کاسـا اِکوئیـس
معماری از معماران بارکلی و کْروسه
متن از راُل اِی. بَرِنیـش
کانیـه‌تِه، پـرو، 2003

Casa Equis

Architecture by Barclay and Crousse Architecture
Text by Raul A. Barreneche
Cañete, Peru, 2003

سَنـدرا بارکلی و ژان‌ پی‌یِر کروسه، معماران مستقر در پاریس، سه خانه در لا اِسکوندیدا (La Escondida) طّراحی کرده‌اند که در مجموعه‌ی اقامتگاه‌های ساحلی دنج و بی‌سروصدای نزدیک شهر کانیه‌تِه، در 137 کیلومتری لیما، پایتخت پرو، محصور شده‌. طرّاحی هر سه بنا پاسخی‌ست به موقعیّت طبیعی مکانِ احداث آن که هلالی‌ست در شیبی تُند و صخره‌های شنی مُشرف به اقیانوس. آخرین خانه یعنی «کاسا اِکوئیس»، ایده‌های طرّاحان در تلفیق معماری و چشم‌انداز طبیعی و فضای داخلی و خارجی را به پیچیده‌ترین شکل به نمایش گذاشته است.
شهر کانیـه‌ته در صحرای آتاکاما، در جنوب پرو و شمال شیلی و در یکی از خشکترین مناطق روی کره‌ی زمین واقع شده است. چشم‌انداز طبیعی منطقه کاملاً خشک و بی‌هیچ پوشش گیاهی‌ست و به همین علّت تمامی رسوم و آداب ساختمان‌سازی در بیابان را به چالش می‌کشد. به‌ندرت گیاهی را می‌توان یافت؛ و شکل و بافت تپّه‌های بیابانی، فوق‌العادّه همسان بوده و به همین سبب هر سازه‌ای که عملاً بر چنین سطحی بنا شود به عنوان پدیده‌ای مصنوع دست انسان از کیلومترها کاملاً توجّه را به خود جلب می‌کند و به چشم می‌آید. ژان‌ پی‌یِر کروسه اینجا را «خلأ مطلق» می‌نامد. چنین اقلیم سرسختی فوایدی هم دارد، و آن اینکه باران عملاً پدیده‌ای ناشناخته است و رطوبت وجود خارجی ندارد، و در نتیجه زندگی در فضای خارجی فوق‌العادّه ساده و راحت خواهد بود. مهمترین نیازهایی که از نظر طرّاحان باید پاسخ گفته شود یکی تدارک سایه‌ی کافی و مناسب در برابر آفتاب سوزان استوایی حاکم بر منطقه است، و دیگری حصول اطمینان از پایدار بودن سازه‌ها از منظر لرزه‌شناسی در برابر زلزله‌های احتمالی.

