میس وان در روهه و طراحی مبلمان
لودویک میس وان در روهه در سال‌های فعالیت حرفه‌ای خود، علاوه بر مشغولیت به معماری، اندیشیدن درباره‌ی اصول و سبک‌های مدرن زمان خود و داشتن دغدغه‌ی تدریس و آموزش معماران جوان، به طراحی مبلمان و اِلمان‌های داخلی نیز می‌پرداخت که اغلب، آبژه‌هایی برای تکمیل فضا بودند و با ظرافت و دقت، به‌دور از آشفتگی و به شیوه‌ای متمایز و جدید خلق می‌شدند.
گرچه اکثراً نام میس وان در روهه را با باؤهاؤس عجین می‌دانند، اما وی پیش از ورود به این مکتب و مدیریت مدرسه در سال 1930، سبک و راه خودش را پیدا کرده بود و آگاهانه در ارتقای سطح علم معماری خود گام برمی‌داشت. او اولین بار در سال 1905 وارد استودیوی طراحی مبلمان برونو پل در برلین شد. روندی که میس در طراحی اِلمان‌های داخلی و مبلمان سپری کرد، بی‌شباهت به سیر تکامل تفکر او در معماری ساختمانها و سازه‌های بلندمرتبه نبود؛ وی هرگز در اثری که خلق می‌کرد به تزئینات و پرداخت ریزجزئیات بر روی کار توجه و علاقه‌ای نشان نمی‌داد و زمانی که یک پروژه را به‌ثمر می‌رساند، همین مبلمان بودند که بخشی از شکوه آرایش داخلی فضا و خوانش آسان آثارش را فراهم می‌کردند. چیزی که اگر از اول وجود نمی‌داشت، ضرورتش حس نمی‌شد، اما حالا که آثار معماری میس را به‌همراه اِلمان‌های داخلی که او کار کرده می‌بینیم، تصور حذف آنها برایمان آسان نیست و به نوعی یک فقدان محسوب می‌شود و احساس می‌کنیم در این میان چیزی کم است و جایش خالیست. او کار طراحی مبلمان را از دهه‌ی 1920 آغاز کرد و اولین اثرش، یک صندلی کنسولی بود که کانسپت آن را از مارت اِستام و ایده‌ی استفاده از تیوب‌های فولادی را از مارسل برویر (طراح صندلی ؤاسیلی که منحصراً برای استاد دیگر مدرسه‌ی باؤهاؤس، ؤاسیلی کاندینسکی، طراحی شده بود) اتخاذ کرده بود. این دو نفر برای اولین بار صندلی‌های کنسولی را از تیوب‌های باریک فلزی ساخته بودند و میس با ادغام این دو، سنتز تازه‌ای ساخت که تا مدت‌های طولانی پس از آن به شیوه‌ی شناخته‌شده‌ی معمار آلمانی‌الاصل تبدیل شد. گرچه کاربرد فولاد بهعنوان اسکلت صندلی و میزهای فضای داخلی، زیادی سنگین است اما همین متريال تحقق ویژگی مجسمه‌وار و شبه‌قیچی که مدنظر طراح بود را محقق ساخت. میس صندلی بارسلونا را “یک آبژه‌ی تندیس‌وار” می‌نامید.
شمار آثار معماری که میس وان در روهه خالق آنها بوده، بسیار است؛ از خانه‌های یک‌طبقه و ویلایی گرفته تا آسمانخراش‌های بلندمرتبه‌ی او که در نقاط مختلف دنیا ساخته شده‌اند در مقایسه با این پراکندگی انبوه، تعداد طراحی‌های مبلمانی که به مرحله‌ی اجرا شدن و تولید انبوه رسیدند، بسیار کم می‌نماید. اما تفکر میس که از زمان خود پیشی می‌گرفت، در همین دامنه‌ی محدود، سبک و قالب جدیدی از طراحی مبلمان را تعریف کرد و موجب شد تا آثار او همچنان مورد توجه و پسند دوستداران معماری کلاسیک-مدرن قرار بگیرد. وی مدت‌ها با لی‌لی رایش که یک طراح داخلی بود، همکاری داشت. طراحان زیادی بودند که از اِلمان‌های ساخته‌شده توسط او، همانند معماری بی‌نظیرش الهام می‌گرفتند و شرکت‌هایی مانند ثونِت و کنول تا سال‌ها، فروش بالای مبلمان طراحی‌شده توسط میس وان در روهه را در فهرست گزارشات خود داشتند که تولید و فروش برخی از آنها همچنان در جریان است. آلبرت فایفر درباره‌ی همکاری میس و رایش در طراحی اِلمان‌های داخلی گفته بود: «میس تا پیش از همکاری با لی‌لی رایش، در کار طراحی مبلمان معاصر چندان موفق نبود.» حتا اگر این گفته، آمیخته با اغراق و به دور از واقعیت باشد، باز هم نمی‌توان منکر پیشرفتی شد که این همکاری برای هر دو طرف به‌همراه داشت.
