خانه ی پرامینِید
طراحی از کوئیچی کیمورا / فرم
عکاس: تاکومی اوتا، کی ناکاجیما
شیگا، ژاپن، 2013
نوشته‌ی رضا نجفیان و آناهیتا وزیرنظامی

Promenade House
Designed by Kouichi Kimura / FORM
Photographs: Takumi Ota, Kei Nakajima
Shiga, Japan, 2013

هر معماری ممکن است در زندگی حرفه‌ای خود فرصت انجام یک پروژه با محدودیت‌های خاص و منحصر‌به‌فرد را پیدا کند. این محدودیت‌ها می‌توانند مواردی از قبیل وضعیت سازه‌ی موجود با شکلی خاص، شرایط اقلیمی منحصر‌به‌فرد، درخواست‌های عجیب کارفرما، محدودیت‌های ساخت یا زمینی با ابعاد نامتعارف باشند. هرکس می‌تواند به نوبه‌ی خود طرحی ارائه دهد اما قابلیت تبدیل این محدودیت ها به فرصت‌های استثنائی در طراحی است که معمار را از غیرمعمار متمایز می‌کند.
یکی از پروژه های موفق در این زمینه، خانه ی پرامینِید (به معنای خانه ی گردش) است که به سال 2013 توسط گروه معماری کوئیچی کیمورا / فرم طراحی شد. زمین این پروژه دارای ابعادی چالش برانگیز با طول 35 متر و عرض 4 متر بود که در نهایت، ساختمانی با طول 27 متر و عرض 7/2 متر ( با تناسب 10 به 1) برای سکونت یک زوج جوان و فرزند خردسال‌شان در آنجا طراحی شد.
راهروی بلند و باریک کشیده‌شده در سرتاسر خانه، نقش مهم‌ترین عنصر طراحی را بازی می‌کند. این راهرو که از ابتدای ورود، فرم خطی آن تا انتهای خانه امتداد می‌یابد، از آشپزخانه و غذاخوری عبور کرده و به اتاق کاری که با چند پله در سطحی بالاتر طراحی شده منتهی می‌شود. به علاوه، این راهرو در بدو ورود با پلکانی در طبقه‌ی اول خانه ادامه پیدا می‌کند و از آنجا به صورت دو راهرو به دو سر خانه کشیده می‌شود که یکی به سمت حمام و بالکن در ضلع جنوبی و دیگری در امتداد مجموعه‌ی اتاق‌ها در سمت دیگر پیش می‌رود. این پیوستگیِ میان فضاهای داخلی همین‌جا پایان نیافته و با نردبانی که از طریق یک پل به اتاق والدین وصل شده، به صورت یک سیرکولاسیون چرخشی (loop) درمی‌آید. همان‌طور که خود معمار نیز تأکید می‌کند، راه‌رفتن در این راهرو مانند گردشی است که عناصر و فضاها در آن یکی پس از دیگری ظاهر شده و کشف می‌شوند.
یکی از کیفیت‌های بسیار مهمی که معمار آن را فراموش نکرده، اثر نور و بازی با سایه‌هاست که به‌سادگی در طراحی بازشوهای کنار راهرو مشهود است. این بازشوهای کوچک که در منتهاالیه مفصل دیوار و کف قرار گرفته‌اند، با ایجاد روزنه‌ای از نور، چشم را به صورت ناخودآگاه در راستای راهرو به سمت اتاق کارِ غرق در نور در ضلع شمالی سوق می‌دهند. طوق زردرنگ در قاب دور پنجره‌ها، بر کیفیت نور وارده به فضای داخلی اثر گذاشته و گرمابخش پس‌زمینه‌ی سفید و خنثای بتنی محیط خانه شده است؛ به علاوه استفاده از رنگ آبی فیروزه‌ای در تقابل با نور در طبقه‌ی بالا نیز تأثیرات روانی مثبتی ایجاد کرده است. کیمورا از روی ‌عمد دو جداره‌ی شمالی و جنوبی داخلی ساختمان را به این رنگ درآورده تا کشیدگی شکل خانه را برجسته‌تر کند.
از راهکارهای ویژه‌ی معمار در طراحی داخلی این پروژه، استفاده‌ی حداقل از دیوار و جداکننده‌های صلب است. در عوض، برای جداسازی و مرزبندی فضاها از پرده‌های بلند نیمه‌شفاف استفاده شده است. این راهکار در عین سبک‌سازی بصری و انعطاف فضایی، باعث پخش عادلانه‌ی نور در سایر فضاهای داخلی شده است. همان طور که در اغلب کارهای کیمورا می‌بینیم، وی با ایجاد سطوح مختلف در کف و سقف، تنوع فضایی جالبی را پدید آورده که گویی کشف رمز و راز آن هیچ‌گاه پایان نمی‌گیرد.
کماکان اشاراتی به معماری سنتی ژاپنی که بر محوریت حرکت افقی عناصر تأکید دارد نیز در این ساختمان دیده می‌شود اما این اثر به طرز هنرمندانه‌ای شکلی مدرن به خود گرفته است. در نتیجه معمار از تمامی این محدودیت‌ها به مثابه فرصت سود جسته و ساختمانی ساده و در عین حال غیرمتعارف و منحصربه‌فرد پدید آورده که با جای‌دادن خانواده‌ای در دل خود، از یک مسکن به یک خانه ارتقا یافته است.