فستیوال جهانی معماری 2012

اگر معتقد باشیم که معماری معاصر جهان رو به زوال نیست و در مسیر پیشرفت قرار گرفته است، بی شک وقایع مهم معماری مانند نمایشگاه ­ها، مسابقات و فستیوال های معماری تأثیر به­ سزایی در این پیشرفت داشته­ اند. با بررسی تاریخ معماری معاصر می­بینیم که پروژه­ های ماندگار، جنبش­ ها و سبک ­های پیشرو بیشتر از یک چنین وقایعی به معماران جهان معرفی شده ­اند. صرف نظر از تأثیر غیر قابل انکار اکسپوها در معماری و ماندگاری بسیاری از آثاری که در این واقعه ارائه شده­اند (مانند نمایشگاه برج ایفل) بییِنال­ ها و فستیوال ­ها نیز در این امر تأثیرگذارند. به عنوان مثال می­توان بییِنال ونیز در سال 1980 و تأثیر آن بر جنبش پست مدرنیسم یا کنگره­ ی سیام 1933 و ارائه­ ی منشور آتن توسط لو کربوزیه را یادآور شد.
فستیـوال معمـاری جهـانی، کـه تحـت عنـوان اصلـی World Architecture Festival: WAF می­باشد، بزرگترین فستیوال و مسابقه‌ی اهدای جوایز زنده در دنیاست که از سال 2008 تا کنون، هر ساله با هدف تعامل آثار و تجارب عالی معماری و تمجید از کارهای بزرگ و شاخص معماری دنیا برگزار می‌گردد. صرف نظر از تعدد شرکت‌کنندگان در این فستیوال، کیفیت پروژه‌های ارائه‌شده و حضور معماران مطرح و پیشرو در دنیا در این فستیوال حائز اهمیت است. این معماران هم در جایگاه شرکت کننده و هم به ‌عنوان داور یا سخنران در فستیوال شرکت می‌کنند. این فستیوال برای اولین بار درسال 2008 در شهر بارسلونای اسپانیا برگزار شد و پس از چهار دوره‌ی متوالی برگزاری موفق در بارسلونا، در سال 2012 در سنگاپور میزبان معماران شرکت‌کننده بود. شرکت ایمپ که دفتر مرکزی آن در لندن می‌باشد، برگزاری مسابقات را بر عهده داشته است.
داوران بین‌المللی این فستیوال تعداد چند صد پروژه‌ای که از نقاط مختلف دنیا برای این رقابت ارسال می‌گردد را در 17 دسته‌بندی مختلف (شهرسازی، بناهای فرهنگی، درمـانی، آموزشی، مسکونی، دفاتـر اداری، مراکز خریـد، بناهای ورزشی، حمل و نقل و غیره) قرار می‌دهند و در هر زمینه، یک پروژه را به عنوان طرح برتر، انتخاب می‌کنند. این آثار توسط خود معمار به مسابقه ارائه شده و پس از برنده شدن، معماران دوباره به پرزانته و تشریح ویژگی‌های طرح خود، از مدرسه و سینما گرفته تا موزه، بیمارستان یا مساجد می‌پردازند و در مقابل هیئت داوران، برای کسب جایزه‌ی پریکس دِ بارسلونا با سایر برندگان این 17 گروه رقابت می‌کنند و از نظرات و نقدهای داورانی مانند بن وَن برکل، موک ؤای ؤای و سِر پیتر کوک درباره‌ی پروژه و رویکرد خود، آگاه می‌شوند.
اعضای هیئت داوران این مسابقه شامل معماران، منتقدان معماری، کارشناسان و متخصصین مرتبط با این رشته و کارفرماها هستند. از زمان برگزاری این فستیوال (2008) تا به امروز بیش از 8 هزار معمار از 65 کشور جهان در آن شرکت نمودند.
از مهم‌ترین نکات فستیوال امسال، حضور چشم گیر معماران آسیایی بود. سنگاپور و ترکیه هرکدام به‌ترتیب با ارائه‌ی 70 و 59 پروژه، بیشترین سهم را در آسیا دشتند. پس از آن چین، هند و ژاپن به‌طور متوسط با 18 پروژه در فستیوال حضور داشتند. 4 پروژه از ایران و تعداد معدودی از ویتنام، کویت، لبنان و اردن نیز جزو نمایندگان آسیا بودند. نکته‌ی حائز اهمیت دیگر در این باره، پیشرفت معماری در کشورهایی چون هند، ویتنام، ترکیه و چین است و حتی میان داوران مسابقه نیز معماران شاخصی از این کشورها حضور داشتند. امره آرولات، برنده‌ی جایزه‌ی آغاخان در سال 2010 و تابلیان اوغلو، از معماران پر آوازه‌ی ترکیه هستند که در فهرست داوران و شرکت‌کنندگان مسابقه حضور داشتند. اسامی معمارانی دیگری از چین، هند، کویت و لبنان در فهرست داوران دیده می‌شد. اما جای معماران ایرانی در کرسی داوری خالی بود. عدم دعوت از معماران ایرانی به‌عنوان داور در مسابقاتی مانند فستیوال معماری یا جایزه‌ی آغاخان تأمل بر انگیز بوده و می‌تواند زنگ خطری برای جامعه‌ی معماری و نقد و داوری در ایران باشد. در عین حال، ارتباط کم و ضعیف معماران ما با جامعه‌ی بین­المللیِ معماری در این مسأله بی تأثیر نیست. دعوت از چند مشاور خارجی درجه‌ی 2 یا 3 برای شرکت در مسابقات داخلی را نمی‌توان ارتباطی بین المللی برای معماری ایران دانست.
