طرح برنده ی جایزه ی پنجم مسابقه ی شار
هوبا طرح (2100)
هومن بالازاده،محسن کاظمیانفرد
معمار: هومن بالازاده
مسئول پروژه: محسن کاظمیانفرد
تیم طراحی: فرنوش آقامیرزا، هدیه بهنام، الهام سیفی آزاد، احسان اسماعیل پور، غفور صمدپور، پرستو مالمیر
مدلسازی3 بعدی:مونا رضویپور
ارائه:مونا رضویپور، امین سلطان پور
در طراحی کانسپت طرح، ما به دنبال راهی بودیم که بتوانیم کیفیت زندگی فضاهای مسکونی را با روش طراحی و سازماندهی فضایی تا حدی بهبود بخشیم. هدف اصلیِ ما در الگوی طراحی فضای مسکونی، ایجاد تهویه‌ی هوایی مناسب، نور کافی در تمامی فضاها و تعبیه‌ی فضای سبز در فضای مسکونی بوده است تا علاوه بر تأمین میزان سطح اِشغال تعریف شده برای پروژه، مزایای مختلفی را به فضای مسکونی بیفزاییم، به گونه‌ای که این مزایا تعریف فضایی خاصی در پروژه داشته باشند.
نقطه‌ی شروع پروژه ایجاد سازماندهی فضایی بلوک‌ها بر اساس دید واحدها، ایجاد بیشترین میزان نورگیری واحدها، حفظ درختان موجودِ سایت در حریم 60% و دسترسی واحدها بود. تلاش ما در روند طراحی، رسیدن به یک الگوی فضایی مناسب بود تا علاوه بر پاسخ‌دهی به نیاز‌های طراحی پروژه، قادر باشیم که پتانسیل‌های دیگری را هم در طراحی خود بگنجانیم.
ایده‌ی فضایی طرح بر مبنای ایجاد ویدهای بزرگی بود که جهت‌گیری آنها بر اساس فضای سبز موجود در سایت تعیین میشد.
هـدف عـملکردی ایـن ویدها ایـجاد گـردش هوایی واحدها، نورگیری، فراهم کردن دید بیشتر و تعریف ورودی و یا حیاط برای واحدهای مسکونی است. محل قرارگیری و جهت‌گیری ویدها در سه محور تعریف شده است که شکل‌گیری دو محور آن با توجه به دید مناسب به درختان موجود در سایت و خارج از سایت می‌باشد و وید سوم تعریف‌کننده‌ی ورودی اصلی مجموعه است و افراد از طریق آن وارد مجموعه‌ی مسکونی می‌شوند.
ما در مرحله‌ی بعدی طراحی به دنبال سازماندهی پلان‌ها و ایجاد یک الگوی فضایی نو در فضاهای داخلی بودیم. یکی از عناصر طراحی واحدها، زون‌های سبز هستند که از داخل ویدها به داخل پلان‌ها کشیده می‌شوند تا بتوانند تعریف فضایی اثر‌گذاری را در فضاهای داخلی ارائه دهند. بخش دیگری که در طراحی واحدها اثرگذار است، فضاهای سبز بیرون‌آمده و مرتبط با واحدها می‌باشد. معماری این بخش به صورت احجام مکعب شکلی است که تعریف‌کننده‌ی درختچه‌هایی با ارتفاع تقریبی 4 متر و تشدید کننده‌ی کیفیت باغ مانند ویدهاست. این احجام، باغ های معلقی را در درون ویدها ایجاد می‌کنند که برای هر واحد مسکونی گویای کیفیت فضایی متفاوتی می‌باشد.
در طراحی پروژه سعی شده تا سازه، پلان‌های واحدهای مسکونی، محوطه و لابی تحت یک سازماندهی مشخص خلق شوند. این سازماندهی به صورت محورهای موازی با یکدیگر به‌وجود آمده که در شکل‌گیری عناصر مختلف تأثیر گذاشته و تمامی عناصر طراحی از همین سازماندهی پیروی می‌کنند؛ ولی در هر قسمت به گونه‌ای متناسب با نیاز طرح شکل گرفته‌اند. مدول بندی حجمی در طبقات به‌صورت لبه‌های متناسب با مدول نما به‌وجود آمده‌اند.
طراحی نمای پروژه نیز بر اساس مدول بندی کلی حجم شکل گرفته و با توجه به میزان نور و کنترل دید از حالت کاملاً بسته به تراکم باز متغیر است. در سازماندهی پلان ها، یک بلوک در میان، مکان اتاق خواب‌ها جا‌به‌جا شده تا افراد مختلف با سلیقه‌های متفاوت بتوانند در واحدها حق انتخاب گسترده‌تری داشته باشند. این مسئله در طراحی نما نیز تأثیر گذاشته و در قسمت‌هایی که اتاق خواب‌ها قرار دارند، گلدان‌هایی متناسب با ایده‌ی کلی پروژه ساخته شده است و در دیتیل اجرایی آنها، مسیر آبیاری از میان سازه‌های چوبی نیز پیش‌بینی شد.
این گلدان‌ها در مقیاس کوچکتر یک فضای سبز فراهم کرده‌اند که برای ساکنین از فضای داخلی نیز قابل دسترسی ست.