مبلمانی که میس برای خانه‌ی توگندهات و پاویون بارسلونا تهیه کرد، نمونه‌های آیکونیک ایده‌های او هستند. او با بهره از تکنولوژی صنعتی، اقدام به طراحی و ارائه‌ی مبلمان مدرن کرد. صندلی‌های بارسلونا، توگندهات و بِرنو، کارهای کلاسیک اصیل و همیشه محبوب او هستند. در آثار مبلمان میس، استفاده از فابریک‌های لوکس و سنتی مانند چرم، در کنار اسکلتی فلزی با پوشش کروم، انفصال واضح سازه‌های پشتیبان از سطوح تکیه‌گاه و به‌خصوص ظرافتی که در ساختار فلزی و صلب به‌چشم می‌خورد، حسی غنی از سبکی را به بیننده و کاربر منتقل می‌کند.
صندلی بارسلونا (1929) برای پاویون آلمان در نمایشگاه بین‌المللی بارسلونا طراحی و بهعنوان جایگاهی برای پادشاه و ملکه‌ی اسپانیا در نظر گرفته شده بود، درحالی که میز عسلی در کنار این صندلی نیز بسیار مناسب بود. این صندلی و میز علی‌رغم طرح ساده‌ای که دارند، بسیار جذاب و ظریف طراحی شده‌اند. در دوران شکوفایی باؤهاؤس طرح‌های بسیاری برای مبلمان تولید می‌شد که همگی قصد داشتند تا جای خود را به درون زندگی مدرن باز کنند اما از میان همهی آنها، ست صندلی و میز عسلی بارسلونا یک استثنا بود که خیلی خوب از عهده‌ی این کار برآمد. در ساخت آن از متريال چرم (روکش و کمربند)، آلومینیوم (پرچ‌ها)، فومِ پی‌یو (نشیمن و تکیه‌گاه) و فلز (اسکلت) استفاده شده که نمونه‌ی اصلی آن با دست، ساب خورده و کاملاً صیقلی‌ست و به‌همراه فرم پایه‌هایش، مناسب‌ترین گزینه برای جای گرفتن در زمینه‌ی فضایی‌ست که با اصول سبک میس سازگار است. گفته می‌شود که فرم ضربدری پایه‌های آن تحت تأثیر صندلی‌های تاشوی رومی شکل گرفته است. این صندلی که در سال 1950 با متريال استیل ضدزنگ بازسازی شد (تغییری که یک ظاهر لطیف‌تر به آن داد)، عرض، طول و ارتفاعی به اندازهی 75 سانتیمتر دارد و در سال 1977 از طرف موزه‌ی هنرهای مدرن مورد تقدیر قرار گرفت. سِت بارسلونای میس وان در روهه جزو طرح‌های ثبت‌شده‌ی شرکت کنول هستند که تحت عنوان طراح اصلی و تولید این شرکت هنوز هم وارد بازار می‌شوند.
میس در طراحی مبلمان، سَبکی مختص خود یافته بود که کمینه‌پسندی و ظرافت در آنها مشهود بود. وی ملزومات طرح مبلمان را به حداقل‌ها کاهش داد و با همین رویکرد در این زمینه از کمترین متريال و رنگ استفاده و سیالیت و نرمی را در تشدید حس آرامش به کار وارد می‌کرد. صندلی برنو با شباهت‌هایی به صندلی بارسلونا و منحصراً برای خانه‌ی توگندهات در جمهوری چک طراحی شده بود؛ با همان اسکلت فلزی مینیمال با پوشش کروم و روکش چرمی ظریف برای نشیمن و تکیه‌گاه که آرامش نهفته در سادگی را تداعی می‌کند. میس بر این باور بود که یک خانه، تنها یک سازه با چهارچوب معماری نیست، بلکه فرمول جابه‌جایی و حرکت ساکنانش و شیوه‌ای از زندگی که این محیط برای آنها به‌وجود می‌آورد، تعریف یک خانه را کامل می‌کنند. این صندلی با آنکه از فلز ساخته شده، اما اِلمانی نسبتاً سبک و پایدار است که هم برای دور میز غذاخوری مناسب است و هم میز کنفرانس. صندلی برنو در طول زمان به آرم تجاری شرکت کنول تبدیل شد. صندلی کنسولی پاویون هم اولین بار در خانه‌ی توگندهات جای گرفت و نسخه‌ی راحت‌تری از سری بارسلونا بود که قصد داشت جایگزین مبل‌ها و صندلی‌های پفکی و راحتی با روکش‌های طرح‌دار رایج در نشیمن خانه‌های آن زمان شود، و تقریباً شد.
