ویلا درویشآباد، اثر پویا خزائلی
در توضیح ویلای شهرک دریاچه، مسئله‌ای را مطرح کردم که کاملا به صورتی غیرقابل‌پیشبینی در پروژه اتفاق افتاد. به طور مشخص هرچند در ویلای شهرک دریاچه، آغاز طرح بر مبنای الگوهای معماری ایرانی قرار نداشت اما نتیجه کار پروژه‌ای بود با ردپایی از الگوی حیاط مرکزی در خانه‌های ایرانی که در ترکیبی با مفاهیم ریشه‌های معماری مدرن قرار گرفته بود. شاید علت این امر تمرکز من بر چنین موضوعی در اغلب پروژه‌هایی بود که قبل از این پروژه بر روی آنها کار می‌کردم، همانند پروژه سفارت ایران در ونزوئلا که در دفتر بهرام شیردل بر طراحی آن متمرکز بودم و در هنگام طرح ویلای دریاچه گویی این مسئله به صورت ناخودآگاه در طرح بروز کرده بود! اما حقیقت امر که در نهایت با حضور در فضای ویلای دریاچه آشکار می‌شود به امر دیگری تاکید می‌کند. فضای ویلای شهرک دریاچه برخلاف تمام اینها و ارتباطی که می‌توان میان آن و الگوهای گذشته در معماری ایران یافت، فضایی کاملا مدرنیستی است! و این مسئله‌ای است که با حضور در فضای پروژه ساخته شده و با حس خود درمی‌یابید.
اما من همواره بدنبال فضایی با حس ناب و جدید که از کیفیت‌های فضایی معماری ایرانی سرچشمه گرفته باشد بودم. این چنین بود که در شروع طراحی ویلای درویش آباد از همان ابتدا به سراغ یکی از ناب‌ترین مسائل معماری ایرانی یعنی حضور فضای منفی رفتم. هدف من در طرح این ویلا به صورت مستقیم، در ارتباط قرار دادن این کیفیت حضور فضای منفی در معماری ایرانی با اصول معماری مدرن بود. هدفی که با ساخت ماکت‌های زیادی آنرا جستجو کردم. همانند سایر طرح‌های خود، بخشی از این هدف را به صورت حسی و بخشی را با پیگیری ایده به صورت دیاگرامی مشخص و هر دوبخش را به صورت هم زمان با ساخت ماکت‌های متعدد مورد آزمایش قراردادم تا روزی که مقاله‌ای را برای کارگاه معماری آقاخان در استانبول تهیه کردم. مقاله‌ای که در آن با ترسیم دیاگرامی توضیح می‌دادم که چطور باید یک ساختار دارای کیفیت فضایی معماری ایرانی را با مفاهیم معماری مدرن ترکیب کرد تا طرحی جدید و خلاقانه شکل گیرد. در هنگام ارائه این دیاگرام که ابتدا ربطی به ویلای درویش آباد نداشت، ساخت پروژه ویلای درویش آباد آغاز شده بود و خاک‌برداری زمین برای احداث فونداسیون به اتمام رسیده بود. در همین زمان بود که متوجه شدم این دیاگرام به صورتی بسیار پخته‌تر از دیاگرام‌های سابق که طرح پروژه بر اساس آن شکل گرفته بود مسئله را بیان می‌کند و اینجا بود که پروژه را با تغییراتی بر مبنای این دیاگرام مجددا طراحی کردم و بدین ترتیب طرح پروژه درست در هنگام شروع ساخت تغییر کرد.
شاید بتوانم بگویم که (طرح) ویلای درویش آباد مثل یک جنین مراحل تکامل خود را طی کرد، مراحلی که در تمام مدت ساخت پروژه نیز ادامه داشت. یکی دیگر از این تغییرات که با هدف پیوند زدن عناصر داخلی بنا با سازه صورت گرفت تغییر زاویه این عناصر(عموما درب‌ها و دیوار‌ها) به میزان 45 درجه بود که آنها را دقیقا در جهت تیرهای سقف که در بنا به صورت اکسپوز حضور داشتند قرار می‌داد.
تجربه حاصل از ساخت این پروژه، تجربه‌ای بسیار ارزنده بود، چرا که امروز وقتی در این بنا قرار می‌گیرم تاثیر(حسی) متفاوت این فضا را تجربه می‌کنم. تجربه‌ای که از جنس تجربه کیفیت فضای ایرانی یاد شده در تغییری است که از ترکیب آن با مسئله آزادی فضا (در معماری مدرن) تولید می‌شود. می‌دانم که این توضیحات تنها هنگامی به طور کامل قابل درک هستند که با حضور در فضا به صورت مستقیم بتوان آنها را حس کرد.
در این پروژه برای من چیزی از دست رفته از فرهنگ گذشته ما در پیوند با زندگی امروز زنده گردید و نقطه امیدی شد برای تعریف رمز و رازهایی که امروز از دست می‌روند. پلی برای تعریف ارتباطی دوباره میان عناصر طبیعی و فضای معماری.
معماری معاصر ایران: مسکونی، ویلایی
_______________________________
نام پروژه: ویلای درویشآباد
محلّ اجرا: ایران، مازندران، سرخرود، درویشآباد
کارفرما: نسترن شهبازی اقدم
طراح: پویا خزائلی پارسا
همکار طرّاحی: نسترن شهبازی اقدم
طرّاحی سازه: پیمان خضری
تأسیسات: بردیا دانشزاد مقدّم
اجرا: محمد بختیاری، حسین خزائلی پارسا، علیرضا ساجدی
عکس: محسن جزایری
فیلم: مهرداد عمرانی/ (پرسُناژ: اَران ابراهیمی؛ دستیار: سیاوش واعظ افشار)
مساحت زمین: 400 متر مربّع
مساحت طبقه‌ی اوّل: 120 متر مربّع
مساحت طبقه‌ی دوّم: 107 متر مربّع
شروع ساخت: اردیبهشت 1388
اتمام ساخت: شهریور 1389