نظرات هیئت داوران درباره‌ی طرح 2100:
هیئت داوران بر سر راه‌یابی این طرح به مرحله‌ی دوم داوری گفت‌وگو کردند. نیکبخت درباره‌ی این طرح گفت: «سرعت باد و سرمای آن در این ارتفاع روی فضای سبز اثر می‌گذارد، حتی کاج هم اینجا یخ می‌زند. همچنین نمای چوبی این ساختمان مثل یک بمب است و به لحاظ آتش‌نشانی، استفاده از چوب در این مقیاس اصلاً امنیت ندارد؛ زیرا دور تا دور ساختمان آزاد است. علاوه بر این، خود چوب هم به عنوان مصالح برای نما به این شکل، جای بحث دارد؛ زیرا ماندگاری ندارد و شکل و رنگ آن به‌شدت تغییر می‌کند.»
شافعی: «این قنات اینجا جاری‌ست و قنات بسیار درجه یکی هم هست. منشأ آن در قطعه‌ی بالایی سایت قرار دارد و در این زمین و زمین‌های اطراف، از آن برای آبیاری بسیار خوب استفاده کرده‌اند. این قنات بسیار ویژه است و اگر قطع شود، آب آن زیر ساختمان می‌رود و مشکلات فراوانی ایجاد می‌کند، به همین دلیل حتماً باید جاری بماند؛ ضمن اینکه قنات به خودی خود، یک ارزش است.»
وی همچنین گفت: «پلان‌ها در این طرح بسیار تیپ هستند. به‌علاوه، چرا در زمینی به این خوبی باید یک دیوار به این طول و به ارتفاع 13 طبقه در آن بسته باشد؟ خیلی عجیب است که به چنین چیزی توجه نشده است. این کوچه آنقدر باریک است که همین حالا هم مسئله دارد و اگر قطعات کناری ساخته شوند، حتی اگر عقب نشینی هم محقق شود، با این ورودی‌های سواره و پیاده هیچ اتومبیلی نمی‌تواند در این کوچه پارک کند.»
بذر افکن: «فقط یک یا دو پروژه به این نهر پرداخته‌اند، آن هم فقط در حد مطرح کردن؛ ضمن اینکه در بسیاری از پروژه‌ها مقیاس انسانی در نظر گرفته نشده و همانطور که نما را در پایین کار کرده‌اند، در بالا هم همانطور به نما پرداخته شده است. به نظرم این جزئیات یا مصالحی که استفاده شده، چندان قابل درک نیستند، زیرا اصلاً در آن ارتفاع دیده نمی‌شود. در بعضی پروژه ها نیز به دلیل وجود محور طولی درخت‌ها، شرکت‌کنندگان با تکنیک‌های مختلفی مانند دبل هایت، نیم‌طبقه و یا پلْ مسئله را حل کرده‌اند. بعضی‌ها هم در قسمت زیرین، یک فضای باز شهری ایجاد کرده‌اند تا مردم بتوانند تا حدی وارد فضای پروژه شوند.»
شریفی اظهار داشت: «آنچه در این پروژه‌ها بسیار مهم است و حتماً باید رعایت شود، فضای پارکینگ مهمانان است که حتماً باید از پارکینگ ساکنان ساختمان جدا باشد اما هیچ کدام از شرکت‌کنندگان این مسئله را رعایت نکرده‌اند.»
مرحله ی دوم داوری طرح 2100:
امیری درباره‌ی این طرح گفت: «این پروژه از لحاظ قوانین آتش‌نشانی ایراد دارد. در دیگر موارد نیز اشکالات خیلی ساده‌ای دارد و بسیار هم شلوغ است.»
شافعی: «گمان نمی‌کنم سازه در این پروژه خوب حل شده باشد. ایده‌ای در این پروژه وجود ندارد.»
شریفی: «ایـن پـروژه بـسیار شبـیه ساختمان‌های تعاونی است.»
دانشمیر: «داخل پروژه بهتر از بیرون آن است.»
نیکبخت: «من اگر جای آتش‌نشانی بودم و اگر قرار بود تمام نمای این پروژه چوب باشد، حتماً مانع می‌شدم. نمای این کار چوب است و این یک نقطه‌ضعف محسوب می‌شود. ولی اگر نما تراورتن باشد نیز دیگر رابطه‌ای بین فرم و متریال وجود ندارد. اگر این ساختمان در حد دو یا سه طبقه بود، کانسپت نما می‌توانست خوب باشد اما نمای چوب در 12 طبقه واقعاً وحشتناک است. این نشان می‌دهد که این طراح تا به حال با پروژه‌ای بالاتر از 6 طبقه مواجه نشده است. این پروژه نقطه ضعف‌های زیادی دارد.»
شافعی: «به هر حال این پروژه تا حدی همان چهار حجم جداگانه‌ای را که شما می‌پسندید، انجام داده است. میزان تنوع در بدنه‌ها فوق‌العاده زیاد است؛ کاش در ضلع غربی هم کمی از این تنوع‌ها ایجاد می‌کرد و در دیگر اضلاعش از آن می‌کاست. پلان شرقی به نظر من بیش از حد خرد شده است.»