سری مبلمان اِم.آر شامل یک لژ، یک صندلی دسته‌دار، یک صندلی بدون دسته و یک میز است که همهی صندلیها اسکلت فلزی ظریف و روکش چرمی پله‌ای و نرم دارند. ابعادِ عرض، طول و ارتفاع لژ که نشستن بر روی آن فوق‌العاده راحت و تسکین‌دهنده است، به‌ترتیب 5/23، 47 و 5/37 اینچ می‌باشد. صندلی دسته‌دار به عرض 5/23، طول 34 و ارتفاع 33 اینچ و صندلی بدون دسته به ابعاد 5/25× 36× 33 اینچ ساخته شده است. این سری در سال 1977 جایزه‌ی موزه‌ی هنرهای مدرن و در سال 1978 جایزه‌ی مرکز طراحی اشتوتگارت را به‌دست آورد. طرح ساختاری این مبلمان با گوشه‌های فلزی تیزی که دارد، خشک‌تر و رسمی‌تر از صندلی‌های بارسلونا و برنو است و مشابه سایر کارهای میس، روکش چرمی دارد.
صندلی کانتر چهار فصل در سال 1958 و در طی همکاری میس وان در روهه و فیلیپ جانسِن بر سر طراحی رستوران و بارِ هتل معروف چهارفصل در منهتن طراحی شد. میس سَبک باؤهاؤس و شالوده‌ی طرح صندلی برنو را به‌کار برد تا استحکام و ماندگاری را به واسطه‌ی خطوط ظریف و ساده نمایش دهد. این صندلی در سال 1959 معرفی و چند سال بعد، تولید انبوه آن آغاز شد.
نیمکت‌های دو و سه‌نفره، تخت‌خواب روز، مبل سه‌نفره، صندلی‌های راحتی، میز پاویون و سایر نمونه‌های انگشت‌شمار مبلمانی که به نام میس وان در روهه ثبت شده، امضای معمار را در بطن فرم و ساختار خود دارند. او سَبک خود در معماری و طراحی را پیدا کرده بود، جامعه‌ی پیرامون خود را به‌خوبی می‌شناخت، نیازهای شهروندان را درک کرده و درصدد تغییر سبک زندگی آنها برآمده بود. پایه‌های قیچی، اسکلت فلزی باریک و صیقلی، روکش‌چرم و تمایل به استفاده از حداقل‌ها، مانند امضایی هستند که معمار در بافت تمام آثارش حک کرده است.
معماری معاصر جهان: مبلمان، طراحی صنعتی
______________________________________
1886: تولد در شهر آخن
1901-1899: تحصیل در مدرسه‌ی فنی در آخن
1905: اقامت در برلین و کار در دپارتمان نظارت بر ساخت‌وساز شهرداری
1906: استخدام در دفتر برونو پل
1908: استخدام در دفتر پیتر برنس
1913: تأسیس دفتر خود در برلین
1917: تکمیل پروژه‌ی خانه‌ی اولریش
1922: عضویت در گروه نوامبر؛ تکمیل پروژه‌های خانه‌ی فلدمان و برلین گرون‌والد
1923: شرکت در نمایشگاه بین‌المللی در برلین؛ تکمیل ساختمان اداری بتنی و خانه‌ی ییلاقی بتنی
1924: پایه‌گذاری انجمن معماران پیشروی «حلقه»
1926: انتخاب شدن به سمت نایب‌رییسی ؤرک‌بوند
1927: نمایشگاه مأوا در اشتوتگارت
1929: افتتاح نمایشگاه بین‌المللی بارسلونا و رونمایی از صندلی‌های معروف میس برای این نمایشگاه
1930: مدیریت باؤهاؤس در دساؤ؛ تکمیل خانه‌های استرس و لانگه در آلمان؛ خانه‌ی توگندهات در چک
1937: سفر به آمریکا و ملاقات با فرانک لوید رایت
1943: اتمام ساختمان تحقیقات معادن و فلزات برای انیستیتوی تکنولوژی ایلینوی
1949: تکمیل آپارتمان پرومانتری (در همکاری میس با هربرت گرین) در شیکاگو
1951: خانه‌ی فارنزؤرث؛ آپارتمان‌های لیک شر درایو
1953: تکمیل کراؤن هال در انیستیتوی تکنولوژی ایلینوی
1956: تکمیل آپارتمان‌های کامنؤلث پرامنید در آمریکا
1957: دریافت مدال و عضویت افتخاری در انجمن «شایستگی در علم و هنر» آلمان
1958: ساختمان سیگرم در نیویورک؛ موزه‌ی هنرهای تجسمی در هیوستون؛ خانه‌های تاؤن هاؤس در دیترویت
1960: طرح توسعه‌ی کلنید پارک درنیوجرسی
1963: دریافت مدال آزادی ریاست جمهوری از لیندن بی.جانسن؛ تکمیل برج‌های پارک لافایت در دیترویت.
1967: تکمیل طرح توسعه‌ی میدان ؤست‌ماؤنت در کانادا
1968: تکمیل گالری ملی مدرن در برلین
1969: تکمیل تورنتو دومینیون در کانادا و درگذشت میس در ماه اؤت همان سال
1973: تکمیل مرکز فدرال شیکاگو
1984: بازسازی پاویون بارسلونا
مطالب مرتبط
