ساختمان سام پاسداران، اثر نوید امامی
از اواخر دهه 1990، با تاسیس shopping center و mallها، چهره شهر تهران و سبک زندگی طبقه متوسط، تغییر پیدا کرد. مراکز خرید نوین در کنار مزایایی همچون ارتباط افراد با شهر در مرحله بعد با افزایش ترافیک و رشد آسیبهای شهری به معضلهای محلی بدل شدند.
طراحی سام پاسداران مواجهه با چالش شکلگیری یک پروژه تجـاری در بستـر خیـابانی کم عرض بود که باید ضمن تشویق شهروندان به ارتباط با شهر و تامین خواستههای کارفرما مانند استفاده از حداکثر متراژ تجاری، مانع از بروز ترافیک و ازدحام جمعیت و از بین بردن کیفیتهای شهر میشد.
استراتژی ما، حذف مغازهها و برندها با تغییر برنامهریزی پروژه از ساختمان تجاری به یک دپارتمان استور تخصصی بود. در برنامه جدید، دپارتمان استور ضمن پوشش دادن به کاربریهای محلی مانند جیم، کافه و هایپرمارکت، در کارکرد اصلی خود با شهر وارد تعامل میشد اما این بار مشتریانش تنها برای تامین مجموعه کالاهایی خاص به این مرکز خرید مراجعه میکنند.
در مرحله اول با ترسیم خطی فرضی پروژه را به دو بخش تقسیم کردیم که کنشهای متفاوتی در برابر محیط برایشان تعریف شد. قسمت پایینی این خط فرضی به تعامل محلی اقدام میکرد و قسمت بالایی کلیتی از ارتباط پروژه با شهر را به نمایش میگذارد.
در زیر خط فرضی با فرورفتگی حجم در ورودی اصلی و تقدیم بخشهایی از حجم به خیابان، امکان خلق فضایی برای حضور غیر فعال شهروندان فراهم آمد و لحظههای درنگ عابران بر روی پلههای ورودی، چاشنی منظر خیابان شد. کاستن از حجم در ضلع جنوبی و شکل گیری حیـاط، افراد را به گـردش حـول ساختـمان تشـویق میکنـد. یک سوپرمارکت مدرن با فضایی صمیمی که به پاتوقی محلی بدل شده و تنها برای تامین نیازهای یک محله کار میکند، محصول شکلگیری حیاط ضلع جنوبی است.
از سوی دیگر در قسمت بالایی خط فرضی، باید پروژه با شهر در ارتباط موثری قرار میگرفت تا حضورش در شهر اخلالی در نظر شهروندان ایجاد نکند. از اینرو با پلکانی کردن شکل گیری حجم به ایجاد تراسها و پوشاندن تاسیسات بر روی بام اقدام کردیم و خط آسمان خیابان کم عرض پاسداران را به گونه ای شکل دادیم که از طرف عابران ملموس باشد.
و در مرحله ی بعدکلیت پروژه را با افزایش خوانایی ساختمان در بستر خیابان، به عنوان یک نشانهی شهری تعریف کردیم که «تصویر ذهنیِ» شهروندان را از خیابان میسازد. قرارگیری سایت پروژه در محل تمایل خیابان به سمت شرق، امکان استفاده از منظر جنوب غربی شهر را از طریق ترسیم قابی یونیک و شفاف فراهم آورد و جانمایی سیرکولاسیون عمودی در نماها، تداعیگر ارتباط و هم زمانی ِگذر عابران شهری با تکاپوی حاضرینِ پروژه میباشد، به نحوی که حرکت داخل ادامهی حضور در خیابان تصور شود. در نمـای غـربی با بهرهگیری از پوسـتهای نواری قابهای باریک و عمودی برای کنترل نور غربی ایجاد کردیم که امتداد افقی و کشیده همان پوسته در نمای جنوبی طبقات امکان استفاده از نور بیشتر را فراهم آورد.
تغییر برنامهریزی مجتمع تجاری به دپارتمان استوری اختصاصی، پروژه را در خیابان به سوژهی شهریِ مورد اعتماد تبدیل کرد که در داخلِ بنا، شهر در پس زمینهی کالا و برندها قرار گرفت و در خارج با حذف مغازهها، کل بنا به مثابه ویترینی مفهومی در نظر گرفته شد که برند را در دل خود مستتر کردهاست و کل پروژه این بار به عنوان یک برند خود را به محیط عرضه کرد.
معماری معاصر ایران : تفریحی تجاری
_________________________________________
نام پروژه: ساختمان سام پاسداران
عملکرد: تجاری
معماران اصلی: نوید امامی
همکاران طراحی: سعید سوری، آرش رضایی زادگان، سیما رحیمیان، فاطمه رستمی، مینو پور رحمت، حامد احمدی، بهروز صمدی، شقایق دانشمند،گل افروز اعلانور،نسترن لاجوردی، پریسا حمیدی، یاسمین یراقیآدرس پروژه
آدرس: تهران، پاسداران،گلستان پنجم
مساحت/زیربنا: 15000مترمربع
اجرای پروژه: محمد قائمی،رضا معتضدی
طراحی سازه: وحید قراخانی(گروه مهندسین باستان پل)
طراحی تأسیسات: نینا عموشاهی، هوفر اسماعیلی
نظارت پروژه: دفتر معماری رازان
تاریخ طراحی: 1392
تاریخ شروع ساخت: 1393
تاریخ پایان ساخت: 1397
عکاسی پروژه: دید استودیو
جوایز کسب شده توسط پروژه: 1) فینالیست جایزه معمار خاورمیانه 2018