ترمینال جدید فرودگاه زاگرب
گروه معماری کینکِل و گروه معماری نایت‌هارت
ترجمه‌ی الناز رحیمی
زاگرب، کرواتی
طرح برگزیده در مسابقه‌ی WAF در سال 2009 (در فستیوال جهانی معماری)
New Passenger Terminal Of Zagreb Airport
Kincel Ltd & Neidhardt Arhitekti Ltd.
Zagreb, Croatia.
فرودگاه زاگرب که با نام پلرز هم شناخته می‌شود تصمیم به یک دگرگونی (یا به‌عبارتی جراحی پلاستیک) عمده داشت. بنابرین در آگوست سال 2009 یک رقابت بین‌المللی برای برنامه‌ریزی شهری و راهکارهای معماری ترمینال مسافریِ جدید این فرودگاه که در 10 کیلومتری مرکز زاگرب واقع شده است برگزار شد. در لیست خلاصه شده‌ای از روند برگزاری و شرکت‌کنندگان مسابقه، طرح‌ها و راهکارهایی از گروه فاستر و شرکا، شیگرو بان و گروه معماری زَها حدید به‌چشم می‌خورد. اگرچه طرح برگزیده با مشارکت گروه معماری نایت‌هارت و گروه کینکل انجام گرفت. این طرح علاوه بر عملکرد اصلی شامل املاک تجاری و فروشگاهی، فضاهای غذاخوری، بانک‌ها و یک هتل لوکس و مجهز است که در یک سازه‌ی شیشه‌ای مواج جانمایی شده‌اند. سازه‌ی ترمینال جدید مثل یک ستون فقراتی قوی دو بخش مهم محورهای جنوب و جنوب‌شرقی شهر را به‌هم متصل می‌کند و این مجموعه به‌همراه شهرک فرودگاه نقطه‌ی کانونی موقعیت‌های شهری و منطقه‌ای این ناحیه محسوب می‌شود. سیستم خطی و پارک‌های خیابان‌بندی شده شالوده‌ی کانسپت طرّاحی شهری این منطقه را تشکیل می‌دهند. کلنگ عملیات ساختمانی این فرودگاه در سال 2009 زده شده و تا سال 2012 تکمیل خواهد شد.
ایده‌های اقلیمی و زیست‌محیطی طرح
ساختمان به‌گونه‌ای طرّاحی شده است که با استفاده‌ی صحیح از انرژی‌ها سبب بهبود و پایداری بحران‌های بزرگ انرژی شود. در چنین ساختمانی عملکردها و فعالیت‌ها با استفاده از انرژی‌های خورشیدی انجام می‌گیرند. طرح پیشنهادی این مجموعه براساس توافقات و قوانین بین‌المللی برای کاهش سطح co برنامه‌ریزی شده است و انتظار می‌رود که تا سال 2020 میزان استفاده‌ی آن از منابع تجدیدپذیر تا 20% افزایش یابد. تدابیر و کانسپت پایداری اکولوژیکی این طرح شامل موارد بسیاری است که در ادامه به چند نمونه اشاره می‌کنیم:
1. تهویه‌ی شیشهی دو جداره‌ی پوشش و بام ساختمان
2. فضاهای وسیع با پوشش سلول‌های فتوولتاییک (8500 متر مربّع) و تولید اکولوژیکی جریان برق و الکتریسیته از انرژی‌های صوتی موجود
3. استفاده از گیاهان و دستگاه‌هایی که با استفاده از سینرژی الکتریسیته، آب گرم و سرد تولید می‌کنند.
4. سیستم جمع‌آوری آب از تمام قسمت‌های مجموعه مثل بام‌ها، کف‌ها، آبراه‌ها، فضاهای بهداشتی و…
5. کنترل و مدیریت شدید و دقیق انرژی و بهره‌وری منابع با سیستم مدیریت انرژی (EMS)
6. انتخاب بهترین راهکارهای تکنیکی و کاربرد متریال که در کیفیت و پایداری اکولوژیکی مؤثرند.
7. استفاده از فضاهای بزرگ و شفّاف و به‌کاربردن مصالح مات در سالن‌های ورودی و خروجی و ستون‌ها که سبب نفوذ مقدار قابل توجهی از نور طبیعی به داخل ساختمان و در نتیجه ذخیره‌ی انرژی میشوند.
