ساختمان مسکونی آوینی، اثر مرتضی علی نیا مقدم، حمید بابایی، دفتر معماری هرم

خـــانـــــــــه خانه فضایی است برای آرامش، برای سکوت، برای گفتگو. یکی از مهمترین ویژگی‌های خانه خلوص فضایی و استفاده از هندسه مناسب برای فضاهای عملکردی است. اولویت در طراحی خانه بیشتر از فرم بیرونی به داخل بنا مربوط شده و برای رسیدن به کیفیت مناسب، خانه باید در پلان حل گردد. پلان‌هایی با فضاهایی با تناسب درست و خلوص فضایی، آسایش محیطی بیشتری را به کاربر ارائه می‌دهند. از این رو در طراحی فضاهای مسکونی، پلانی که پاسخگوی عملکردهای درونی پروژه و آسایش محیطی کاربر بوده، از اهمیت بالایی برخوردار است. از طرف دیگر ساختمان‌های مسکونی که در بافت شهری قرار می‌گیرند نیازمند ارتباط و دیالوگی بین خود، شهر و زمینه مورد نظر می‌باشند. پروژه باید خود را در بافت جای داده، با محیط ارتباط برقرار کرده و جایگاه خود را در شهر پیدا کند. زمینــه سایت ساختمان مسکونی آوینی در شهر قم واقع شده و دارای 8 طبقه، 6 واحد مسکونی، یک واحد تجاری و یک طبقه پارکینگ است. محدوده‌ی قرارگیری زمین دارای هندسه‌ای ناموزون و اضلاعی با زوایای متفاوت است. هندسه‌ی سایت به گونه ایست که طراحی پلان در آن با مشکلات و چالش‌های فراوانی همراه است. سایت پروژه از یک ضلع به سمت خیابان اصلی و از ضلع دیگر به یک کوچه منتهی می‌شود. باتوجه به ضوابط شهرداری و مقدار کنسول‌ها در راستای اضلاع زمین، چالش اصلی ایجاد پلانی با بیشترین بازدهی و عدم وجود فضاهای پرت است. از طرف دیگر با توجه به قرارگیری پروژه در کنار خیابان اصلی و پرتردد و باز بودن محیط اطراف آن، مسئله آیکونیک بودن پروژه در زمینه مطرح است. چالشی که با قرارگیری پروژه در محیط نمایان شده و باید در دیالوگی با درون پروژه شکل بگیرد. پـــــــلانــــــ با توجه به هندسه ی زمین که دارای خطوطی با زوایای متفاوت است، حل کردن فضاهای داخلی و طراحی پلانی با بیشترین بازدهی مهمترین مساله موجود در پروژه در نظر گرفته می‌شود. در روش طراحی عمومی و آن چه از گذشته انجام می‌شد، طراحی پلان با خطوطی همراه می‌شد که هماهنگ با خطوط زمین بوده و در راستای آن ها شکل می‌گرفت. بدین صورت در پلان‌هایی که خطوط زمین آن ها دارای زوایای متفاوتی بود، فضاهایی بدون استفاده و پرت شکل می‌گرفت که خلوص فضایی و تناسبات فضا را برای استفاده درست کاربر از بین می‌برد. چالش اصلی در پروژه طراحی پلانی عملکردی و خالص با توجه به محدودیت زمین، خطوط سایت و ضوابط شهری بود. طــــــــــرح با توجه به محدودیت‌های پروژه در ابتدا “حل کردن پلان با بیشترین بازدهی ممکن که دارای خلوص هندسی و تناســـبات درسـت” مورد توجه قرار گرفت. از این رو در رونـــــد شکل‌گیری پلان ما به خطوطی رسیدیم که از طریق کنسول‌ها ایجاد می‌شد. در این مرحله برای شکل‌گیری خلوص فضایی و رسیدن به هندسه‌ی درست در پلان، کنسول‌ها و نحوه قرارگیری آنها با توجه به فضاهای درونی تغییر پیدا کردند. به گونه‌ای که در تبعیت از فضاهای داخلی و در راستای خطوط داخلی پلان، کنسول‌ها نیز تغییر زاویه داده و با خطوط داخلی پلان هماهنگ شدند. در نتیجه به پلانی با بیشترین بازدهی رسیدیم. پلانی که کوچکترین فضای نامتناسب نداشت. در همین روند بود که حجم بیرونی بنا نیز در دیالوگی دو سویه مابین پلان داخلی و خطوط شهری شکل گرفت. حجم دیالوگی شد بین درون و بیرون پروژه، فرمی متاثر از فضای داخلی و اتفاقات درونی بنا و همچنین تاثیرگذار و تاثیرپذیر از شهر و خطوط سایت. در نتیجه به حجمی دست پیدا کردیم که خود را در بافت شهری به صورت شاخص نمایان می کند. این حجم از طرفی در دیالوگ با فضاهای داخلی و پلان بوده و از طرف دیگر هماهنگی خودرا با خطوط شهر (قسمت آشپزخانه) برقرار خواهد کرد. مقیاس| بافت | متریال پس از شکل‌گیری حجمی پروژه و همینطور حل کردن پلان داخلی، برای ایجاد بازشوها دیتیلی در نظر گرفته شد که بتواند بر جنبه آیکونیک بودن بنا تاکید کند. بازشوها به مثابه ی برش‌هایی از داخل یک سنگ بزرگ ایجاد شدند که گویی مجسمه‌ای در حال شکل گرفتن است. از طرف دیگر این بازشوها پاسخی برای مساله محرمیت و دید کنترل شده در زمینه مورد نظر (شهر قم) نیز بود. بدین ترتیب پروژه خود را مانند مجسمه‌ای در شهر نمایان کرد که خطوطی بر روی آن حکاکی شده (بازشوها). از طرف دیگر به دلیل قرارگیری پروژه در بافت باز محیط ما به 2 مقیاس متفاوت از لحاظ بصری توجه کردیم، مقیاس شهری و دور پروژه که همان مجسمه‌ای است با بازشوهایی که روی آن را برش داده و مقیاس دیگر که مقیاس انسانی و نزدیک پروژه بود. برای نمایان کردن دیتیل‌های ریز مجسمه در مقیاس انسانی، ما بافتی از سنگ‌های نامنظم را روی پروژه شکل دادیم که این خطوط با نزدیک شدن به پروژه خود را نمایان می‌کنند. بدین ترتیب جنبه آیکونیک بودن پروژه در هر دو مقیاس شهری و انسانی رعایت شد. در مقیاس شهری و حجم کلی از پروژه، فقط بازشوها نمایان است و پس از نزدیک شدن به پروژه و در مقیاس انسانی خطوط نامنظم قرارگیری سنگ‌ها نمایان شده و دیتیلی دیگر از مجسمه را نشان می‌دهد. این بافت با قرارگیری سنگ‌هایی با عرض متفاوت (10،20،30 و 40 سانتی متری) و هچنین دارای عمق بر روی هم شکل گرفت. برای پرداخت نهایی پروژه از سنگی به رنگ سفید استفاده شد. سنگ در ایران در سال‌های اخیر بیشتر به صورت نامناسب و غلط (نماهای کلاسیک و رومی) استفاده می‌شود که در آنها ماهیت شکل‌گیری و کیفیت سنگ از بین رفته است. پروژه به صورت سنگی یکپارچه و سفید رنگ (به دلیل شاخص کردن پروژه در بافت) دیده شد که گویی با چکش کاری و حکاکی‌های انجام شده روی آن، مجسمه‌ای از دل این سنگ یکپارچه نمایان شد. ساختمان مسکونی آوینی چالشی است بین پلان و شهر، دیالوگی است بین درون و بیرون، بین عملکرد و فرم، بین مجسمه و فضا.