هر سال بخشی از فستیوال به دانشجویان معماری اختصاص داده می‌شود و آنها می‌توانند با بهره بردن از حضور معماران حرفه‌ای به کسب تجربه و تبادل اطلاعات دست یابند. همچنین علاوه‌بر بخش‌های تئوری در سخنرانی‌های فستیوال در سه روزِ متوالی، بخشی نیز به نرم افزارها و کاربرد آن در معماری اختصاص داده شده بود. آفرینش سبز در معماری، طراحی باغ‌های عمودی، یافتن راه حلی برای توسعه‌ی شهری و رشد شهری در قرن 21 از دیگر موضوعات مهمی بودکه در سخنرانی سه‌روزه به آنها پرداخته شد. بن وَن برکل، دونالد بیتز، مورات تابلیان اوغلو، امره آرولات، ؤیل آلسوپ و توماس هیتِرویک از جمله سخنرانان فستیوال اخیر بودند. در کنار تمامی برنامه‌های مذکور، نمایشگاهی از کلیّه‌ی آثار شرکت‌کننده برگزار شد که بیانگر میزان پیشرفت معماری در کشورهای مختلف وتوانمندی معماران آن بود.
صرف نظر از موضوعات متنوع سخنرانی آنچه که به ‌عنوان گرایش ومحور اصلی بحث فستیوال مطرح شد را می‌توان معماری سبز و مبحث پایداری عنوان نمود. تقریباً اکثر برندگان نهایی فستیوال توجهی به معماری سبز داشته و یا اساس و بنیان طراحی شان بر این موضوع بود (کسب دو جایزه توسط معمارانِ ویتنامیِ شرکت وُ ترونگ نگیا با ارائه‌ی دو پروژه با گرایش معماری پایدار).
پروژه­ های منتخب ایرانی در فستیوال 2012:
هرسال معمارانی از ایران در این فستیوال شرکت می‌کنند. در سال 2008 برای اولین بار یک پروژه به مرحله‌ی نهایی راه یافت و پس از آن نیز به ‌طور متوسط، هر سال 3 پروژه به مرحله‌ی نهایی راه یافتند. امسال هم 2 پروژه در بخش مسکونی (آپارتمان) و 1 پروژه در بخش هتل و اقامتگاه تا این مرحله پیش رفتند: دفتر معماری تداوم پویا (رضا صیادیان، سارا کلانتری و حمیدرضا رزم آریا) با پروژه‌ی دانیال، و علیرضا مشهدی میرزا با پروژه‌ی خانه‌ی آجر بافت در بخش مسکونی. در میان سایر شرکت‌کنندگان بخش مسکونی، معماران بزرگی چون دانیل لیبسکیند (با پروژه‌ی انعکاسی در خلیج کپِل) و نورمن فاستـر (پروژه‌ی­ ترویکا) حضور داشتند. قطعاً مشکل‌ترین گروه رقابتی در فستیوال، بخش مسکـونی‌ست، زیـرا سـالانه اغلب دفاتـر معمـاری پروژه‌ه ایی با موضوع مسکونی را اجرا می‌کنند.
در بخش اقامتی و هتل نیز پروژه‌ی اقامتگاه اسکی برین از دفتر معماری ری­را (عبّاس ریاحی­فر و فری­ناز رضوی نیکو) به مرحله‌ی نهایی راه یافت.
از آنجا که میانگین سنی معماران ایرانیِ موفق در فستیوال، بیانگر این است که همگی آنها از نسل جوان معماران هستند، باید به اهمیت آنها در معماری معاصر، بیشتر توجه شود. چنین به‌نظر می‌رسد که ظرفیت و استعداد بالای آنها بسیار مورد غفلت واقع شده است.
اسامی تعدادی از برندگان مسابقه‌ی فستیوال معماری سال 2012 بدین شرح می‌باشد:
ساختمان جهانی منتخب: معمارانِ ؤیلکینسون آیر (از لندن)، باغ‌هایی کنار خلیج، سنگاپور
منظر: آتلیه درای‌سایتل، کالانگ ریوِر پارکِ بیشان، سنگاپور
تیم دانشجویی: دانشگاه فرارا، در مرکز معماری رنسانس، ایتالیا
جایزه‌ی پروژه‌ی کوچک: آئِداس (سنگاپور)، ایستگاه خلیج مارینا، سنگاپور
فرهنگی: آتلیه لی ژیائودونگ (چین)، کتابخانه‌ی لیوآن، پکن
درمانی: بیلارد لیس و بِیتس اِسمارت، بیمارستان سلطنتی کودکان، ملبورن
آموزشی و تحقیقاتی: استانتون ؤیلیامز (لندن)، دانشگاه هنر لندن، لندن
هتل و اقامتگاه: گروه معماری ؤینگارد، برج ویکتوریا، سوئد.
خانه: معمارانِ وُ ترونگ نگیا (ویتنام)، انبوه‌سازی سبز، ویتنام
دفتر اداری: فرانسیس جونز مورِهِن ثروپ (استرالیا)، ساختمان دارلینگ، سیدنی
مدرسه: معمارانِ وُ ترونگ نگیا (ویتنام)، مدرسه‌ی بین دوئونگ، ویتنام
مرکز خرید: معماران کلاین دیثام (ژاپن)، سایتِ T، ژاپن
ورزشی: ایسای ؤاین‌فیلد (برزیل)، فِیزِندا بوئا ویستا (باشگاه گلف)، برزیل
حمل و نقل: معمارانِ تابان‌لی‌اوغلو (ترکیه)، فرودگاه بین‌المللی بودروم، ترکیه
ویلا: معماران جان ؤاردِل (استرالیا)، ساختمان شیارِر، استرالیا

Source: www.worldarchitecturefestival.com