پوشش دو پوسته‌ی ساختمان در قسمت خارجی از لایه‌های شیشه‌ای آبدیده تشکیل شده است. یک لایه‌ی هوا به عرض 20/1 متر به‌عنوان عایق در قسمت میانی و یک لایه با روکش لعابی در قسمت داخلِ پوسته‌ی دوجداره‌ی ساختمان طرّاحی شده است. سازه‌ی پوسته‌ای ساختمان از فولاد است. لایه‌ی عایق و محافظ میان دو لایه به اندازه‌ی کافی عریض طرّاحی شد‌ه‌است تا تعمیر و نگهداری آن آسان باشد. به‌علاوه در تراز هر طبقه شبکه‌های فولادی در کف تعبیه شده است. یک سیستم سایه‌اندازی نیز که شامل پرد‌‌ه‌های عمودی مجوف است در داخل فضای عایق و در قسمت بیرونی شیشهی دو جداره طرّاحی شده است.
طرّاحی و کیفیت فضایی: فرم معماری وی‍ژه‌ی این مجموعه حاصل ترکیب منحصربه فرد عناصر زیبایی‌شناسی با تجهیزات کاربردی است و پارادایم‌های تاریخی، سمبلیک، محیطی و دستاوردهای بشری را در مقیاس‌های مختلف، از قوانین جهانی گرفته تا فرهنگ منطقه‌ای با هم درآمیخته است. از طرفی، خلق یک فرم معماری، وابسته به فلسفه‌ی عملکردی قوی و غالب مجموعه و ساختمان ترمینال است و از طرف دیگر نتیجه‌ی پس‌زمینه و چشم‌انداز شهری منحصر به فرد و بافتِ محیطی است که ویژگی‌های زیبایی‌شناسی متفاوتی را تعریف نموده و نمادگرایی و استفاده از مفاهیم، علائم و سمبل‌ها را در فرم معماری معنا می‌بخشد.
عملکردها و فضاهای ساختمان: اولین و اصلی‌ترین پروسه‌ای که در طرّاحی ساختمان ترمینال این فرودگاه مورد توجه قرار گرفته است (عملکردهای اوّلیه) شامل خدمات مسافری (برای مسافرینی که به فرودگاه وارد و یا از آن خارج میشوند) و جابه‌جایی بار و چمدانها است. دوّمین اولویت طرّاحی تسهیل حرکت و جابه‌جایی مناسب و افزایش کیفیت کلی فضای اصلی ترمینال مسافری است و سپس بخش‌ها و تشکیلات عملکردی در چهار طبقه توزیع و دسته‌بندی شده‌اند.
سیستـم حمل و نقل و ترافیک: دستـرسی به ساختمـان فرودگـاه از طریـق جـاده و مسیرهای راه‌آهن (خطوط ریلی) امکانپذیر است و این دسترسی‌ها مستقیماً به مرکز شهر زاگرب منتهی میشوند. طول سکّوی ایستگاه متروی فرودگاه 135 متر است که برای یک ترن 4 تا 6 واگنهیِ استاندارد کافی است.
بام فولادی سازه: ساختمان فرودگاه و سکوهای جانبی آن با سازهای از خرپاهای فولادی پوشیده شده است. خرپاهای فولادی بگونه‌ای طرّاحی شده‌اند که لایه‌ی بیرونی آنها شبیه یک پوسته‌ی صدفی است. فاصله‌ی بین لایه‌ی بیرونی و داخلی در قسمت‌های مختلف متفاوت است. مثلاً در بالای ساختمان اصلی فرودگاه 3 متر و روی سکّوها 3/1 متر است. لایه‌های بیرونی خرپاها با نصب قطعات فولادی چند وجه‌ی اندکی خمیده شده‌اند. چیدمان اعضای فولادی باربر بر اساس مدول پایه‌ی 2/7 × 2/7 متر طرّاحی شده است. سازه‌ی بامِ سکّوها شامل طاق‌های خرپایی فولادی و شبکه‌ای است که به‌صورت طولی به‌هم متصل شده‌اند.
ترمینال جدید فرودگاه زاگرب
گروه معماری کینکِل و گروه معماری نایت‌هارت
ترجمه‌ی الناز رحیمی
زاگرب، کرواتی
طرح برگزیده در مسابقه‌ی WAF در سال 2009 (در فستیوال جهانی معماری)
مدارک فنی
مطالب مرتبط