معماری معاصر ایران :مسکونی

____________________________________         

نام پروژه: ساختمان مسکونی آوینی/عملکرد مسکونی
معماران اصلی: مرتضی علی نیا مقدم، حمید بابایی
کارفرما: سالار نیکوگفتار
همکاران طراحی: بهاره شیسی، مرضیه گشاهی، فاطمه اسدسلیمانی، اندیشه اسکویی، الیکا زارعی، احسان کازرونی، کاظم رضایانی
تهیه نقشه های فاز 2: دفتر معماری هرم
آدرس پروژه: قم، شهرک قدس، خیابان شهید آوینی، نبش کوچه سوم
مساحت/زیربنا: 1840 مترمربع
جزئیات طبقات و کاربری آنها: یک طبقه زیرزمین(پارکینگ)، طبقه همکف (تجاری)، 6طبقه مسکونی(6 واحد)
طراحی و دکوراسیون داخلی: دفتر معماری هرم
اجرای پروژه: سالار نیکوگفتار، کاظم رضایانی
اجرای سازه: سالار نیکوگفتار
نوع سازه: اسکلت بتنی
نوع تأسیسات: داکت اسپیلیت
سرپرست کارگاه: کاظم رضایانی
نظارت پروژه: دفتر معماری هرم
تاریخ طراحی: 1396
تاریخ شروع ساخت: 1396
تاریخ پایان ساخت: 1397
عکاسی پروژه: دید استودیو
بودجه‌ی کل: 4 میلیارد و 500 میلیون تومان
برندهای محصولات مصرفی:
1)Grohe
2)AGT
3)Vista best