مرمت و بازسازی فروشگاه عینک چـشمان، اثر امیرحسین عجمی، شهاب پیشگاهی، گروه معماری سام
مرمت و بازسازی فروشگاه عینک چـشمان
موقعیت مکانی پروژه: فروشگاه عینک چشمان به مساحت تقریبی 75 متر مربع در میدان دروازه شیراز اصفهان (آزادی) قرار دارد. این میدان یکی از کلیدی‌ترین و پرترددترین میادین شهر و همچنین نقطه‌ی پایانی محور چهارباغ میباشد. دروازه شیراز در گذشته جنوبی‌ترین بخش و مرز پایانی شهر قدیم بوده و دروازه‌ی راه عبوری به شیراز و استان‌های جنوبی کشور محسوب میشد که به همین علت آن را دروازه‌ی شیراز می‌نامیدند. این میدان در سال‌های گذشته به‌عنوان یک میدان مدرن و فضای شهری پویا مورد توجه و استفاده‌ی همگانی بوده و امروزه در پی عملیات ساختمانی در حال تبدیل شدن به ایستگاه و مجموعه فضاهای جانبی خط مترو میباشد. لازم به توضیح است که در اصفهان برخلاف بسیاری شهرهای دیگر، جنوب شهر از موقعیت مکانی بهتری نسبت به شمال شهر برخوردار است.
شناخت پروژه و اهداف آن: موضوع پروژه در خرداد ماه 1389، زمانی که سه دهه از عمر فروشگاه فعلی میگذشت، به منظور انجام تعمیرات، رفع آسیب‌ها و بازسازی مطرح و پس از 6 ماه طرح نهاییِ ارائه‌شده توسط معمار داخلی از سوی کارفرما تأیید شد.
اما اجرا 17 ماه به تعویق افتاد و موجب شد تا مجدداً طرحی نو متناسب با شرایط پیشنهاد شود. در نهایت این پروژه در اسفند ماه 1391 تکمیل شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. موقعیت خاص فروشگاه از نظر قرارگیری در مکانی با پتانسیل تجاری قوی با راه‌های دسترسی متفاوت به‌عنوان مزیت مهم و مشکلات و محدودیت‌های خاص ترافیکی، ضوابط شهری و همجواری با دیگر کاربری‌ها جزو محدودیت‌های پیشِ رو به نظر می‌رسیدند.
هدف اصلی پروژه ایجاد فضایی (شامل معماری داخلی و بیرونی) با ایده‌های نو و خلاقانه، جزئیات خاص، وقار، خلوص، فارغ از آشفتگی بصری و در عین حال منطبق با سیستم عملکردی و پاسخگو به نیازها در نظر گرفته شد. در این رابطه تلاش فراوانی صورت گرفت تا فرم‌ها و نحوه‌ی ترکیب‌بندی‌های حاصله، بدیع و به دور از روال رایج بوده و در عین تأثیرگذاری بر بیننده، غریب و نامأنوس نیز نباشد.
دغدغه‌ها و مبانی شکل‌گیریِ ساختار: حالات مختلف چیدمان و آرایش فضایی بر اساس آشنایی با سیرکولاسیون حرکتی و حوزه‌بندی‌ها، نحوه‌ی دسترسی و ارتباط بخش‌ها و عملکردهای مختلف با یکدیگر، همجواریهای مورد نیاز و… مورد بررسی قرار گرفت که دو مورد از آنها به صورت گرافیکی نشان داده شده است. به دلیل ماهیت کاری فروشگاه در خصوص ارائه‌ی تجهیزاتی جهت بهبود بینایی چشم، مفاهیم و نحوه‌ی حرکت نور و دیده شدن اجسام در چشم انسان به‌عنوان ایده‌ی اصلی و مبنا، جهت معماری داخلی فضا در نظر گرفته شد و ایده‌های مختلفی بر اساس نگرش های متفاوت به فرایند دیدن و بخش های آن ارائه شد.
