000 ریال