بارکلی و کروسه به این نتیجه رسیدند که بهترین شیوه‌ی کاستن از حجم و مقیاس عظیم بیابان، انتزاع است. الهام‌بخش آنها اُلگوهای بافت سنّتی پرویی و خرابه‌هایی از دوران پیش از اینکاها نزدیک پاچاکاماک، شهری بر یال‌تپّه‌ها و متعلّق به 200 سال پیش از میلاد، بوده است. آنها فضاهای مورد نیاز برای کاسا اکوئیس را از شیب یال‌تپّه‌ها تراشیده و نماهای خارجی را تا حدِّ ممکن خنثا و محو در نظر گرفتند، تا خانه در چشم‌انداز شکننده‌ی منطقه، خیلی «بیرون نزند». بارکلی پالت رنگیِ هوشمندانه‌ای را از سنگهای آجری‌رنگ محلّی در نظر گرفت و با رنگ‌آمیزی سازه‌های بتُنی به رنگ اُخرا یا خام رها کردن آنها، معماری بنا را به‌گونه‌ای نمایاند که گویی به اینجا تعلّق دارد. ایده‌ی راهروها و فضاهای مسکونی روباز خانه از حیاطهای روباز رانچوهای [= خانه‌ی مزرعه] اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم نشئت گرفته است. بخش اعظم این خانه‌های ییلاقی نئوکلاسیک که در امتداد سواحل صخره‌ای لیما گسترده‌اند، پس از زلزله‌ی ویرانگر دهه‌ی 40 میلادی متروکه شدند. امّا با وجود هندسی و متقارن بودن طرح رانچوها، فضای معماری کاسا اکوئیس، آشکارا «مدرن» به حساب می‌آید. فضا، سیّال است و از اتاقی به اتاق دیگر و از درون به بیرون جریان می‌یابد.
اگـر با مـاشین به خــانه برسید، بعد از پارک کردن وارد ساختمانی دوطبقه می‌شوید که خانه‌ای به مساحت 2/167 متر مربّع بر بالاترین سطح آن واقع است. ورودی از میان حیاطی با کف‌پوش چوبی می‌گذرد که با یک سقف بتُنی حجم‌دار منظره‌ی هیجان‌انگیزی از اقیانوس آرام را قاب گرفته است. آشپزخانه، حیاط پذیرایی، اتاقهای نشیمن و ناهارخوری در طبقه‌ی فوقانی واقعند، و تراسی که لبه‌ی آن بر کناره‌ی استخر همپوشانی دارد به دریا مشرف است. یک راه‌پلّه‌ی بتُنیِ طویل از حیاط ورودی به دو اتاق کودک مجهّز به تخت خواب‌های دیواری دوبل، یک اتاق میهمان با تراسی مشرف به اقیانوس و یک سوییت اصلی به همراه یک تراس اختصاصی مشرف به اقیانوس، منتهی می‌شود. یک سرسرای غارمانند روباز که با تیغه‌های چوبی تراس مافوق خود پوشیده شده، اتاق خوابهای کودکان و بزرگسالان را از یکدیگر جدا کرده است. اشعه‌ی آفتاب از میان تیغه‌ها فرود می‌آیند و نوارهایی از نور بر کف بتُنی، که با توده‌ی سنگریزه‌های درشت‌دانه‌ی بتُن تلفیق شده، تشکیل می‌شود.
درون و بیرون ساختمان به طرق متعدّدی به یکدیگر وصل می‌شوند. بارکلی و کروسه تا حدِّ امکان از در و دیوار صرف نظر کرده‌اند، تا گردش هوا بین اجزاء به‌راحتی انجام شود. دیواره‌ای متشکّل از درهای کشویی شیشه‌ای بین اتاق نشیمن/ پذیرایی و تراس بزرگ طبقه‌ی بالا، مرزهای بین فضاهای داخلی و خارجی را حذف کرده؛ جریان درون به بیرون پیوسته است، و انسجام بین دو محیط با دیواری بتُنی و صورتی‌رنگ حفظ شده است. شبکه‌ای شبیه به تور زمین تنیس، سایبانی بادگیر و کم‌هزینه پدید آورده که بر آنچه را که طرّاحان بنا «ساحل مصنوعی» می‌نامند، یعنی تراسی که بین لبه‌ی استخر و دریای پشت آن قاب گرفته شده، سایه می‌اندازد.
استراتژی طرّاحــان بنا قرار دادن مناظری از اقیانوس و صخره‌های خشک و سنگـی در یک قاب بوده است تا در نهـایت معمــاری را به چشم‌اندازهای طبیعی و فضای خارجی را به داخل مرتبط کند. پیش‌آمدگیهای برجسته‌ی بنا سایه خلق می‌کند و تکّه‌هایی از آسمان و دریا را در کنار هم می‌نشاند. هیجان‌انگیزترین چشم‌انداز از حیاط ورودی زیر راه‌پلّه‌ی بتُنی دیده می‌شود. جایی که هنگام فرود آمدن به سوی طبقه‌ی اتاق خوابها، در تقابل با آبیِ دریا و آسمان، لبه‌ی کُـبالتی‌رنگ پُرجانی را می‌بینید که استخر لبه‌دار طرّه‌ای محصور در شیشه‌ی نشکن پدید آورده است. به نظر کروسه، معماری خانه که مناظر هیجان‌انگیز را قاب گرفته است، حتّا بر کیفیّت بصری این مناظر نیز افزوده و این ارتباط عمیق بین درون و بیرون، بودن در فضای بیرونی را حتّا دلپذیرتر هم کرده است.

معماری معاصر جهان: مسکونی

_______________________________________

کاسـا اِکوئیـس
معماری از معماران بارکلی و کْروسه
متن از راُل اِی. بَرِنیـش
کانیـه‌تِه، پـرو، 2003