بخش‌بندی کلی ساختار پس از مطالعات و بررسی امکانات و محدودیت‌ها: 1.بخش ورودی شامل فیلتر ورود به فضا و ویترین‌ها؛ 2.بخش مشتریان، شامل ویترینهای داخلی و بدنه‌های معرفی محصولات، فضای حرکت و انتظار؛ 3.بخش فروش، شامل کانترهای نمایش و فروش، صندوق، تحویل جنس و حسابداری؛ 4. بخش پشتیبانی و خدمات، شامل کارگاه، آبدارخانه و سرویس بهداشتی؛ 5. بخش مدیریت و اپتومتری. (optometry: آزمایش چشم و ساختارهای مربوط به آن است برای کشف اختلالات بینایی و تجویز عدسی‌های مناسب یا دیگر وسایل کمک‌کننده به بینایی یا تمرینهای چشمی برای جبران کاستی‌های دید.)
پلان فروشگاه براساس استانداردهای مربوط به هر بخش، سیستم عملکردی، نوع و ابعاد تجهیزات مورد استفاده‌ی فعلی و آتی، ارتباط و همجواریهای مورد نیاز، طراحی و اجرا شد، به طوری‌که پِرت فضایی کاهش یافت و در عین تأمین متراژ بهینه برای بخش پشتیبانی و مدیریت، بیشترین فضای ممکن برای بخش انتظار مشتریان اختصاص یافت. (تصاویر 2 و 1)
معماری داخلی و اجزا (رنگ، بافت، سطوح و احجام): با نگرش به جنبه‌ی مفهومی ادراک و فرایند دیدن، ایده‌ی نهایی به جای استعاره‌ی فیزیکیِ صرف، بر مبنای مفاهیم شکل گرفت. نور دارای ماهیت دوگانه‌ی موجی و ذرهای است که در هر مسئله به تناسب، به جنبه ای از آن استناد میشود. دسته‌های مختلف اشعه‌های نورانی میتوانند بدون ایجاد مزاحمتی برهم از یکدیگر بگذرند، لذا با ترسیم نمودار فرضیِ پخش امواج از اجزای مختلف در یک فضا، خطوط بینهایت متقاطعی خواهیم داشت که با در نظر گرفتن برخی از آنها نمودار گرافیکی که مبنا و ساختاری برای شکل دادن فرم‌هاست، به دست میآید. خطوط فرضی مبنا در طرح و کلیه‌ی اجزای آن علاوه بر صفحه، به صورت حجم (چندوجهی) نیز نمود یافته و بر اِلمان‌ها، سطوح و سقف تأثیر گذارده و بر مفهوم، فرم، حرکت و… تأکید دارد. مراحل شکل‌گیری یک نمونه از احجام را می‌توان در تصاویر 4 و 3 مشاهده کرد. هرکدام از چندوجهی‌ها در فضا در عین تفاوت ظاهری، با تغییراتی در فرم، ابعاد و محل رأس (خیز) تحت یک نظام کلی آرایش یافته‌اند.
محل، فرم و نحوه‌ی قرارگیری کانترها به غیر از تعیین نحوه‌ی رویارویی با مشتری، بر پلان سیرکولاسیون نیز تأثیرگذار است. فرم کانترها بر اساس خطوط نظام‌دهنده‌ی طرح و به جهت تأمین بیشترین طول برای نمایش محصولات و خدمت‌رسانی به تعداد بیشتر مشتریان به صورت شکسته در نظر گرفته و با فرم سقف هماهنگ شد. حجم سبزرنگ بالای کانتر (در سقف) ضمن تأکید بر فرم، تناسبات فضایی را در این قسمت تأمین کرده و امتداد آن با اتصالِ دو بدنه‌ی مجاور در نهایت با منتهی شدن به زمینه‌ی طرح، به ثبات میرسد. تأثیر امواج بر بدنه‌ها نیز به صورت شکل‌گیری چندوجهی‌هایی با فرم‌های مختلف ظاهر میشود. بر همین اساس ویترینهای داخلیِ ارائه‌ی محصولات در بخش مشتریان که احجام Lشکل دارای فرم منحنی هستند، ضمن دوری از فرم سنتی قفسه‌بندی‌های تیپ، با نحوه‌ی ارتباط با دیگر اجزای فضا به تقابل و تعادل با شکستگی‌ها می پردازند. استفاده از دو تیپ بافت موجدار و حفره‌دار بر دو بدنه‌ی انتهایی و جانبی داخلی در برابر بدنه‌های چندوجهی و احجامی با سطوح صیقلی، تلاشی در جهت تعادل‌بخشی به فضا، همراه با تأکید بر محصولات ارائه‌شده روی شلف‌های نورانی بود. برای انتخاب رنگ، ترکیبات مختلفی بررسی شد و دو رنگ سفید و سبز انتخاب شدند. رنگ سفید حس آرامش به همراه بُعد و وسعت ایجاد کرده و رنگ سبز بیانگر توازن، رشد، وقار و جلال است. همنشینی این دو، نوعی کنتراست خاص همراه با خلوص، حرکت و پویایی را تداعی کرده و با ایجاد فضایی آرام و متعالی، به خلوص فضایی ضربه نزده و از اغتشاش می‌کاهد. نوع رنگ استفاده شده در داخل فروشگاه از نوع رنگ خودرو بوده تا ضمن استقامت مناسب، انعکاس نور در فضا را فزونی بخشد.
سرامیک صیقلی کف با ابعاد 60×60 سانتیمتر از نوع نانو و با بالاترین درجه‌ی مقاومت در برابر سایش، مخصوص فضاهای پرتردد در نظر گرفته شد تا این نیز فرم‌ها، رنگ‌ها، نورها و انعکاس‌ها را تقویت کند. دو آیینه‌ی تمام‌قد در فضای تردد مشتریان نصب شده که این‌ها نیز ضمن بُعد بخشی به فضا و کمک به مشتریان برای مشاهده‌ی مدل محصولات، بر بازتاب‌ها و روشنایی فضا می‌افزایند. علاوه بر تلاش برای بهره‌گیری از نور طبیعی، تجهیزات نورپردازی مختلفی در محل‌های مناسب و هماهنگ با طرح جهت تأمین نورهای مستقیم و غیرمستقیم در سقف، بدنه‌ها، کانترها، احجام، ویترینهای داخلی و شلف‌ها با هدف تأکید و ایجاد حس مطلوب پیش‌بینی و نصب شد.
طرح نما: طرح نما از لحاظ فرمیک پیرو کانسپت داخلی نیست و سعی شده تا ضمن مدرن و متفاوت بودن، هماهنگ با محیط شهری باشد تا تأثیری منفی بر بدنه شهری نگذارد. بدنه‌ی ورودی فروشگاه همزمان با تفکر به طرح نما مشخص شد و ایجاد حس دعوت‌کنندگی، نورگیری مناسب، نمایش اجزای داخل ویترین و فروشگاه و محرمیت در طراحی نما و ورودی این پروژه مورد توجه بودند. امنیت فروشگاه از طریق پیش‌بینی کرکره‌ها در فضای داخلی فراهم شد تا خدش‌های به طرح و فرم نما وارد نیاید.
معماری معاصر ایران : طراحی داخلی
____________________________________
نام پروژه: مرمت و بازسازی فروشگاه عینک چـشمان
گروه معماری: امیرحسین عجمی، شهاب پیشگاهی (گروه معماری سام)
موقعیت پروژه: اصفهان، ایران، 1391
مدیر پروژه: امیرحسین عجمی
مدیراجرایی: شهاب پیشگاهی
کارفرما: حسن سیلانی، عادل کریمزاده
نظارت: شهاب پیشگاهی، امیرحسین عجمی، عماد اشرفی
ترسیمات و مدل‌سازی: سپیده عشوریان
تصاویر: صدف خادم بهشتی
متراژ: 75 متر مربع
محل اجرا: اصفهان، میدان دروازه شیراز، ابتدای خیابان چهارباغ بالا
شروع پروژه: تابستان 91
خاتمه‌ی پروژه: زمستان 91
ایمیل: samesfahan@yahoo.com
سایت: www.sam-arch.com
مطالب مرتبط
